با تشکر از همه دوستان مشارکت کننده در بحث (برداشت من)( نویسنده - خواننده و نشر دهنده این کلام نورانی ) اجرتان با صاحب این کتاب با عظمت امام سجاد علیه السلام

بسم الله الرحمن الرحيم و علما فى استعمال، بار الها! به من علمی روز ى كن كه در عمل به كار بندم.

دو هدف در یادگیری علم است؛ ۱_علم را برای علم.می آموزد تا یاد گرفته باشد. ۲_علم را برای عمل می آموزد که این مورد نظر دعا ست. امام صادق علیه السلام نیز می فرماید«ان کمال الدین طلب العلم و العمل به»کمال دین،فقط منحصر در طلب علم و عمل است. اگر انسان به علمی که آموخته عمل کند،آنگاه خداوند نور علم را در قلب او قرار می دهد.یعنی پس از عمل به علم،علم واقعی روزی اش می گردد.که فرمود:«العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء» نکته مهم دیگر برای عالم با عمل،آن است که آن چه را یاد می گیرد و عمل می کند،یاد بدهد والا اگر یاد بگیرد،عمل بکند،خودسازی هم بکند باز به تکلیف عمل نکرده است زیرا پس از خودسازی،مسئولیتی متوجه او می شود و آن دستگیری از جاماندگان طریق است.

اسلام دين علم و دانش است، اسلام دين تعقل و تفكر است، اسلام ناشر فرهنگ انسان ‏ساز ى و هادى مردم به راه تعالى و تكامل است، اسلام می‏خواهد پيروانش دانا و بينا بار آيند و حداقل از معلومات ابتدايى و قدرت خواندن و نوشتن برخوردار باشند.

پيشوا ى اسلام (ص) بين مردم بى ‏سواد عصر جاهليت مبعوث به نبوت گرديد، مردمی كه از كتاب و درس و از خواندن و نوشتن بهره‏ا ى نداشتند و جز از افتخارات احمقانه و تعصبات جاهلانه سخن نمی‏گفتند. در چنين محيط عقب افتاده و منحطى، اولين آياتى كه از طرف بار ى تعالى به نبى اكرم (ص) وحى شد، حاو ى مطلب علم و قلم و هادى مردم به خواندن و نوشتن بود: اقرء و ربك الاكرم. الذى علم بالقلم. علم الانسان ما لم يعلم. بخوان به نام خداوند كريمتر از هر كريم. خداوندى كه با قلم تعليم داد. و به آدمی آموخت آن را كه نمی ‏دانست.

رسول اكرم (ص) برا ى آنكه از طفوليت، كودكان مسلمين را به راه تحصيل علم سوق دهد و آنان را به درس خواندن مانوس سازد، به پدران فرمود: از حقوقى كه فرزندانتان به شما دارند اين است كه به آنان كتابت را بياموزيد. رسول اكرم (ص) فرمود: من حق الولد على والده ثلاثه يحسن اسمه و يعلمه الكتابه و يزوجه اذا بلغ. سه چيز از جمله حقوقى است كه فرزند به پدر دارد: اول، برا ى او اسم نيكو انتخاب نمايد. دوم، كتابت را به وى بياموزد. سوم، موقعى كه بالغ شد، وسايل ازدواجش را فراهم آورد.

مسلمانان در جنگ بدر بر مشركين پيروز شدند و جمعى از آنان را به اسارت گرفتند و با خود به مدينه آوردند. بنابراين شد كه هر اسير ى مبلغى را فديه بدهد و آزاد شود و چون اسيران از نظر تمكن مالى متفاوت بودند، مقرر گرديد كه هر اسير ى به قدر استطاعت خويش فديه بپردازد. حداقل فديه، هزار درهم بود و حداكثرش از چهار هزار درهم تجاوز نمی‏كرد. آنگاه پيغمبر (ص) با اصحاب فرمود: اسيران را نيكو بداريد و نيكويى كنيد و از مساكين فديه نخواهيد و آن مسكينان كه صنعت كتابت دانستند، حكم رفت كه هر يك ده تن از كودكان انصار را خط بياموزند و آزاد باشند. آيا چنين امر ى در دنيا سابقه دارد كه لشكر غالب از لشكر مغلوب، ياد دادن خواندن و نوشتن را به عنوان غرامت جنگ بپذيرد و اسيران دشمن را آزاد نمايد؟

علم برا ى بشر كمال واقعى و برترى حقيقى است، علم با جوهر ذات عالم آميخته و در همه‏ ى احوال با او هست، اطلاعات و معلومات بشر در چهارده قرن قبل محدود بود و از اسرار نهفته‏ ى جهان آفرينش آگاهى نداشت. امام معصوم علیهم السلام در همان زمان كلمه‏ ى علم را درباره‏ ى دانسته ‏ها ى محدود آن روز به كار برده و فوايد و آثارشان را ذكر نموده‏اند. على (علیه السلام) فرمود: العلوم اربعه: الفقه للاديان، و الطب للابدان، و النحو لللسان و النجوم لمعرفه الازمان. علوم چهار رشته است: علم فقه برا ى شناخت مقررات دينى، علم طب برا ى بدنها، علم نحو برا ى زبان و درست سخن گفتن، و علم نجوم برا ى شناخت زمانها.

رسول اكرم صل ى الله عليه و آله وارد مسجد شد، ديد جمعى گرد شخصى می‏گردند. فرمود: اين چه صحنه است؟ گفتند: مرد ى است #علامه كه گردش جمع شده‏اند. پرسيد: معلومات او چيست؟ پاسخ دادند عالم به انساب عرب و وقايع ايام جاهليت است. فرمود: ذاك علم لا يضر من جهله و لا ينفع من علمه. اين عملى است كه اگر كسى نداند، ضرر نمی‏برد و اگر كسى بداند، منتفع نمی‏شود.

در جهان كنونى، بشر بر اثر مطالعات گسترده‏ ى خود در كتاب تكوين به پاره‏ا ى از زوايا ى تاريك طبيعت راه يافته و به اسرار نهفته‏ا ى واقف شده است. كاوشها و تحقيقات عالمانه‏ ى دانشمندان سطح معلومات انسانها ى امروز را بالا برده و همچنان به راه خود ادامه می‏دهند. ديروز علم طب را يك رشته می‏دانستند و هر بيمار ى ناچار بود برا ى معالجه‏ ى خود به طبيب عمومی محل مراجعه كند و اغلب نتيجه نمی‏گرفتند. امروز علم طب به صورت رشته ‏ها ى متعدد ى درآمده و دانشگاهها ى بزرگ جهان در هر رشته افراد متخصصى را با معلومات و اطلاعات مربوط به آن رشته تربيت می‏كنند و به وسيله‏ ى آنان نيازها ى جامعه را برآورده می‏سازند. تمام رشته‏ها ى تخصصى طب و همچنين علوم مربوط به ساير رشته‏ها از قبيل فيزيك و شيمی، دانشهايى هستند ارزشمند و مورد نياز بشر و همه‏ ى علوم طبيعى از نظر اسلام مورد تكريم و احترام است.

رسول اكرم (ص) و ائمه‏ ى معصومين عليهم‏السلام راجع به علوم اسلامی دو مطلب را ضمن روايات فرموده‏اند كه درباره‏ ى هيچ علمی چنين سخنى نگفته‏اند. *قسمت اول وجوب فراگرفتن علم بر هر مرد و زن مسلمان. * قسمت دوم لزوم عمل نمودن به علم برا ى نيل به سعادت و مصون ماندن از هلاك و تباه ى. رسول اكرم (ص) فرمود: *طلب العلم فريضه على كل مسلم. طلب علم بر تمام مسلمانان واجب است. *طلب العلم فريضه على كل مسلم و مسلمه. از پى گرفتن علم رفتن، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است. گرچه در حديث اول از «مسلمه» نام برده نشده، ولى كلمه‏ ى «مسلم» بتنهايى زن و مرد را شامل می‏شود.

قال رسول‏الله صلى الله عليه و آله: العلماء رجلان: رجل عالم آخذ بعلمه فهذا ناج، و عالم تارك لعلمه فهذا هالك. افراد عالم دو گروه‏اند: گروه اول به علم خود عمل می‏كنند و نجات می‏يابند، و گروه دوم به علم خويش عمل نمی‏كنند و هلاك می‏شوند.

قسمت اول: https://eitaa.com/sahife2/56862

على (علیه السلام) ضمن يك عبارت كوتاه بيان نموده كدام علم است كه فراگرفتنش بر همه‏ ى مردان و زنان مسلمان واجب عينى است و كدام علم است كه وجوب ندارد. العلم علمان، علم لا يسع الناس الا النظر فيه و هو صبغه الاسلام و علم يسع الناس ترك النظر فيه و هو قدره الله عز و جل. علم دو قسم است، يكى علمی كه مردم مسلمان نمی‏توانند از فراگرفتنش سر باز زنند و بايد حتما تمام مرد و زن مسلمان آن را بياموزند و آن علمی است كه به مردم رنگ مسلمانى می‏بخشد، و آن ديگر علمی است كه بر تمام مردم آموختنش واجب نيست و آن مطالعه در كتاب تكوين و پى بردن به آثار قدرت رب قيوم است.

علوم مربوط به عقايد و اخلاق و احكام كه به آدمی رنگ مسلمانى می‏دهد و تمام مردان و زنان مسلمان بايد آنها را فراگيرند متعدد است،

نماز عبادتى است كه از اول تكليف تا پايان عمر بر تمام مردان و زنان مسلمان در سفر و حضر و در سلامت و مرض، واجب عين ى است و بايد آن را بجا آورند و برا ى ادا ى اين فريضه‏ ى دينى لازم است وضو و غسل، حمد و سوره، اذكار واجب، عدد ركعات، تعداد ركوعها و سجده‏ها، و ساير اجزا ى آن را ياد بگيرند و عملا به كار بندند. كسى كه نماز را نمی‏داند، رنگ مسلمان ى ندارد.

غيبت در آيين اسلام يكى از گناهان كبيره است، مردان و زنانى كه می‏خواهند در جامعه، رنگ مسلمانى داشته باشند، بايد معنا ى غيبت را بدانند، به احكام و مقررات آن واقف گردند تا بتوانند خويشتن را از پليدى آن گناه مصون و محفوظ دارند.

علمی كه ياد گرفتنش بر تمام مردان و زنان مسلمان واجب است و رسول اكرم (ص) درباره‏اش فرموده: طلب العلم فريضه عل ى كل مسلم و مسلمه. ياد گرفتن اجزا و احكام واجبات و محرماتى است كه آيين اسلام بر عهده‏ ى تمام مردان و زنان مسلمان گذارده است. بجا آوردن واجبات و ترك محرمات برا ى مكلف زمانى ممكن است كه از پى ياد گرفتن آنها برود و به جزئيات و خصوصياتشان واقف گردد، آنگاه امر الهى را اطاعت نمايد و دستور خدا را نفيا و اثباتا به كار بندد.

قسمت دوم: https://eitaa.com/sahife2/56862

يعنى لزوم عمل نمودن به عمل

عن على عليه‏السلام قال: ايها الناس اعلموا ان كمال الدين طلب العلم و العمل به. على (علیه السلام) مردم را مخاطب ساخت و فرمود: بدانيد كمال دين در طلب علم و عمل نمودن بر طبق آن است.

اميرالمومنين (علیه السلام) در منبر خطبه خواند و ضمن بيان خود فرمود: ايها الناس اعملوا اذا علمتم لعلكم تهتدون. ان العالم العامل بغيره كاالجاهل الحائر الذ ى لا يستفيق عن جهله. وقتى چيز ى را دانستيد، طبق آن عمل كنيد شايد هدايت شويد. بى‏گمان عالمی كه به غير علم خود عمل می‏كند، همانند جاهل حيرانى است كه هرگز از جهل خود رهايى نمی‏يابد.

مسعده بن زياد می‏گويد: از امام صادق (علیه السلام) درباره‏ ى حجت بالغه‏ ى اله ى كه در قرآن شريف آمده «فلله الحجه البالغه» سئوال شد. شنيدم در جواب فرمود: خداوند روز قيامت به بنده خطاب می‏كند: اذا كان يوم القيامه قال الله تعالى للعبد اكنت عالما؟ فان قال نعم قال له افلا عملت بما علمت؟ و ان قال كنت جاهلا قال له افلا تعلمت؟ فيخصمه، فتلك الحجه البالغه لله عز و جل على خلقه. آيا عالم بودى؟ اگر بگويد: بل ى، به و ى می‏گويد: پس چرا طبق علمت عمل ننمودى؟ اگر بگويد: جاهل بودم، به او می‏گويد: چرا نرفتى ياد بگيرى تا عمل كنى و اين حجت بالغه‏ ى خداوند است بر آفريده ‏ها ى خود.

مولى الموحدين اميرالمومنين (علیه السلام) : أَيُّهَا النَّاسُ، إِنِّي، وَاللَّهِ، مَا أَحُثُّكُمْ عَلَى طَاعَةٍ إِلاَّ وَأَسْبِقُكُمْ إِلَيْهَا، وَلا أَنْهَاكُمْ عَنْ مَعْصِيَةٍ إِلاَّ وَأَتَنَاهَى قَبْلَكُمْ عَنْهَا ا ى مردم! قسم به خداوند، من شما را به هيچ طاعتى ترغيب ننمودم مگر آنكه خود در عمل به آن بر شما سبقت گرفتم، و شما را از هيچ معصيتى نهى ننمودم مگر آنكه خود پيش از شما از آن كار اجتناب كردم. #نهج_البلاغه_خطبه_175 https://eitaa.com/sahife2/56144

يكى از علل پيشرفت رسول اكرم (ص) در تبليغ رسالت الهى آن بود كه هر چه را می‏گفت و به مردم دستور می‏داد، خود به آن عمل می‏نمود و همين امر نفوذ و تاثير كلام آن حضرت را پيوسته در قلوب مردم افزايش می‏داد. ائمه‏ ى معصومين عليهم‏السلام نيز همانند جد بزرگوارشان رسول معظم اسلام (ص) بودند، آنچه را كه می‏دانستند خود به كار می‏بستند و به مردم نيز ياد می‏دادند و توصيه‏ ى عمل می‏نمودند.