▪️«أُمِّيّ» هم به کسی گویند که خواندن و نوشتن نمیداند (وَ مِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلَّا أَمانِيَ،؛ بقرة/78؛ هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ، جمعه/2)؛
هر چند برخی گفتهاند از این جهت که منسوب است به امتی که آنان اهل نوشتن نبودهاند؛
و برخی هم گفتهاند که اساساً معنای «أمی» (بویژه در آیه الَّذينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّیّ ...، اعراف/157؛ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ، اعراف/158) یعنی کسی که در أمالقری زندگی میکند و منسوب به این کلمه است.
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص87)
▪️«إمام» (جمع آن: أَئِمَّة) به کسی گویند که او را در پیش روی خود قرار میدهند و به او اقتدا میکنند
📚(كتاب العين، ج8، ص427؛ معجم المقاييس اللغة، ج1، ص29)
خواه انسان باشد یا کتاب؛ امام حق باشد یا امام باطل (وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً؛ فرقان/74؛ وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ، قصص/41)
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص87)
▫️البته کلمه «إمام» در برخی از آیات محل بحثهای شدید قرار گرفته است، مانند «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ» (إسراء/71) که برخی این را همان امام مورد اقتدا دانسته و برخی گفتهاند منظور نامه عمل است
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص87)
▫️یا آیه «فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ وَ إِنَّهُما لَبِإِمامٍ مُبينٍ» (حجر/79) را که «إمام» را به معنای «طریق: راه» دانستهاند ()ویا آیه «كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ في إِمامٍ مُبينٍ» که در قسمت تدبر دربارهاش بحث خواهد شد.
ماده «أمم» و مشتقات آن جمعا 119 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@yekaye