.
2️⃣ «وَ لِكُلٍّ جَعَلْنا مَوالِی مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ الَّذینَ عَقَدَتْ أَیمانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصیبَهُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى كُلِّ شَیءٍ شَهیداً»
نسبت این آیه با آیات قبل چیست؟
🍃الف. با توجه به وقوع این آیه بعد از آیه «لا تتمنوا ...» که نزدیکی مضمونش به آن، این احتمال تقویت میشود که این آیه یک جمعبندیای از تفاصیل مباحث ارث است که تاکنون مطرح شد؛
یعنی همان طور که به نظر میرسد آیه 7 این سوره (لِلرِّجالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ ...) اشاره اجمالی احکام ارث بود که در ابتدای بحث تفصیلی ارث بیان شد، این آیه نیز یک جمعبندی است که بسته به اینکه «موالی» را چه وارث و چه مورث (ارثبرجایگذارنده) بدانیم، بیان سه طبقه ارث است: والدین و فرزندان، خویشاوندان، و همسران که با پیمان عقد ارث بر آنها واجب میشود. با این بیان، از حیث سیاق آیات معنای «الذین عقدت ایمانکم» بیشترین تناسب را دارد. (الميزان، ج4، ص341-342)
📝نکته تخصصی
#تفسیری
چنانکه بارها بیان شد به اقتضای قاعده امکان استفاده از یک لفظ در چند معنا، قبول یک معنا و حتی اظهر دانستن آن، مستلزم کنار نهادن معانی دیگر نیست.
🤔نکتهای که به مناسبت در اینجا قابل ذکر است این است که گاه برخی عناصر مختلف پیرامونی، ظهور یک معنا را تقویت میکند و برخی دیگر ظهور معنای دیگر را.
▪️مثلا در اینجا:
▫️کسی که به شأن نزول آیه توجه کند [دست کم مخاطبان آیه در لحظه نزولش] تعبیر «الذین عقدت ایمانکم» را بیشتر ناظر به پیمانهایی نظیر پسرخواندگی، عقد اخوت و ... میبیند، و جمله «والدین عقدت ایمانکم» را جمله مستقلی از جمله قبل میبیند؛ که در جمله قبل وارثان را برشمرد؛ و در اینجا افرادی که با یک پیمان قبلا وارث میشدند و اکنون آیه میگوید اینها با وصیت کردن شما نصیب خواهند برد نه با همان پیمان قبلیشان؛
▫️اما وقتی کسی مانند علامه طباطبایی به سیاق آیات قبل و بعد عطف توجه میکند، این عبارت را کاملا عطف بر «الاقربون» میبیند و کل مطلب را یک حکم واحد میبیند که وارثان را برمیشمرد و سپس میگوید نصیب همه را به آنها بدهید.
نکته قابل توجه در این آیه این است که شأن نزول یک ظهور در آیه را تقویت میکند (أظهر) و سیاق آیات قبل و بعد، ظهور دیگر را؛ و البته همگی میتواند مراد باشد.
🍃ب. ...
@yekaye