🔹 ا ان ذکرتم
📖تعبیر «ا ان» چند گونه قرائت شده است:
🔸همزه استفهام + إن شرطیه (أَ إِنْ)، که این: قرائت اهل کوفه (عاصم و حمزه و کسائی) و اهل شام (ابن عامر) و خلف (از قراء عشره) و روایت روح از یعقوب (از قراء عشره) و یحیی (= یزیدی، از قراء اربعه عشر) است؛ که معنایش این است که «أ إن ذکرتم تطیرتم: یعنی اگر به شما تذکر دهند، فال بد می‌زنید؟» (در قرائت حسن، به صورت «أهِن» هم تلفظ شده که همان «أئِن» است و این را نوعی لهجه رایج در عربی دانسته‌اند)
🔸تسهیل دو همزه، که این شامل اغلب قرائتها می‌شود و البته خود این حالت تنوعی در ادای آن بوده است:
- به صورت همزه ممدود (ءآنْ) که این قرائت اهل مکه (ابن کثیر) و ورش از نافع (اهل مدینه) و روایتی از یعقوب (از قراء عشره) است [و به لحاظ معنایی شبیه حالت فوق می‌شود، و می‌تواند شبیه حالت بعد هم باشد]؛
- یا به صورت همزه اول مطوله و همزه دوم ملین و مفتوح (آ اَن) که این قرائت ابوجعفر (از قراء اربعه عشر) است [که به لحاظ معنایی شبیه حالت بعدی می‌شود]
🔸همزه استفهام و أن مصدری (اَ اَنْ) که این قرائت زر بن حبیش و ابوجعفر و طلحه است؛ که در این صورت عبارت أن ذکرتم مفعول لاجله قرار می‌گیرد یعنی «لِأن ذکرتم تطیرتم: آیا به خاطر تذکر دادن به شما، فال بد می‌زنید؟»
🔸إنْ (فقط إن شرطیه): قرائت اهل بصره (ابو عمرو) و روایت قالون از نافع (اهل مدینه) و روایت زید از یعقوب (از قراء عشره) [که معنایش شبیه همان حالت اول است فقط به صورت خبری، نه سوالی]
🔸انْ (فقط أن مصدری) قرائت ماجشونی؛ یعنی فال بدتان با خودتان است، که با تذکر به شما، فال بد می‌زنید؛ یعنی همین اقدام‌تان که در برابر تذکر، فال بد می‌زنید، نشان از شومی و بدیُمنی شما دارد.
🔸أیْنَ (ظرف مکان، به معنای «کجا») قرائت اعمش و عیسی همدانی و قتاده؛ و روایتی از ابوجعفر و نیز از حسن و نیز از عیسی ثقفی؛ که یعنی «أين ذكرتم صحبكم طائركم: کجا متذکر می‌شوید در حالی که فال بدتان با شماست» یا: طائركم معكم حيث جرى ذكركم: فال بدتان با شماست هرجا که حال روز شما یادآوری شود.
📚(مجمع البيان، ج8، ص653 ؛ البحر المحيط، ج9، ص55 ؛ الکشاف، ج4، ص9 )
📖عبارت «ذکرتم» را هم
🔸اگرچه غالبا با تشدید کاف قرائت کرده‌اند (ذُكِّرْتُمْ)
🔸 اما در قرائت ابوجعفر (از قراء عشر) و حسن (از قراء اربعه عشر) و برخی قرائتهای غیرمشهور دیگر مانند قرائت خالد بن الیاس و طلحه و قتاده و ابوحیوة، و نیز روایت اصمعی از نافع، و روایت زائده از اعمش، بدون تشدید (ذُكِرْتُمْ) قرائت شده است.
📚(البحر المحيط، ج9، ص55)
@yekaye