اسماء الهی و اقسام آن قوله علیه السلام: وَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الَّذِی أَمَرْتَ رَسُولَکَ أَنْ یُسَبِّحَکَ بِهِ. أوّلاً بدان که: اسماء اللّه کثیر است، به اعتباری سیصد و شصت، و به اعتباری تسعة و تسعین اسماً، و کلّها حسنی، کما قال تعالی: « وَ لِلَّهِ الاْءَسْمَآءُ الْحُسْنَی فَادْعُوهُ بِهَا [۱] » ؛ لکنّ بعضها حسن، و بعضها أحسن ؛ زیرا که پاره[ای] از آنها جامعه معانی کثیره اند، و بعضی دال بر معنی مفرده. آن که دلالت بر معانی متعدّده دارد، اسم اعظم است ؛ چون لفظ اللّه. و به وجهی دیگر اسماء او تعالی: [۱]: یا دلالت بر ذات می‌نماید فقط از دون اعتبار امری ؛ [۲]: یا دلالت بر ذات می‌کند به اعتبار امری ؛ [الف]: و آن امر یا اضافه است فقط [ب]: یا سلب فقط، [ج]: یا اضافه و سلب که بدواً چهار قسم می‌شود. اوّل: که دلالت بر ذات فقط نماید آن لفظ اللّه است که آن اسمی است موصوف به جمیع کمالات ربانیة، المنفرد بالوجود الحقیقی، به واسطه آن که هر موجودی سوای حقّ سبحانه غیر مستحقّ است از برای وجود بذاته، بلکه استفاده وجود از غیر می‌نماید. که در ورقه قبل مذکور شد ؛ و قریب به این اسم لفظ « حقّ » است در صورتی که اراده شود به او ذات من حیث هو واجب الوجود، چه معنی حقّ دائم الثبوت است، و الواجب أیضاً هو الثابت الدائم، غیر قابل للعدم و الفناء، فهو حقّ، بل أحقّ من کلّ حق. و ثانی: از اسماء که دلالت بر ذات نماید به اضافه، مثل: قادر، از باب آن که به اضافه به سوی مقدور فعلیت یابد قدرت به تأثیر. و العالم، فإنّه إسم للذات باعتبار انکشاف الأشیاء له. و الخالق، فإنّه اسم للذات باعتبار تقدیر الاشیاء. و الباری، أطلق علی الذات باعتبار اختراعه و إیجاده. والمصوّر، باعتبار أ نّه مرتّب صور المخترعات بأحسن ترتیب. ---------- [۱]: ۱ - سوره مبارکه اعراف، آیه ۱۸۰. و الکریم، باعتبار و إنه اسم للذات باعتبار إنّه اعطا السؤالات و العفو عن السیئات. والعلی [۱]، إسم للذات باعتبار أ نّه فوق سایر الذوات. و العظیم، إسم للذات باعتبار تجاوزه عن حدّ الإدراکات الحسّیة و العقلیة. و الأوّل، باعتبار سبقه علی الموجودات. والآخر، باعتبار صیرورة الموجودات الیه. والظاهر، إسم للذات باعتبار دلالة العقل علی وجوده. و الباطن، فإنّه إسم للذات باعتبار عدم ادراک الحسّ و الوهم له. ---------- [۱]: ۱ - اصل: + اسم. و ثالث: از اقسام أسماء: ما یدلّ علی الذات باعتبار سلب الغیر [۱] عنه، مثل لفظ: واحد، به اعتبار سلب شریک و نظیر. و الفرد، باعتبار سلب الحاجة. والقدیم، باعتبار سلب العدم. و السلام، باعتبار سلب العیوب و النقایص. والقدّوس، باعتبار سلب ما یخطر بالبال عنه. و رابع: از اقسام اسماء: به اعتبار اضافه و سلب با هم، چون اسم: حی، فإنّه مدرک الفعال الذی لاتلحقه الآفات. ---------- [۱]: ۲ - اصل: + الغیر. و الواسع، باعتبار سعة علمه و عدم فوت الشی ء منه. و العزیز، الغالب الذی لا نظیرله. والرحمن، اسم للذات باعتبار إعطاء الرزق بعموم خلقه بحیث لایخرج عن تحت شمول رزقه و إنعامه أحد. والرحیم، اسم للذات باعتبار إحاطة رحمته و عنایته بخلقه و إرادتها لهم الخیرات. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357