چگونگى بيعت گرفتن از اميرالمؤمنين (عليه السّلام)
با سخنان محكم و كوبندۀ عباس، ابوبكر و همراهانش بدون گرفتن نتيجۀ مطلوب از خانۀ عباس بيرون آمدند. همان گونه كه گذشت، گروهى از نيكان صحابه از بيعت با ابوبكر سرباز زدند و خواهان خلافت على (عليه السّلام) بودند. عده اى از آنان به عنوان اعتراض به ناديده گرفتن وصيت پيغمبر (صلّى الله عليه وآله) و كنار گذاشتن جانشينى كه آن حضرت تعيين و معرّفى كرده بود، در خانۀ دختر رسول خدا گرد آمدند و متحصّن شدند و از اين راه مخالفت خود را با غاصبان خلافت ابراز داشتند. به جز على (عليه السّلام) و زبير، اين ده تن در تحصّن حضرت زهرا (سلام الله عليها) حضور داشته اند: عباس بن عبدالمطلب، عتبة بن ابى لهب، سلمان فارسى، ابوذر غفارى، عمار بن ياسر، مقداد بن عمرو، براء بن عازب، ابى بن كعب، سعد ابن أبى وقّاص [۲] و طلحه بن عبيد الله. عده اى از بنى هاشم و جمعى از مهاجران و انصار نيز در جمع متحصّنان بوده اند. آن‌ها به اين اعتبار در خانۀ دختر پيغمبر خدا (صلّى الله عليه وآله) و در حمايت از على (عليه السّلام) پناه گرفتند، كه قداست و احترام حضرت زهرا (سلام الله عليها) و خانۀ آن بزرگوار با وجود سفارش هاى بسيار پيغمبر اكرم، بر همگان معلوم بود و شكستن حرمت آن حضرت، محال مى نمود.
ابوبكر و عمر خبر يافتند كه جمعى از مهاجران و انصار در خانۀ دختر پيغمبر خدا (صلّى الله عليه وآله) در كنار على (عليه السّلام) گرد آمده اند و مقصودشان بيعت با على (عليه السّلام) است. عمر به ابوبكر با اصرار
گفت تا از على بيعت نگيرى پايه هاى خلافت تو محكم نخواهد شد، لذا مصلحت آن است كه او را احضار كنى و از او بيعت بگيرى تا بقيۀ مدافعان نيز بيعت كنند.
ابوبكر، خالد بن وليد و عبدالرحمان بن عوف را همراه با عمر به خانۀ حضرت زهرا فرستاد و آن‌ها منظور خود را به على (عليه السّلام) اعلام داشتند. حضرت سخن آن‌ها را نپذيرفت و از ورود آن‌ها به منزل جلوگيرى كرد. ابوبكر پس از اين ماجرا به عمر مأموريت داد كه همه را از خانۀ فاطمه (سلام الله عليها) بيرون آورد و اگر مقاومت كردند با آن‌ها بجنگد.
عمر همراه با گروهى، در حالى كه شعلۀ آتشى با خود داشت رو به خانۀ فاطمه (سلام الله عليها) نهاد و آنان را به بيرون آمدن فرا خواند، ولى آن‌ها اعتنايى نكردند. عمر گفت: قسم به خدايى كه جان عمر در دست اوست، اگر بيرون نياييد خانه را با اهل آن آتش خواهم زد.
به او گفتند: فاطمه (سلام الله عليها) در اين خانه است. گفت: باشد!
حضرت فاطمه (سلام الله عليها) بر در خانه با او روبه رو شد و فرمود: اى پسر خطاب! آيا تو هستى كه مى خواهى خانۀ ما را آتش بزنى؟ عمر گفت: آرى اين كار، آنچه را كه پدرت آورده محكم تر مى كند، و با اين كه مى دانم رسول خدا هيچ كس را به اندازۀ تو دوست نداشت، اين حقيقت مرا از قصدم باز نمى دارد. اگر اين چند نفر در خانۀ تو اجتماع كنند، دستور خواهم داد در خانه را به روى تو آتش بزنند. سرانجام در باز شد. عمر خواست وارد خانه شود، ولى حضرت زهرا (سلام الله عليها) جلوى او را گرفت. [۱]
ابن قتيبۀ دينورى از مورخان قديمى سنى در كتاب الامامة و السياسة خود شرحى از اقدام غاصبان خلافت براى گرفتن بيعت از اميرالمؤمنين (عليه السّلام) آورده است كه اين بيان در نوع خود (و در ميان مورخان سنى) كم نظير و يا بى نظير است. وى مى نويسد:
ابوبكر پس از تحقيق متوجه شد گروهى از بيعت با او خوددارى كرده اند و در خانۀ على كرّم الله وجهه اجتماع نموده اند. پس عمر را به سراغ آن‌ها فرستاد. عمر به خانۀ على (عليه السّلام) آمد و آن‌ها را صدا زد، ولى ايشان از بيرون آمدن خوددارى مى كردند. عمر گفت هيزم بياوريد! سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، بايد از اين خانه خارج شويد و يا خانه را با اهلش خواهم سوزاند. به او گفته شد: اى اباحفص! فاطمه در اين خانه است. گفت: اگرچه او در آن خانه باشد... آن گاه فاطمه (سلام الله عليها) بر در خانه ايستاد و فرمود: به ياد ندارم كه با گروهى بد كردارتر از شما روبه رو شده باشم. بدن پيغمبر خدا را نزد ما رها كرديد و ما را با پيكر آن حضرت تنها گذاشتيد و بدون صلاح انديشى با ما به غارت خلافت پرداختيد و آن را براى خود به پايان برديد و با ما مشورت نكرديد و حق ما را رعايت ننموديد.
پس عمر نزد ابوبكر بازگشت و به او گفت: چرا اين مردى كه از بيعت تو سرپيچى مى كند را دستگير نمى كنى؟ ابوبكر به قنفذ غلام عمر گفت: برو و به على بگو تا نزد من آيد. قنفذ نزد على رفت. آن حضرت به او فرمود: چه مى خواهى؟ گفت: جانشين رسول خدا با تو كار دارد. د.
اميرالمؤمنين (عليه السّلام) فرمود: چه زود به پيغمبر دروغ بستيد. قنفذ بازگشت و سخن آن حضرت را به ابوبكر ابلاغ كرد. ابوبكر مدتى طولانى گريست. عمر مجدداً گفت به اين متخلّف از بيعت مهلت مده. ابوبكر به قنفذ گفت: سوى على برو و به او بگو خليفۀ خدا از تو مى خواهد با او بيعت كنى.
قنفذ پيغ