حاشیه ای بر «نقدی بر یادداشتی از جنس سفرنامه شخصی اربعین» ✍ به قلم: یحیی جهانگیری 🔹 به لطف الهی یادداشت حقیر مورد توجه و تفقد قرار گرفت و البته نقدی هم توسط عزیز گرامی جناب آقای فاضل فلاورجانی که نشان از توجه و تمحض بیشتر در ياداشت بود دریافت کردم. 🔹قصد پاسخ نداشتم تا احساس نشود، نقد، الزاما شمشیر تیز است علیه کسی؛ و حتما باید پاسخ گفت. لذا همین ابتدا از نقد و تحشی مشفقانه و مکملانه ایشان فروتنانه سپاسگزارم. 🔸اما اصرار یکی از دوستان منتشر کننده متن، سبب شد باب گفتگوی علمی باز شود؛ چند نکته را نه از جنس جدل و پاسخ بلکه از نوع توضیح و تکمیل بیان کنم. زیرا علم هویت جمعی دارد و با نکته و کامنت ها، بسامدی می یابد. 1⃣ در حدیثی از حضرت مولا در متن آوردم که عینیت یافتگی با جامعه، پژوهشگر را در کشف ابعاد پنهان مسأله و عریان دیدن مسأله کمک می کند. گلدزیهر مستشرق شهیر مجارستانی، برای کشف اسلام، جوری مسلمان می شود که خودش می گوید: «گاه احساس می کردم مسلمان شدم.» مساله یابی باید چنین باشد و عینیت با جامعه را که اشاره داشتم، از این باب ببینیم. (نه راحت بودن، نه فرار از امر تبلیغ و یا دریافت تکریم بیشتر از میزبان یا...) 2⃣ اتفاقا اربعین را نبرد گفتمانی علیه سکولاریسم غربی دیدم که پا از مسجد فراتر نهاده و در خیابان راه می رود و گرنه غرب با بسندگی دین به معبد و مسجد که مشکلی ندارد. لذا تاکید و به شدت تصریح داشتم: اربعین دین و مهمتر دینداری را به کف خیابان جامعه آورده است. اربعین را یک رویداد نمی دانم بلکه یک روند علیه گفتمان حاکم و غالب غربی بر جهان می شمارم. 3⃣ ظاهرا لینکی که در متن اصلی پیوست کردم باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد. تصریح دارم که مگاهییت، مولود جهان مدرن است و ندیدن مگا موکب در این مسیر، نشان جدی از غیبت یا حداقل نرسیدن پای مدرنیته به این مسیر پیاده روی دارد. فرقی بین موکب عراقی و غیر عراقی نگذاشتم بلکه تصریح بر تمایز بین موکب مردمی بودن و مگاموکب ساختن دارم. 4⃣ در دو جای متن تصریح دارم این یک یافت و ادراک شخصی است نه یک پایش دقیق. البته گزارش های شخصی، پس از طی مراحل دانشی، می تواند منبع تحلیل و حتی تجویز هم قرارگیرد. اما تشبیه این گزارش به یک رفتار سیاسی ایران، نه تنها باب علمی را می بندد و شاید اجازه ندهد، حتی نقدها، به گسترش علم کمک کند و فضای اربعین پژوهی را سامان دهد. لذا سعی کردم حتی عباراتم در پاسخ، حتی پاسخ نباشد که توضیح و تکمیل و تصریح باشد، نه از جنس تیز و تنه سیاسی! امیداورم در این سعی، موفق بوده باشم. 💠 ضمن اینکه در این سفر با دو چهره مطرح رسانه ای همراه بودم که آن دو هم بر این یافته من تاکید داشتند. اما یافته علمی - شخصی خودم را انصاف علمی ندیدم به آنها هم تعمیم دهم. پنهان نیست در نقد علمی، برای ابطال یک گزارش شخصی، ابتنا بر گزارش شخصی دیگر نمی شود! بلکه از پیمایش های مستندتر بهره می برند. ✅ همچنانکه در متن قبلی آوردم باز تاکید دارم نهضتی از سفرنامه نویسی اربعین ایجاد شود که خود آن برای آینده دیتای مناسبی خواهد بود و دوما مرکزی به بررسی و راستی آزمایی و حتی استناد یابی و استناد دهی بدان ها بپردازد که بی شک در آینده، برای روایت درست اربعین بدان نیازمند خواهیم بود. 💥 مسْلِمْنا (کانال علمی‌تخصصی مسائل جهان اسلام) در تلگرام، ایتا و واتس اپ: ʲᵒᶦⁿ↷                ➣ @Muslimnair ؛ @muslimnair ʲᵒᶦⁿ↷                ➣https://chat.whatsapp.com/H7nizlXGUrP2CtEK6UrE2J