یادداشت ۲۶ ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ اقتصاد اسلامی یا راهکار اسلام درباره معیشت و کسب و کار مردم ؟ حال که دوباره بحث از علل مشکلات معیشتی و کسب و کار مردم برجسته شده، بهانه ای دست داد تا دوباره نکاتی را مرور کنیم. اولین نکته آن است که هر عبارت و اصطلاحی معنایی داشته و مفاهیمی را با خود حمل می کند. هر دستگاه علمی یا زاویه دید فنی برای خود عبارت و اصطلاح خاص دارد. وقتی می گوییم اقتصاد اسلامی، اقتصاد معنای خاص دارد و به عبارت بهتر نظامی از مفاهیم را به دوش می کشد. اقتصاد مکاتب خاص فکری دارد که هر کدام به نحوی مفاهیمی را بر اصطلاح اقتصاد بار کرده اند. با این وجود اولین گام راهبردی در نقد راهکار های موجود و ارائه راهکار جایگزین، استفاده از اصطلاح صحیح است. در دنیای مدرن امروز، اقتصادی اسلامی مثل اتومبیل اسلامی یا هواپیمای اسلامی است ، همین قدر متناقض و پارادکس! بهتر است به جای عبارت «اقتصاد اسلامی» بگوییم «راهکار اسلام برای معیشت و کسب و کار مردم.» دومین نکته بعد از انتخاب و استفاده از اصطلاح صحیح، تبیین منبع و ارجاع راهکار هاست. تصریح به اینکه منبع یک راهکار (تحلیل) فقط تجربه بشری است به همراه خطاها و ناکارآمدی بسیار، و منبع راهکار دیگر، قرآن و سنّت پیامبر و اهل البیت علیهم السلام است، بسیار در تاریخچه و پیش فرض های حاکم بر موضوع اثر دارد. ارجاع تمام راهکار های اسلام برای معیشت و کسب‌و‌کار مردم به قرآن و سنّت است. در حالی که به تصریح همه‌ی کارشناسان اقتصادی چه دوست‌دار انقلاب و چه عَبید تعالیم غرب از اقتصاد ، هر چه در این ۴۴ سال در اقتصاد ایران بوده، اسلامی نبوده. نکته سوم؛ وقتی منبع و ارجاع مشخص شد، ساختار و نظام پشتوانه یک راهکار و تحلیل هم باید تبیین شود. اگر ساختار و نظام‌مندی راهکار تبیین نشود، عملا راهکاری داده نشده است و همان بهتر که حرفی زده نمی‌شد! در حال حاضر نظام راهکار های اسلام برای معیشت و کسب‌و‌کار مردم از جمله امور مغفول در حوزه‌ی علمیه‌ی است که مدتی است مورد توجه قرار گرفته. توجه به این نکات، زاویه دید ما نسبت به مسائل معیشتی مردم ایران را بهینه خواهد کرد. @zavieh_did