.......: تهديد مامون به امام جهت پذيرش ولايتعهدي نگرشى بر تاريخ در كتابهاى تاريخى چنين مى خوانيم كه مامون نخست پيشنهاد خلافت به امام كرد (۱)، ولى امام شديدا از پذيرفتن آن خوددارى نمود. مدتها مامون مى كوشيد كه امام را به پذيرش اين مقام قانع گرداند، ولى موفق نمى شد. مى گويند اين كوششها به مدت دو ماه در « مرو » ادامه يافت كه امام همچنان از پذيرفتن پيشنهاد وى امتناع مى ورزيد. (۲) مامون به امام مى گفت: «... اى فرزند رسول خدا، من به فضيلت، علم، زهد، پارسايى و خدا پرستيت پى بردم و ديدم كه تو از من به خلافت سزاوارترى... ». امام پاسخ داد: « با پارسايى در دنيا اميد نجات از شر آن را دارم، با خويشتن دارى از گناهان، اميد دريافت بهره‌ها دارم، و با فروتنى در دنيا مقام عالى نزد خدا مى طلبم... » مامون مى گفت: مى خواهم خود را از خلافت معزول كنم و آن را به تو واگذارم و خود نيز با تو بيعت كنم؟! امام پاسخ داد: اگر اين خلافت از آن تست، پس تو حق ندارى اين جامه خدايى را از تن خود به در آورده بر قامت شخص ديگرى بپوشى، و اگر خلافت مال تو نيست، پس چگونه چيزى را كه مال تو نيست، به من مى بخشايى؟ » (۳) با اين همه مامون گفت: تو ناگزير از پذيرفتن آنى!! امام پاسخ داد: هرگز اين كار را با طيب خاطر نخواهم كرد... روزها و روزها مامون در متقاعد ساختن امام كوشيد و پيوسته فضل و حسن را به نزدش مى فرستاد و بالاخره هم مايوس شد از اينكه امام خلافت را از وى بپذيرد. روزى ذوالرئاستين، وزير مامون، در برابر مردم ايستاد و گفت: شگفتا! چه امر شگفت آميزى مى بينم! مى بينم كه اميرالمؤمنين مامون خلافت را به رضا تفويض مى كند، ولى او نمى پذيرد. رضا مى گويد: در من توان اين كار نيست و هرگز نيرويى براى آن ندارم... من هرگز خلافت را اينگونه ضايع شده نيافتم ». (۴). پذيرفتن وليعهدى با تهديدتلاش مامون براى متقاعد ساختن امام از كتابهاى تاريخ و روايت چنين بر مى آيد كه مامون به راههاى گوناگونى تلاش براى اقناع امام مى كرد. از زمانى كه امام هنوز در مدينه بود اين تلاشها شروع شد و پيوسته مامون با وى مكاتبه مى كرد كه آخر هم به نتيجه اى نرسيد. سپس « رجاء بن ابى ضحاك » را كه از خويشان فضل بن سهل بود (۵)، مامور براى انتقال امام به مرو كرد. امام را برغم عدم تمايل قلبيش به اين شهر آوردند و در آنجا مامون دوباره كوششهاى خود را شروع كرد. مدت دو ماه كوشيد و حتى به تصريح يا كنايه امام را به قتل هم تهديد مى كرد، ولى امام هرگز زير بار نرفت. تا سرانجام از هر سو زير فشار قرار گرفت كه آنگاه با نهايت اكراه و در حالى كه از شدت درماندگى مى گريست، مقام وليعهدى را پذيرفت. اين بيعت در هفتم رمضان به سال ۲۰۱ هجرى انجام گرفت https://eitaa.com/zandahlm1357