. 1⃣ «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ ميثاقَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لا تَكْتُمُونَهُ» تعبیر «الَّذين اوتوا الکتاب» در 16 آیه قرآن به کار رفته که اگر سه مورد تعبیر «الَّذينَ أُوتُوا نَصيباً مِنَ الْكِتابِ» را هم بدان اضافه کنیم، جمعاً 19 آیه می‌شود. در مورد برخی از این آیات، به دلایلی (مانند وجود تعابیری همچون «من قبلکم» (نساء/131؛ آل عمران/186؛ مائده/56) یا «من قبل» (حدید/16) در آیه؛ و یا تناسب حکم و موضوع، مانند «طَعامُ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ» (مائده/5) و یا ...) واضح است که مقصود، امتهای پیشین است که کتاب آسمانی بدانها داده شده (مانند یهود و نصاری)؛ اما دلیلی نداریم که هرجا این تعبیر هست، صرفاً درباره امتهای پیشین باشد؛ و چون به این امت هم کتاب آسمانی داده شده، افرادی از این امت هم مفهوماً می‌توانند مصداق «الذین اوتوا الکتاب» باشند. (چنانکه در برخی احادیث‌این آیات را ناظر به همین امت دانسته‌اند، مانند احادیث5 و 6)؛ از این رو، اگرچه بسیاری از مفسران این آیه را ناظر به یهود و نصاری دانسته‌اند، اما برخی گفته‌اند شامل کسانی هم می‌شود که بهره‌ای از هر کتاب آسمانی‌ای به او داده شده باشد. (به نقل از مجمع البيان، ج2، ص904) و بلکه تصریح کرده‌اند شامل علمای اسلام هم می‌شود (البحر المحیط، ج3، ص464) از تعبیر «آن را برای مردم تبیین کنند» فهمیده می‌شود که در این آیه، مقصود از کسانی که به آنان کتاب داده شده، علمای دین‌های الهی (دین‌هایی که کتاب آسمانی دارند) می‌باشد؛ نه همه افراد. درباره اینکه مرجع ضمیر هاء در «لَتُبَيِّنُنَّهُ» و «لا تَكْتُمُونَهُ» چیست، اقوال متعددی مطرح شده، که بعید نیست همه آنها مراد بوده باشد: 🍃الف. منظور حضرت محمد ص است که در کتابهای آسمانی قبلی مشخصات دقیق او آمده بوده ولی آنان این را مخفی کردند (سعید بن جبیر و سدی؛ مجمع البيان، ج2، ص904) 🍃ب. منظور همان کتاب آسمانی‌ای است که بدانها داده شده؛ که چون در کتاب آنها پیامبر اکرم ص معرفی شده، ضرورت بیان اینکه حضرت محمد ص پیامبر است، نیز بر آنها واجب بوده و مخفی کردند. (حسن و قتاده، مجمع البيان، ج2، ص904) 🍃ج. خود میثاقی که خداوند برای بازگو کردن معارف دین از علماء گرفته است. (به نقل از البحر المحیط، ج3، ص464) 🍃د. هر امری از دین که دانستنش برای مردم ضرورت دارد. (احادیث 3 و 4 و حدیث 7 به بعد) 🍃ه. ... @Yekaye