🔹لَطَمَسْنا
▪️ماده «طمس» (فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ؛ مرسلات/8) در اصل بر دست کشیدن بر روی چیزی و محو کردن اثر آن
📚(معجم المقاييس اللغة، ج3، ص424) و
به تعبیر دیگر، از بین بردن اثر چیزی با محو کردن آن
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص524)
دلالت دارد،
یعنی چیزی را چنان محو کنیم که اثرش هم محو شود
📚(مجمع البيان، ج8، ص674)
چنانکه گویی اصلا چیزی در آنجا وجود نداشته است
📚(البحر المحيط، ج9، ص78)
▪️«طمس علی العین» (که عذابی است که در مورد قوم لوط هم بدان اشاره شده: ِ فَطَمَسْنا أَعْيُنَهُم؛ قمر/37) مانند طمس نوشته یا طمس بر مال (رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى أَمْوالِهِمْ؛ يونس/88) است، و به معنای آن است که چنان آن را از بین بردیم که دیگر ادراک به آن تعلق نمیگیرد و گفتهاند نابینای مطموس، نابینایی است که گودیِ محل چشمهایش هم از بین رفته و پر شده باشد
📚(مجمع البيان، ج8، ص674)
▫️و در این آیه (لَطَمَسْنا عَلی أَعْینِهِمْ؛ یس/66) اگر مقصود خود چشم باشد که مراد آن مسخ شدن صورت و از بین رفتن حتی جای چشم در صورت است؛ و ممکن است مقصود، محو کردن اثر و کارکرد چشم (= بینایی) باشد، نه نابود شدن خود چشمها و جای آنها در صورت؛ یعنی صرفاً همان نابینا شدن
📚(البحر المحيط، ج9، ص78)
▪️تعبیر «طمس وجه» (محو کردن صورت) هم در قرآن کریم به کار رفته است (أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها؛ نساء/47) که احتمالات متعددی برای آن مطرح شده است، از جمله اینکه مقصود،
▫️این است که صورت آنان چنان از مو پوشیده شود که مانند صورت میمون و سگ شود
▫️اشاره به همان است که نامه عمل را از پشت سر میدهند (وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ؛ انشقاق/10) یعنی صورتشان چنان به ▫️ میریزد که چشمشان در پشت سرشان قرار میگیرد!
▫️انتقال آنان از وضعیت هدایت به وضعیت گمراهی است که فرمود «وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ» (جاثية/23)
▫️مقصود از «وجوه» بزرگان و روساء است؛ یعنی میخواهد بفرماید که بزرگی و ریاستِ ما آن بزرگان و روساء را محو میکنیم و آنان را دنبالهروی دیگران میگردانیم که این بدترین توهین و تحقیر برای آنان است.
📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص524)
ماده «طمس» همین 5 بار در قرآن کریم آمده است.
@Yekaye