.
2️⃣1️⃣ «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا ... لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُمْ رَحیماً»
درباره اینکه مقصود از «وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ» چیست، دیدگاههای متعددی بیان شده است:
🍃الف. یعنی دست به قتل همدیگر نزنید زیرا همه شما از دینی واحد و همچون پیکری واحدید؛ و از این جهت شبیه آیه «سلِّموا علی أنفسکم» (نور/61) است (حسن و عطا و سدی و جبائی، به نقل از مجمع البيان، ج3، ص59)
🍃ب. این دلالت بر نهی از خودکشی دارد (ابوالقاسم بلخی، مجمع البيان، ج3، ص59؛ و نیز حدیث5)
🍃ج. مقصود این است که با ارتکاب گناهانی همچون خوردن مال به باطل و سایر گناهان خود را به هلاکت نیندازید. (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص60)
🍃د. یعنی با ورود در جنگی که هیچ احتمال موفقیت و توان مقابله ندارید خود را به کشتن ندهید (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص60؛ و نیز حدیث4)
🍃ه. قاعده عامی است که هرگونه در معرض هلاکت قرار دادن خود را نهی می‌کند؛ تا حدی که این قاعده می‌تواند انجام برخی از وظایف شرعی را که منجر به ضرر شدید می‌شود برطرف سازد (حدیث6)
🍃و. به قرینه آیه مباهله که مقصود پیامبر از «خود ما» در خصوص امتی که در مقابل اهل ضلالت قرار گرفته بودند، حضرت علی ع بود، مقصود هشدار در خصوص کشتن اهل بیت پیامبر ص است توسط این امت؛ (ابن عباس، المناقب ابن المغازلی، ج1، ص83؛ و نیز حدیث7)
🍃ز. ...
💠تبصره
با توجه به امکان استفاده از یک لفظ در چند معنا بعید نیست همگی مد نظر باشند بویژه که اغلب این دیدگاهها در احادیث هم ذکر شده‌اند.
علامه طباطبایی در ذیل این آیه تبیینی ارائه می‌دهد که با قرینه قرار دادن هر عبارتی در آیه، می‌توان یکی از این معانی را ترجیح داد؛ [گویی آیه با آوردن قرینه‌های متعدد، درصدد است اصرار کند بر اینکه چند معنا مد نظرش بوده است]:
🔸- ظهور اولیه عبارت «خودتان را نکشید» در نهی از خودکشی است؛
🔸- اینکه این تعبیر را بلافاصله بعد از «نهی از خوردن اموال بین خودتان به باطل» قرار داد، گویی مجموع مومنان را همچون پیکرده واحدی قلمداد کرده که چنین کاری منجر به هلاکت او می‌شود؛ و از زاویه دیگر گویی اینان پیکره واحدی‌اند که کشتن دیگری همانند کشتن خویش است؛
🔸- از ذیل آیه که فرمود «ان الله کان بکم رحیماً» می‌توان دریافت که منظور آیه هرگونه به خطر انداختن جان خویش و در معرض هلاکت قرار دادن است، چه در موقعیت جنگی نامناسب قرار گرفتن، ویا هر اقدامی که به هلاکت انسان منجر شود.
📚(الميزان، ج4، ص320)
@yekaye