برنامه ی #نهج_البلاغه_خوانی #نهج_البلاغه_حكمت_309 پرهیز از گمان مؤمنین وَ قَالَ (علیه السلام): اتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمِنِينَ، فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ. حضرت علی که درود خدا بر او باد در ارزش #ظن و گمان مؤمن فرمودند: از گمان مؤمنان بپرهيزيد كه خدا حق را بر زبان آنان قرار داده است. 🖋کانال انس با صحیفه سجادیه 🆔 @sahife2

«تظنى» در لغت به معناى اعمال نمودن #ظن و #گمان است. مردم درباره‏ى حسن ظن يا سوءظن با يكديگر متفاوت ‏اند، بعضى بدون محاسبه و سنجش، گفتار و رفتار ديگران را با سوء نظر مى‏نگرند. اين گروه از جهت اخلاقى بيمارند و ارزشى ندارند، بايد خويشتن را درمان كنند و از اين حالت ناپسند رهايى يابند. بعضى از مردم، افراد شايسته و صالح ‏اند، اگر در موردى بدگمان شوند بر اثر مشاهده ‏ى قراين و امارات عقلانى است. در حديث آمده: از گمان مومنين اجتناب نماييد كه خداوند، حق را در زبان آنان قرار داده است.

سوء #ظن در مواقعى بدون اراده و اختيار پديد مى‏آيد و آدمى در ضمير خود نسبت به شخص يا اشخاص بدگمان مى‏شود و اين امر غيراختيارى، مشمول قلم تكليف نيست و مجازات ندارد. اما اگر در مقام تجسس و تحقيق برآيد و بخواهد به راز كسى كه مورد سوءظن قرار گرفته پى ببرد به عمل اختيارى ناروا دست زده و استحقاق موآخذه و كيفر دارد و اين اولين مرحله ‏ى تظنى است و اعمال گمان بدى است كه در كلام امام سجاد (ع) آمده و آن را از القائات شيطانى خوانده است.

اولياى گرامى اسلام براى آنكه پيروان خود را در زمينه‏ ى بدگمانى، از گناه محافظت نمايند تاكيد نموده‏اند كه در مورد سوء #ظن تحقيق و تجسس ننماييد. رسول اكرم (ص) فرموده: سه امر است كه براى مومن پسنديده و ممدوح نيست و براى نجات از آنها راه خروج دارد و راه بيرون رفتن از بدگمانى اين است كه تحقيق و تفحص ننمايد.

یکی از راه های موثر براى جلوگيرى از «تظنن» و #ظن و گمان سوء نسبت به مردم، فكر كردن در قدرت لا يزال الهى است. كسى كه به ديگرى گمان بد برده و مى‏خواهد از راه تجسس و تحقيق، گمان بد خود را اثبات كند و آبروى شخص مورد سوءظن را در جامعه از بين ببرد اگر در قدرت خداوند فكر كند و متوجه شود كه خالق توانا مى‏تواند تمام پرده‏هاى او را بدرد، اسرارش را فاش كند و در دنيا و آخرت مفتضحش نمايد از تصميم خود منصرف مى‏شود و از پرده‏درى شخص مورد سوءظن خوددارى مى‏نمايد. امام صادق (ع) فرموده: كسى كه بداند خداوند او را مى‏بيند، گفته‏هايش را مى‏شنود، و از كارهاى خوب و بدى كه انجام مى‏دهد آگاه است و اين عقيده‏ى ايمانى مانع كارهاى بدش مى‏شود، او مصداق آيه‏ى شريفه ‏ى قرآن است، از مقام خداوند خوف دارد و نفس خويش را از اعمال هوى و تمنيات ناروا بازمى‏دارد.

در واقع، امام سجاد (ع) درباره‏ ى تظنى (#ظن سوء ) و فكر در قدرت آفريدگار به پيشگاه خدا عرض مى‏كند: اللهم اجعل ما يلقى الشيطان فى روعى من التظنى تفكرا فى قدرتك. بار الها! آنچه را كه شيطان از تظنى و اعمال بدگمانى نسبت به مردم، در دل من القا مى‏كند بر من منت بگذار و تفكر در قدرتت را جايگزين آن فرما.