نهی از منکر و مراتب منکر لذا بعد از این فرماید: « وَ مَا کَانَ رَبُّکَ لِیُهْلِکَ الْقُرَی بِظُلْمٍ وَ أَهْلُهَا مُصْلِحُونَ [۳] »، چه اصلاح و نصیحت انسان أوّلاً: نفس خود را، و ثانیاً: ابناء جنس را به مقتضای: « قُوا أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ [۴] »، آن امر به معروف است که عبارت باشد از ترغیب و تعلیم به اخلاق حمیده و اوصاف مرضیه از علم و تقوی و زهد و ورع و صدق که اخلاق ملائکه و اوصاف انبیاء است، و نهی از منکرات که ردع وضع از اخلاق و اعمال شیاطین و اشرار باشند ؛ چنان که مأثور است که از جمله طاعات و عبادات شرعیه بعد از صلات چیزی معادل این طاعت - اعنی امر به معروف و نهی از منکر - نیست، لذا قال النبی صلی الله علیه و آله: « من امر بمعروف و نهی عن منکر، [۵] کان [۶] خلیفة اللّه فی أرضه و خلیفة رسول اللّه و خلیفة کتاب اللّه » [۱] . چه حق تعالی ودیعه گذاشته در نفوس بشریه قوای اربعه ؛ الشهویة البهیمیة، و الغضبیة السبعیة، و الوهمیة الشیطانیة، و العقلیة الملکیة، و این قوه اخیر محتاج نیست تهذیب [را]، به واسطه آن که از نتایج ارواح قدسیه است. امّا سه قوه دیگر محتاج به تأدیب و تهذیب اند در تحت قوانین شرعیه و عقل. و نهی از فحشاء در کلام الهی، عبارت از منع تحصیل لذّات شهویه خارج از اذن شرعیه است. و نهی از منکر، عبارت از افراط آثار قوه غضبیه است از ایذاء ناس و ایصال شرّ به سوی آنها از دون استحقاق. و نهی از بغی اشاره به منع از افراط قوّه وهمیه است از ترفّع و حبّ ریاست و جاه. ---------- [۳]: ۳ - همان، آیه ۱۱۷. [۴]: ۴ - سوره مبارکه تحریم، آیه ۶. [۵]: ۵ - اصل: المنکر. [۶]: ۶ - مصدر: فهو. [۱]: ۷ - کتاب الفتن، ص ۵۶: «خلیفة کتابه و خلیفة رسول اللّه صلی الله علیه و آله ». .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357