اشاره
مبرد در حضور عده ای غلامش را احضار کرد و به او گفت: برو اگر دیدی چیزی نگو و اگر ندیدی به او بگو، غلام رفت و بازگشت و گفت: او را ندیدم او را گفتم پس آمد و نیامد.
حضار از پیام و جواب پرسیدند، غلام گفت: مبرد از من خواست نزد غلامی بروم اگر مولایش را دیدم حرف نزنم و اگر مولایش را ندیدم به او بگویم مبرد تو را میخواهد. من نزد آن غلام رفتم، مولایش نبود، لذا او را خواستم تا نزد مبرد برود، ولی از قضا مولایش آمد و خودش نیامد.
شب قدر
ابن حزم در ذیل بحث اجماع مینویسد: دانشمندان در حقانیت شب قدر تردیدی ندارند.
و معتقدند شب قدر در سال منحصر در یک شب است. ولی در زمان آن اختلاف کرده اند.
برخی گفته اند شبهای فرد دهه آخر است. ابن عباس بیست و هفتم را گفته، چرا که لیلة القدر از نه حرف ترکیب یافته و سه بار در سوره قدر تکرار شده است و حاصل این دو عدد بیست و هفت میشود.
ابن مسعود میگوید: شب قدر در تمام سال است و منحصر به ماه رمضان نیست. کسی که یک سال تمام را به قیام بگذراند ادراک شب قدر نموده است.
برخی گفته اند شب قدر به خاطر نزول قرآن است و پس از ارتحال پیامبر از میان رفته است.
کسانی که معتقدند شب قدر در ماه رمضان است، در تعیین زمان آن هشت قول دارند.
۱- ابن زرین: شب اول ماه
۲- حسن بصری: هفدهم ماه
۳- انس: نوزدهم ماه
۴- محمد بن اسحق: بیست و یکم ماه
۵- ابن عباس: بیست و هفتم ماه
۶- آبی: بیست و سوم
۷- ابن مسعود: بیست و چهارم
۸- ابوذر: بیست و پنجم
کسی که لیلةالقدر را در مجموع سال بداند، فتوای او موجب میشود اگر کسی به زنش بگوید: انت طالق لیله القدر در صورتی زنش مطلقه میشود که یکسال کامل بگذرد، چرا که نکاح امر یقینی است و فقط با یک امر یقینی از بین میرود، و اینکه گفته شود لیلةالقدر در ماه رمضان است، یک امر احتمالی است و نکاحِ یقینی با امر احتمالی نقض نمی شود.
البته در صحت این فتوی قدری تأمل لازم است؛ چون احادیث صحیحه به خبر واحد موجب عمل میشود در حالی که علم آور نیست.
در اینکه چرا شب قدر را قدر نامیده اند؟ وجوهی گفته شده است:
عطا و ابن عباس گفته اند: امور واحکام افراد در آن شب مقدر میشود، برخی گفته اند: قدر به معنای تنگی است. آن شب را قدر گفته اند، چون زمین برای پذیرایی تنگ میشود.
برخی گفته اند: قدر به معنای مرتبه است، آنکه شب قدر را عبادت کند، مرتبه ای ویژه نزد
خدا مییابد.
و البته همه اعتقاد دارند در آن شب کتاب ارزشمندی نازل شده است.
صفدی در شرح لامیه المعجم گوید: مقدرات در شب قدر تعیین نمی شود چرا که مقدرات پیش از آفزینش آسمان و زمین معین شده اند. مراد از شب قدر آن است که مقدرات در آن شب اظهار میشوند.
انوری
بسا منکر که آمد تیغ در مشت
مرا زد تیغ و شمع خویش را کشت
بسا دانا که از من گشت خاموش
درازیش از زبان آمد سوی گوش
من از دامن چو دریا ریخته در
گریبانم ز سنگ طفلها پر
.......:
#کشکول شیخ بهاء
https://eitaa.com/zandahlm1357