.
4️⃣ «وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَكیمٌ»
خداوند به همه چیز آگاه است و اگر کاری انجام میدهد بر اساس حکمت است.
📝ترکیب دو کلمه «علیم» و «حکیم» در قرآن کریم
حضور هر دو ماده «علم» و «حکم» در یک آیه، در ۷۱ مورد در قرآن کریم مشاهده میشود؛ که حدودی نیمی از اینها (۳۶ بار) مواردی است که دو کلمه «علیم» و «حکیم» پشت سر هم آمدهاند، که ۲۹ بار علیم، و ۵ بار حکیم مقدم شده است؛ بدین صورت:
▫️۱۵ بار به صورت «علیمٌ حکیمٌ»؛
▫️۱۰ بار به صورت «علیماً حکیماً»؛
▫️۴ بار «العلیمُ الحکیمُ»؛
▫️۴ بار «حکیمٌ علیمٌ»؛
▫️۱ بار «حکیمٍ علیمٍ» و
▫️ ۲ بار «الحکیمُ العلیمُ»
این موارد را میتوانید در اینجا (یا در سایت که آدرسش در انتهای پیام آمده) ببینید:
https://eitaa.com/yekaye/9589
این ترکیب:
▫️۳۰ بار به صورت نکره و ۶ بار به صورت معرفه آمده است.
▫️ ۲۵ بار مرفوع و ۱۰ بار منصوب و ۱بار مجرور آمده است؛
و تمام موارد منصوب، اولا نکره و ثانیا علیم مقدم شده است (تمام مواردی که منصوب است مواردی است که خبر کان بوده و همواره به صورت «علیما حکیما» میباشد).
▪️تمامی این ۳۶ مورد صریحا (به صورت نص) ناظر به خداوند است (فقط ۱ مورد با اینکه ظهور در خداوند دارد اما ظرفیت این را دارد که ناظر به غیر خداوند (مثلا فرشته وحی) باشد: وَ إِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكیمٍ عَلیمٍ؛ نمل/6). این مورد تنها موردی است که این ترکیب به عنوان اسم و برای اشاره به خود خداوند به کار رفته است (بقیه موارد همگی به عنوان وصف و در مقام توصیف و معرفی خداوند میباشد).
▪️غیر از همین مورد اخیر (که تنها موردی است که این ترکیب به صورت مجرور آمده) تمامی موارد دیگر در جایگاه خبر قرار دارند (خبر برای مبتدا یا خبر إن یا خبر کان)؛ و مبتدای آنها (یا اسم إن یا اسم کان) همواره خداوند است؛
که از این ۳۵ مورد، برای اشاره به خداوند که مبتدا بوده است:
▫️۲۴ مورد تعبیر «الله» به کار رفته است؛
▫️۳ مورد تعبیر «ربک» (موارد ۹ و۳۰ و ۳۱)؛
▫️۱ مورد ضمیر مخاطب (تعبیر «انک انت» در ۲۶)؛ و
▫️۷ مورد ضمیر غایب؛ که:
▫️۲ موردش تعبیر «هو» است (موارد ۲۹ [به الله برمیگردد] و ۳۵)؛
▫️۲ موردش تعبیر «إنه» است (مورد ۳۲؛ و ۳۳ [به «ربک» برمیگردد])؛ و
▫️۳ مورد تعبیر «إنه هو» (مورد ۲۷ [به الله برمیگردد] و ۲۸ [به «ربی» برمیگردد] و ۳۶ [به ربک برمیگردد]).
(شماره موارد بر اساس فهرستی است که در
https://eitaa.com/yekaye/9589 آمده است)
که اگر بر اساس این مواردی که مرجع ضمیر معلوم است بخواهیم دستهبندی فوق را بیان کنیم باید گفت:
▫️۲۶ مورد «الله» است؛
▫️۶ مورد «رب» است ( ۵ موردش «ربک» و ۱ مورد «ربی»)؛
▫️۱ مورد ضمیر مخاطب و
▫️۲ مورد هم ضمیر غایب.
▪️۶ موردی که به صورت معرفه آمده، همگی دلالت بر حصر دارد؛ یعنی فقط خداوند است که علیم و حکیم است.
🤔اکنون چند سوال مطرح است:
🔹الف. با اینکه اغلب موارد نکره است، آن ۶ مورد چه اقتضایی دارد که به صورت معرفه (و با دلالت بر حصر) آمده است؟
🔹ب. تفاوت مواردی که علیم بر حکیم مقدم شده با جایی که حکیم بر علیم مقدم شده چیست؟
🔹ج. مواردی که با فعل ناقص کان آمده چه اقتضای خاصی دارد؟
🔹د. مواردی که این ترکیب ناظر به کلمه «الله» آمده چه تفاوتی دارند با مواردی که ناظر به «رب» ویا با ضمیر مخاطب یا غایب آمده است؟
🔖در صورتی که در خصوص هریک از سوالات فوق پاسخی داشتید، لطفا آن را در قسمت دیدگاه پایین صفحه (
https://yekaye.ir/al-hujurat-49-08/) بنویسید؛ تا در اختیار دیگران هم قرار گیرد.
@yekaye
#حجرات_8