.
1️⃣ ۱) «فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهیمِ»
در آیات قبل فرمود که این گمراهان تکذیبگر از زقوم بقدری میخورند که شکمهایشان را پر میکنند.
اکنون که نوبت نوشدن حمیم رسید میفرماید که نوشیدنشان همچون نوشیدن «هیم» است؛
که دو معنا برای «هیم» مطرح شده است؛
▪️یکی شتران عطشزدهای است که سیراب نمیشوند و بقدری می نوشند که از فرط نوشیدن میمیرند (ابن عباس و عکرمه و قتاده؛ به نقل از مجمع البيان، ج9، ص334 )
▪️دوم زمین رملی که هرچه آبیاری شود هرگز آب در آن نمیماند و همه را در خود فرو میبرد و همچنان خشک و لمیزرع باقی میماند. (ضحاک و ابنعیینه، به نقل از مجمع البيان، ج9، ص334 )
🤔اما چرا چنین نوشیدنی از حمیم برای اینان رخ میدهد؟
🍃الف. شاید این اشاره دارد به حالت استیصالی که به خاطر خوردن زقوم بدانها دست میدهد؛ یعنی چنان عطش بر آنان غلبه میکند که خود را مجبور به نوشیدن از این آب جوشان متعفن میبینند؛آن هم نه نوشیدنی اندک؛ بلکه نوشیدنی با حرص و ولع فراوان؛ همچون عطشزدهای که هرچه مینوشد عطشش رفع نمیشود.
🍃ب. شاید اشاره دارد که از سویی رفتن آنان برای نوشیدن این حمیم، ناشی از اضطراری درونی بوده نه لزوما اجبار بیرونی (فرد عطشزده خودش به سمت نوشیدن هجوم میبرد) و از سوی دیگر، این حمیم به گونهای است که هرچه از آن بنوشند عطششان فروکش نمیکند.
🍃ج. شاید این برای عذاب آنهاست؛ یعنی این گونه نیست که چون حمیم جوشان و متعفن است اندکی از آن بنوشند و بس باشد؛ بلکه مجبورشان میکنند که همچون شتر عطشزده هرچقدر توان دارند از آن بنوشند و باز سیراب نشوند. (مفاتيح الغيب، ج29، ص415 )
🍃د. شاید اشاره دارد به تجسم دنیوی عطش دنیاپرستی آنان؛ که باطن این دنیاپرستی، حمیم جهنم است و چون هرگز این عطش دنیاپرستی آنان سیراب شدنی نبود و هرچه از دنیا به دست آوردند این عطش افزوده شد در قیامت هم این عطششان با هرمقدار حمیمی که مینوشند نهتنها کم نمیؤود بلکه همچون شتران عطشزده دائما با نوشیدن عطششان بیشتر میشود.
🍃ه. «هیم» درست است به معنای شتر عطشزده ویا زمین خشک است اما یک معنای رایجش در عرب شخص متحیر است که به هر دردی میزند؛ و چهبسا همین معنا در اینجا مد نظر است؛ یعنی نوشیدن آنان نوشیدن فردی است که به خاطر گمراهی و تکذیبگریاش است در حیرت و سرگردانی کامل غوطهور است. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج11، ص310-311 )
🍃و. ...
@yekaye