🔹2) درباره خلقت حواء:
☀️ الف. از امیرالمومنین ع روایت شده که
حوّاء از «قصیرا»ی پهلوی آدم آفریده شد؛ و «قصیرا» همان ضلعِ [= دنده] کوچک است؛ و خداوند به جایش گوشت رویاند.
☀️ب. باز روایت شده که
حواء از پهلوی آدم آفریده شد در حالی که آدم خوابیده بود.
☀️ج. و از امام صادق ع روایت شده
خداوند آدم را از آب و گِل آفریده، پس همت [= علاقه و میل] آدم به سوی آب و گل است؛ و خداوند حوّاء را از آدم آفرید؛ پس همت زنان به مردان است، پس آنان را در خانه‌ها از آسیبها ایمن بدارید.
📚تفسير العياشي، ج1، ص215
☀️د. از پیامبر ص روایت شده است:
زن از ضلع [= دنده] آدم است؛ اگر آن را صافش کنی، آن را می‌شکنی؛ و اگر با همان خمیدگی‌ای که دارد به حال خود رهایش کنی از آن بهره‌مند می‌شوی.
[ظاهرا اشاره است به تفاوتهای روانشناختی زن و مرد، که قرار نیست کاملا مثل همدیگر باشند؛ بلکه روحیات هریک اقتضئاتی دارد که دیگری باید آن اقتضائات را در تعامل طرفینی مد نظر قرار دهد].
☀️ه. از امام باقر ع روایت شده است:
همانا خداوند متعال حواء را از باقیمانده گِلی آفرید که آدم را از آن آفریده بود.
📚مجمع البيان، ج3، ص5
☀️و. ابوالمقدام می‌گوید:
از امام باقر ع پرسیدم: خداوند حواء را از چه چیزی آفرید؟
فرمود: مردم چه می‌گویند؟
گفتم: می‌گویند خداوند وی را از دنده‌ای از دنده‌های آدم آفرید.
فرمود: دروغ می‌گویند! آیا ناتوان بود از اینکه او را از چیزی غیر از دنده آدم بیافریند؟!
گفتم: فدایت شوم یا ابن رسول الله! وی را از چه آفرید؟
فرمود: پدرم از پدرانش روایت کرده که رسول الله ص فرمود: همانا خداوند تبارک و تعالی مُشتی از گِل برداشت و به دست بابرکت خود – که هر دو دستش بابرکت است – به هم آمیخت؛ پس آدم را از آن آفرید و از آن گِل مقداری باقی ماند که از آن حواء را آفرید.
📚تفسير العياشي، ج1، ص216
✳️ توضیح
اینکه حواء از ضلع [= دنده] آدم آفریده شده در روایات اهل سنت فراوان نقل شده و چنانکه دیدیم در معدودی از روایات شیعه هم آمده است. با توجه به روایت اخیر (که مضمونش در روایات دیگری نیز خواهد آمد)
🔹الف. برخی از محدثان همچون شیخ صدوق و علامه مجلسی، روایات مذکور در کتب شیعه را، در صورتی که اشکال سندی نداشته باشد، حمل بر تقیه کرده‌اند.
🔹ب. شیخ صدوق این احتمال را مطرح کرده که منظور از «ضلع آدم»، در این احادیث، همان «بقیه طین آدم» باشد. موید آن روایتی است که در علل الشرائع، ج2، ص471 از پیامبر ص نقل شده که در آن، به جای اینکه بگویند حواء از ضلع آدم آفریده شد، فرمودند: حواء از طینتی که از «ضلع أیسر» [= دنده سمت چپ] اضافه آمده بود، آفریده شد.
🔹ج. چه‌بسا این تعابیر، نه از باب بیان واقعیت خارجی مادی، بلکه بیان تمثیلی از یک واقعیت اجتماعی باشد؛ مانند شدت علاقه و وابستگیِ زن به مرد (حدیث ج) ویا توجه دادن به تفاوتهای روحیات زن و مرد در تعاملات (حدیث د) و ... . شاهدش هم این است که در احادیث دیگری از خود پیامبر ص (معاني الأخبار، ص306) و نیز از امام صادق ع (تفسير القمي، ج1، ص60) ویا از قول لقمان حکیم (الإختصاص، ص339) مضمون حدیث ج، به صورت تشبیه جنس مخالف به ضِلع [= دنده] آمده، نه اینکه لزوما حواء از دنده آدم آفریده شده باشد.
🔹د. چه‌بسا این تعابیر در اصل برای اشاره به یک ابعاد باطنی و ملکوتی در تفاوتهای آفرینش زن و مرد است، که ضلع [دنده] و «طین» (گِل) و مثلا ضلع اصغر، یا از سمت چپ بودن یا .. هر کدام یک معنای تاویلی دارد؛ و آنچه در روایات اخیر تکذیب شده، برداشتهای عامیانه از این مفاهیم است (تفسير الصافي، ج1، ص415)
🔹 ه. ...
@Yekaye
👇متن احادیث فوق👇