جود و کرم الهی [قوله علیه السلام ]: « إِنَّکَ جَوَادٌ کَرِیمٌ ». اعنی جود و کرم خاصّ تو است. الجواد: هو المعطی بلاعوض و لا غرض ؛ چه اگر به عوض باشد مستعیض خواهد بود، و اگر لِغرضٍ باشد معامل و متکمّل به غیر خواهد بود ؛ لازم آید در مقام ذات ناقص و قاصر و ممکن الصفات باشد، با آن که واجب الوجود بذاته واجب الوجود من جمیع الجهات است، و کریم که مجازاً در خلق استعمال می‌شود هو الجامع لأنواع الخیر و الشرف والفضائل، و اطلاق او حقیقةً بر ذات مقدس لأنّه معطی النعم قبل استحقاقها، کما قیل: ما نبودیم و تقاضامان نبود لطف تو ناگفته ما می‌شنود [۱] لذا ورد فی الدعاء: « الهی کفی علمک عن المقال و کفی کرمک عن السؤال » [۲] . او است فیّاض مطلقاً که در نزول فیض از او چیز نکاهد، و در رجوع بر او چیزی نیفزاید، و چون ظلّ و ذی ظل که در انبساطش بر زمین چیزی از ذی ظلّ نکاهد، و در رجوعش بر او چیزی افزوده نشود. و معلوم است که حکم عالم وجود به معنی ما سوی از عالم لاهوت - که مقام اسماء حسنی و صفات علیا است - و جبروت - که مرتبه عقول مرتبه طولیه است - و ملکوت اعلی - که نشائه نفوس کلیه سماویه - و ملکوت اسفل - که نفوس جزئیه حیوانیه بشریه - و ناسوت - که عالم شهادت است مقابل - غیب از بسایط او، و مرکّبات - که به امهات اربعه و موالید ثلاثه تعبیر شده - عموماً نسبت به ذات حق که علت العلل است حکم ظلّ و عکس و عاکس است، به مفاد: « أَ لَمْ تَرَ إِلَی رَبِّکَ کَیْفَ مَدَّ الظِّلَّ [۳] »، کما قیل: ای سایه مثال گاه بینش در پیش وجودت آفرینش و اشاره به این مقام است ما ورد فی الحدیث: « [إنّ] المؤمن أشدّ اتصالاً بروح اللّه من اتصال الشعاع بالشمس » [۴] . الساعه که لیله غرّه ربیع المولود است بحمد اللّه والمنّه فارغ شدیم از تصریح [۵] و تشریح بعضی از فقرات غامضه «صحیفه سجادیه»، علی قائلها ألف الثناء و التحیة. امید است از خالق لوح و قلم و معلّم آدم - ممّا لایعلم - که همواره آن را از لوث وسواس و مردمِ بی بصیرتِ نسناس مصون و محروس دارد. « وَاللّهُ یَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ یَهْدِی السَّبِیلَ [۱] ». ۱۳۴۲ [ق [۲] ]. ---------- [۱]: ۴ - مثنوی معنوی، مولوی، د ۱، ص ۴۵، « اعتراض مریدان بر خلوت وزیر ». [۲]: ۵ - بحارالأنوار، ج ۹۲، ص ۲۵۳. [۳]: ۱ - سوره مبارکه فرقان، آیه ۴۵. [۴]: ۲ - بسنجید: اسرارالحکم، ص ۵۴۵. [۵]: ۳ - کذا در اصل. [۱]: ۴ - سوره مبارکه احزاب، آیه ۴. [۲]: ۵ - اصل: + و قد فرغ من تحریره أحمد مروج الشریعة، ابن المغفور الهزارجریبی عفی عنهما. ۱۳۴۷ [ق]. .......: 📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء https://eitaa.com/zandahlm1357