. 1️⃣ «وَ تَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ» درباره اینکه مقصود از این تعبیر چیست، احتمالات متعددی قابل فرض است که بعید نیست همگی مد نظر باشد: 🍃الف. کلمه‌ای در تقدیر نباشد و کلمه «رزق» در همان معنای اصلی‌اش باشد؛ یعنی آن چیزی که مایه تداوم حیات موجود زنده می‌شود. آنگاه روزی‌تان را تکذیب کردن قرار می‌دهید. (به تعبیر برخی:‌ «تكذيب از قرآن را خوراك خود قرار مى‏دهيد؟» حجة التفاسیر، ج۶، ص۲۹۴) یعنی هرکس روزی‌ای دارد که با آن حیاتش ادامه می‌یابد؛ و شما بقدری باطل‌پیشه هستید که مبنایی که ادامه زندگی‌تان در گروی آن است تکذیب کردن است؛ که اغلب کسانی که این گونه معنایی را مد نظر قرار داده‌ند این تکذیب را، تکذیب قرآن معرفی کرده و گفته‌اند: بهره خودتان از خیری که قرار بود از طریق قرآن به شما برسد این قرار دادید که خود قرآن را تکذیب کنید (الميزان، ج‏19، ص138 ؛ مجمع البيان، ج‏9، ص342 ) اما با توجه به اینکه مفعول «تکذبون» حذف شه، چه بسا این تکذیب عام باشد؛ خواه تکذیب حق یا قرآن یا معاد یا ... ؛ و بلکه می‌توان گفت در مجموع در این حالت چند معنا فرض دارد: 🌱الف.۱. خود «تکذیب کردن» را روزی خود قرار داده‌اید، صرف نظر از متعلق تکذیب؛ یعنی اساسا سبک‌تان این است که به جای اینکه در مقابل هر سخنی ابتدا گوش دهید و بررسی کنید و بعد موضع بگیرید از ابتدا همه چیز را تکذیب می‌کنید. 🌱الف.۲. تکذیب «خود روزی» باشد به حمل اولی؛ یعنی به تعبیر برخی مترجمان: «بهره خود را دروغ به حساب مى‏آوريد؟» (ترجمه پورجوادی) و به تعبیر دیگر، «تنها نصيب خود را دروغ شمردن قرار داده‏ايد» (طاهری) یعنی اساسا اینکه خداوند است که به شما نعمت می‌دهد (یعنی مفاد آیاتی همچون «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها»؛ هود/6) را منکرید. (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج‏29، ص434 ) 🌱الف.۳. تکذیب قرآن [یا هر امر خاص دیگری مثل معاد یا امامت (حدیث2) یا ...] را روزی خود قرار داده‌اید؛ یعنی خدا روزی‌ای مانند قرآن [یا امامت یا ...] به شما داده، شما به جای اینکه از آن استفاده کنید آن را تکذیب می‌کنید (حسن؛ به نقل از مجمع البيان، ج‏9، ص342 ؛ الميزان، ج‏19، ص138 ) 🌱الف.4. ... 🍃ب. روزی در معنای آنچه مایه رسیدن روزی به انسان می‌شود به کار رفته باشد [چنانکه همان طور که درآمد هرکس را روزی وی می‌خوانند گاه خود شغل وی را روزی‌اش می‌خوانند و مثلا می‌گویند فلانی روزی‌اش این شده که نجار باشد)؛ آنگاه یعنی اساسا کسب و کارتان که هزینه‌های زندگی‌تان را از طریق آن تامین می‌کنید این است که [قرآن؛‌ پیامبر یا ... را] تکذیب کنید. (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج‏29، ص434 ) 🍃ج. کلمه «شکر» در تقدیر است ویا اینکه اساسا یکی از معانی رزق، شکر باشد (توضیح در نکات ادبی)؛ یعنی شکر روزی‌تان و کلا شکرگزاری‌تان را در تکذیب قرار می‌دهید. (الميزان، ج‏19، ص138 ) یعنی به تعبیر برخی مترجمان: «شكر روزى خويش را در انكار آن قرار مى‏دهيد» (ترجمه برزی) و به تعبیر برخی دیگر «(سپاسگزارى براى) روزى و بهره خود را همين قرار داده‏ايد كه (نعمت‏هاى خداوند را) دروغ مى‏شماريد (گرمارودی). آنگاه این تکذیب می‌تواند ناظر باشد به اینکه: 🌱ج.۱. نعمتی که از جانب خداست را از جانب غیرخدا دیدن؛ چنانکه در شأن نزول آیه بیان شد که باران را به جای اینکه از خدا ببینند به نقش ستارگان نسبت می‌دادند. (ابن عباس؛ به نقل از مجمع البيان، ج‏9، ص342 ) 🌱ج.۲. نعمتی که از جانب خداست را از جانب خدا ندیدن ؛ کنایه از اینکه به جای اینکه در قبال روزی‌ای که خدا به شما داده شکرگزار باشید، این نعمتهای خدا بر خودتان را نمی‌بینید و نعمتِ از جانب خدا بودن را تکذیب می‌کنید. 🍃د. ... ✅تبصره چنانکه در نکات ادبی اشاره شد ظاهر ترجمه برخی از مفسران آن است که مفعول دوم فعل تجعلون را محذوف دانسته و به قرینه جمله قبل، آن را «الادهان بهذا الحدیث» قرار داده و عبارت «أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ» را جمله استینافیه قلمداد کرده و گفته‌اند «اين تهاون را روزى خود قرار مي‌دهيد محققا شما انكار كننده‏گانيد». اما چون وجه نادرستی این استنباط بیان شد و وجه دیگری برای توجیه نحوی آن یافت نشد لذا آن را به عنوان یکی از معانی محتمل آیه ذکر نکردیم. @yekaye