.
2️⃣ «وَ حُورٌ عینٌ»
با اینکه نعمتهای بهشتی در ۴ آیه قبل همگی مجرور بود (که حکایت میکرد که ولدان مخلدون با چه چیزهایی بر گرد مقربان میگردند) این آیه مرفوع آمد؛ پس عطف به آنها نمیشود.
در نکات ادبی بیان شد که
💢اغلب «حور عین» در اینجا را یا عطف به ولدان مخلدون دانستهاند (یعنی همان طور که ولدان مخلدون پیرامون بهشتیان میگردند این حور عین هم همین طور)؛ ویا گفتهاند که مبتدای خبر محذوف است و تعبیری همانند «لهم» در تقدیر است؛ یعنی نعمت دیگری علاوه بر نعمتهای قبل، این است که به این مقربان حورالعین داده میشود (یعنی باز هم اصل و محور مقرباناند و این حورالعینها برای آنان است)
[به لحاظ نحوی احتمالات دیگری هم مطرح است؛ که اغلب آنها به لحاظ معنایی به همین دو معنا برمیگردد].
💢در قرآن کریم علاوه بر اینجا در دو آیه «كَذلِكَ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عينٍ» (دخان/54) و «مُتَّكِئينَ عَلى سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عينٍ» (طور/20) هم تعبیر «حور عین» به کار رفته؛ که هر دوی اینها در وصف متقین است؛ و به نظر میرسد مفهوم متقین اعم از مقربان باشد و همه بهشتیان (از جمله اصحاب یمین) را شامل شود.
با این مقایسه شاید بتوان گفت حورالعین بهشتی خودش مقام بالایی دارد که برای عموم بهشتیان، نه خادم، بلکه در حد همسر قرار میگیرد (که همسر هرکس کفو و همرتبه او باید باشد)؛ اما وقتی در نسبت با مقربان قرار میگیرند همانند خادم آنان و در رده ولدان مخلدون که در خدمت مقرباناند قرار میگیرند.
✅موید
در سوره انسان برخلاف اغلب مواردی که خداوند به توصیف تفصیلی بهشت پرداخته، سخنی از حور عین (و سایر تعابیری که دلالت بر همسران بهشتی دارد مانند قاصرات الطرف و ...) به میان نیامده است. برخی احتمال دادهاند که چون این سوره در وصف اصحاب کساءنازل شده به حرمت حضرت زهرا س سخنی از حوریان بهشتی به میان نیامده است. این احتمال میتواند موید برداشت فوق باشد که حورالعین وقتی با مقربان (که مقربان در قبال اصحاب یمین ظاهرا در سوره انسان همان عباداللهاند در قبال ابرار) سنجیده شوند آن جلال وجبروت بهشتیشان – که آنان را نه صرفا خادم، بلکه همسر و همتای مومنان بهشتی میکرد- دیگر رنگ میبازد.
@Yekaye