گاهى عدل از ناحيه ‏ى حاكم عادل و با قدرت اجرايى او در جامعه پياده مى‏شود، يعنى حكومت مردم را به رعايت عدل و داد ملزم مى‏نمايد و اجازه نمى‏دهد در حوزه‏ى فرمانرواييش فردى به فرد ديگر ستم كند و به او تعدى و تجاوز نمايد. مردم در مقابل قدرت حكومت تسليم مى‏شوند و عدل را در جميع شئون زندگى به كار مى‏بندند و افراد ظالم از تعدى و ستم دست مى‏كشند. عمل چنين حاكم عادلى آنقدر ارزش معنوى دارد كه پيشواى بزرگ اسلام درباره‏ى يك ساعت عدل او، پاداش بزرگ را مژده داده و در مقابل، براى يك ساعت ظلم و جور حاكم ظالم از كيفر الهى خبر داده است: رسول اكرم (ص) فرموده است: عدل يك ساعت بهتر است از عبادت هفتاد سال كه شبش در قيام و روزش در صيام طى شود و جور يك ساعت در حكمى نزد خداوند شديدتر از شصت سال معصيت است.

در قلمرو فرمانروايى حاكم عادل، عدل اجرا مى‏شود ولى مردم ملكه ‏ى عدالت ندارند و به انگيزه‏ى درونى و كشش باطنى خود مقررات را رعايت نمى‏نمايند بلكه محرك آنان در اقامه‏ى عدل، ترس از مجازات حاكم عادل است، اما ماموريت پيمبران الهى انسان ‏سازى و ايجاد ملكه ‏ى عدالت بود، انبيا كوشش داشتند تا در پرتو تعليم و تربيت، مردم را به گونه‏اى بار آورند كه مومن و درستكار باشند، اقامه‏ى عدل را وظيفه ‏ى الهى و انسانى خود بدانند، هميشه و همه جا در خلوت و جلوت با آگاهى يا ناآگاهى مامورين حكومت، مقررات عدل را رعايت نمايند

در حوزه ‏ى حكومت فرمانرواى عادل اقامه‏كننده ‏ى عدل شخص حاكم با كمك مامورين اجرايى اوست، اما در محيط دعوت انبياى الهى، مردم باايمان، خود بپادارنده‏ى عدل و دادند و اين امتياز از آيه ‏ى قرآن شريف كه هدف ارسال رسل و انزال كتب را بيان نموده، به خوبى مشهود است. لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان. ما رسولان خود را با ادله‏ى روشن فرستاديم و با آنان كتاب و ميزان نازل نموديم، ليقوم الناس بالقسط، تا مردم، خود، قيام به قسط نمايند و عدل و داد را بر پا دارند. اگر فرموده بود: «ليقيموا الناس بالقسط» معناى آيه اين مى‏شد كه: پيمبران همانند زمامداران عادل، مردم را با نيروى انتظامى و قدرتهاى اجرايى به رعايت عدل وادار سازند.

عدل چيست؟ عدل در لغت به «ضد ظلم و جور» معنى شده است. بعضى گفته‏اند: عدل عبارت از اين است كه «هر چيزى در جاى خودش قرار داده شود» و بعضى ديگر گفته‏اند كه: عدل اين است كه «حق هر صاحب حقى با اندازه‏ى صحيح به وى اعطا گردد»، و بعضى با تعبيرهاى دگر عدل را معنى كرده‏اند. در حديثى اميرالمومنين عليه‏السلام عدل را ترازوى الهى براى اقامه‏ى حق خوانده و چنين فرموده است: على عليه‏السلام فرموده: عدل ميزان خداوند سبحان است كه براى مخلوق قرار داده و آن را به منظور اقامه‏ى حق نصب نموده است، پس با خداوند در ميزانى كه قرار داده مخالفت نكن و با سلطه و قدرت او معارضه ننما.

نظم كهكشانها و نظام جهان هستى بر پايه‏ ى عدل تكوينى خداوند حكيم برقرار است و در حديث آمده: بالعدل قامت السماوات و الارض. آسمانها و زمين بر اثر قوانين عادلانه‏ى بارى‏تعالى و در پرتو محاسبه و اندازه‏گيريهاى آفريدگار دانا و توانا پايدار و قائم‏اند.

مردم روى زمين نيز اگر خواهان سعادت و رستگارى باشند بايد جوامع خود را بر اساس عدل تشريعى خداوند استوار نمايند و طبق آن عمل كنند، با اين تفاوت كه عدل تكوينى با سرشت آسمانها و زمين آميخته و به جبر اجرا مى‏شود ولى عدل تشريعى خداوند در هر زمان به وسيله‏ ى پيمبر وقت به مردم ابلاغ مى‏شود و مردم در قبول و رد آن آزادى عمل داشته و دارند، مى‏توانند آن را بپذيرند و بر طبق آن عمل كنند و سعادتمند باشند و مى‏توانند از پذيرش آن سر باز زنند و عملا مخالفت نمايند و راه سقوط و تباهى را پيش گيرند.

سوال : مگر انسانها نمى‏توانند براى خود قوانينى بر وفق عدل و مصلحت وضع نمايند و حتما قانونگذار بايد خدا باشد و قوانين عادلانه را به وسيله‏ى وحى بر پيمبران فروفرستد و آنان آنها را به مردم ابلاغ نمايند؟ پاسخ : بشر از جهات متعدد در وضع قوانين عادلانه و سعادت‏بخش عاجز و ناتوان است، بشر قادر نيست براى خود مقررات جامع و كاملى را وضع نمايد كه جوابگوى تمام نيازهاى آدمى باشد، بعد حيوانى و انسانى را در نظر بگيرد، موازنه‏ ى ماده و معنى را رعايت نمايد، در تمام ابعاد، مردم را به راه صحيح هدايت كند و موجبات تعالى و تكامل همه جانبه‏ى آنان را فراهم آورد.

بعضى از جهات عجز و ناتوانى انسان در وضع قوانين عادلانه و مصلحت‏آميز در دنياى پيشرفته‏ ى امروز بشر با نور علم، قسمت هايى از زواياى تاريك خلقت را روشن نموده، از ذخاير درونيش آگاه گرديده و بر آنها دست يافته است، در اعماق زمين و درياها كاوش كرده، از محتواى آنها آگاه شده و آن ودايع را براى بهبود زندگانى خود به كار گرفته است. اجرام كيهانى را تا حد ممكن مورد بررسى و تحقيق قرار داده، با افزارهاى فنى و صنعتى در جرم نزديك زمين، يعنى كره‏ى ماه، قدم گذارده و از اجرام دوردست كيهان عكسبردارى كرده است، هسته‏ى اتم را شناخته، نيروى درونيش را آزاد ساخته و از آن بهره‏بردارى كرده است، پيشرفتهاى بهت‏آور و حيرتزا كه در جهان امروز نصيب بشر گرديده بسيار است و همه‏ى اين موفقيتها مديون علم و شناخت موجودات ارضى و سماوى است. اما بشر ناشناخته و مجهول است. اولين علت عجز بشر از وضع قوانين عادلانه، ناآگاهى انسان از وجود خويشتن است، آنقدر خلقت آدمى پيچيده و مبهم است كه يكى از دانشمندان عصر كنونى كتابى نوشته و نام آن را "انسان، موجود ناشناخته" گذارده است.

از جمله مسائلى كه از قرون پيشين تا امروز مورد بحث و اختلاف‏ نظر بين فلاسفه و دانشمندان بوده، مسئله‏ ى بقاى روح آدمى پس از مرگ بدن است. ماديون نافى حيات روح پس از مرگ بدن بوده و هستند، اينان عقيده دارند كه حيات و مرگ آدمى همانند حيات و مرگ حيوان و گياه است و با مردن پايان مى‏يابد. اما روحيون به بقاى روح عقيده داشته و دارند، اينان مى‏گويند: پرونده‏ى حيات انسان با مرگ بدن بسته نمى‏شود زيرا آدمى داراى روح مجرد و پايدار است و با مردن بدن آن حقيقت مجهول همواره زنده است و در جايى كه از آن بى‏خبريم به حيات خود ادامه مى‏دهد. راسل، فيلسوف معروف دنياى غرب، با آنكه از منكرين بقاى روح پس از مرگ بدن است ولى به نظرش زمينه‏ ى ادله‏ ى روحيون آنقدر قوى و نيرومند آمده كه در كتاب "چرا مسيحى نيستم؟" گفته است: «ولى قبول دارم كه اين برهانها هر لحظه امكان دارد قويتر شود و در چنين حالتى عدم اعتقاد به زندگى پس از مرگ مغاير با انديشه‏ ى علمى خواهد بود». اگر جمعى از افراد تحصيلكرده‏ى امروز كه متخصص در رشته‏هاى مختلف علوم‏ اند گرد هم جمع شوند و بخواهند با مشورت و تبادل فكر براى سعادت انسانها قوانين عادلانه كه جامع و كامل باشد وضع نمايند آيا مى‏توانند مسئله‏ ى بقاى روح را با آن همه ادله‏ ى علمى و شواهد عينى نفى نمايند؟ پاسخ اين پرسش منفى است و از نظر علمى چنين عملى براى آنان ناممكن است. اگر نظريه‏ى روحيون را بپذيرند بايد قانون را به گونه ‏اى وضع كنند كه حاوى سعادت بشر قبل از مرگ و بعد از مرگش باشد و اين كار براى آنان ناشدنى است. بشرى كه از عالم بعد از مرگ كمترين اطلاعى ندارد چگونه مى‏تواند براى آن قانون سعادت‏بخش وضع كند؟ اگر عالم بعد از مرگ را ناديده انگارند و فقط براى زندگى دنيا وضع قانون نمايند، بايد گفت چنين قانونى ناقص است و نمى‏تواند جوابگوى تمام نيازهاى مادى و معنوى انسان باشد و سعادت همه جانبه‏ى او را تامين نمايد. اما در قوانين تشريعى بارى ‏تعالى كه به وسيله‏ى پيمبران ابلاغ مى‏گردد، اين مشكل وجود ندارد و جهات مختلف سعادت بشر به طور جامع و كامل رعايت شده است.

در مكتب پيمبران حيات پس از مرگ و زندگى در جهان ناشناخته‏ ى برزخ امرى است قطعى و در اديان الهى به موازات قوانين عادلانه براى تامين سعادت دنيا، مقرراتى براى تامين سعادت مردم در عالم بعد از مرگ وضع شده و كلمه‏ ى تقوى، جامع همه ‏ى آن مقررات است. خداوند در قرآن شريف فرموده: و تزودوا فان خير الزاد التقوى. تا در دنيا هستيد براى عوالم بعد از مرگ توشه برگيريد كه بهترين توشه تقوى است. حضرت مجتبى عليه‏السلام فرموده است: اى فرزند آدم! تو از موقعى كه رحم مادر را ترك گفتى و به اين عالم قدم گذاردى همواره در ويران ساختن عمر خود هستى، پس، از سرمايه‏اى كه هم اكنون در دست دارى براى منازل آينده‏ى خود ذخيره‏اى بردار كه شخص باايمان در اين جهان توشه برمى‏گيرد و كافر در فكر لذت‏گرايى و كاميابى است.

هوى‏پرستى: از جمله‏ى عواملى كه منشاء عجز بشر از وضع قوانين عادلانه و مصلحت‏آميز است هوى‏پرستى و اطاعت بى‏قيد و شرط از خواهشهاى نفسانى است. قرآن شريف در اين باره فرموده است: ارايت من اتخذ الهه هواه افانت تكون عليه وكيلا. اى پيمبر گرامى! آيا ديدى آن انسان سيه‏روز و بدبخت را كه مطيع هواى نفس خويشتن گرديده و آن را معبود خود ساخته است؟ آيا تو مى‏توانى نگهبان او از سقوط و تباهى باشى؟ هواى نفس در وجود آدمى دشمنى نيرومند و قوى است. او كور و كر است، نه به فكر عدل و دادگرى است و نه در انديشه ‏ى صلاح و سعادت، تنها اقناع خود را طلب مى‏كند و در پى ارضاى خويشتن است، نه عقل مى‏تواند مهارش كند و نه هوش قادر است طغيانش را فرونشاند. اى شهان كشتيم ما خصم برون مانده خصمى زان بتر اندر درون كشتن آن كار عقل و هوش نيست شير باطن سخره ‏ى خرگوش نيست

شيطان بزرگ و گمراه‏ كننده‏ى هر انسان هواى نفس اوست، تنها نيروى ايمان به خداوند است كه مى‏تواند هواى سركش را مقهور و مغلوب نمايد و از كرسى فرمانرواييش به زير آورد. رسول اكرم (ص) فرمود: هيچ يك از شما نيست مگر آنكه شيطانى دارد. گفتند: يا رسول‏الله! و شما هم؟ فرمود: و من هم، جز آنكه خداوند مرا يارى نموده و شيطانم تسليم شده است و مرا جز به خير و خوبى امر نمى‏كند.

مردم كشورهاى غرب اسير حكومتهاى مستبد و خودسر بودند، در مضيقه و فشار زندگى مى‏كردند، سرانجام از زورگويى عمال حكومتها به جان آمدند و ملتها يكى پس از ديگرى طغيان نمودند، آشوب و انقلاب برپا كردند، كشته‏ ها دادند، تا در نتيجه، زنجيرهاى اسارت را پاره كردند، استبداد را برانداختند، به آزادى دست يافتند، و حكومت مردم بر مردم را مستقر ساختند. اينان در پرتو انقلاب بر حكومتهاى ظالم چيره شدند و آنان را از كرسى قدرت به زير آوردند ولى هواى نفس همچنان در ضميرشان حكومت مى‏كند و آنان را به كارهاى ظالمانه و غيرانسانى وادار مى‏نمايد، به فرمان هواى نفس كشورهاى ضعيف را مورد تجاوز قرار مى‏دهند، به مردم زور مى‏گويند، ذخايرشان را به يغما مى‏برند، سرزمينشان را استعمار و خودشان را استثمار مى‏نمايند، از عدل و آزادى سخن بسيار مى‏گويند، خود را مدافع حقوق بشر مى‏خوانند ولى هر جا منافعشان اقتضا كند عدل و آزادى را پايمال مى‏نمايند و به حقوق بشر پشت پا مى‏زنند و از پى منافع خود مى‏روند. در كشورهاى پيشرفته‏ ى امروز قانونگذاران نمايندگان مردمند و بايد طبق خواسته‏ى آنان وضع قانون نمايند، هر چند آن خواسته منافى با مصلحت و سعادت جامعه باشد. از اين رو در كشورهاى غربى نوشابه‏ هاى الكلى با تمام مفاسد فردى و اجتماعى و با همه‏ ى ضررهاى بهداشتى و اخلاقى، مجاز شناخته شده و در حمايت قانون قرار دارد. هوى‏پرستى موجب شده است كه به زنان و دختران در اعمال تمايل جنسى، آزادى بيش از حد داده شود و اين عمل ضد مصلحت و سعادت مورد حمايت قانون قرار گرفته و هر سال به موجب آمار بر عوارض شوم و زيانبار آن افزوده مى‏شود.

اطاعت بى‏قيد و شرط از هواى نفس، چشم و گوش دل را نابينا و ناشنوا مى‏كند و آدمى را به پستى و انحطاط سوق مى‏ دهد و ممكن است با خطرات بسيار عظيم و غير قابل جبران مواجهش نمايد. على (ع) فرمود: اگر هواى نفس بر وجودتان فرمانروا گردد شما را كر و كور مى‏كند و موجبات پستى و سقوطتان را فراهم مى‏آورد. هم‏اكنون در كشورهاى پيشرفته گروههايى يافت مى‏شوند كه انسانيت را از ياد برده، تعالى معنوى را فراموش نموده، كرامت نفس را واپس زده و سعادت خود را در اقناع هواى نفس خويش پنداشته‏اند، بعضى تصور نموده‏اند سعادت آدمى در لذت‏گرايى است و گمان دارند سعادتمندترين مردم كسى است كه كاميابى و تمتعش در زندگى بيشتر باشد. در نظر اينان غريزه‏ى جنسى پايگاه اصلى سعادت آدمى است. گروهى از پى سخن نيچه رفته و سعادت آدمى را در قدرت و غلبه مى‏دانند، اينان در هوى ‏پرستى به برترى‏ جويى توجه بسيار دارند و اگر به هدف خويش نايل گردند خود را سعادتمند مى‏پندارند. بعضى پايگاه اصلى سعادت را اقتصاد و تمكن مالى شناخته و تمام فعاليت خويش را در اين راه مصروف مى‏دارند و به قول يكى از نويسندگان، اين گروه، انسانيت را در مقابل بت اقتصاد قربانى نموده‏اند. از اين نظريه‏هاى نادرست مى‏توان فهميد كه بشر امروز تا چه حد اسير هواى نفس شده، از قوانين عادلانه دور افتاده و از واقع‏ بينى و شناخت سعادت حقيقى شايسته‏ ى انسان محروم مانده است.

افراد باايمان و پيروان واقعى قرآن شريف هواى نفس خود را با اندازه‏ گيرى صحيح و در چهارچوبه ‏ى قوانين عادلانه ى الهى اعمال مى‏نمايند، اينان خود را بنده‏ى خدا مى‏دانند نه بنده‏ى هوى، از اين رو تمايلات نفسانى خويش را بر معيار شرع مقدس و رضاى آفريدگار اعمال مى‏نمايند. اين قبيل افراد از خطرات ناشى از اطاعت كوركورانه ‏ى هواى نفس مصون و محفوظ خواهند بود. رسول اكرم (ص) فرموده: هيچ مومنى ايمان خود را كامل نمى‏كند تا آنكه هواى نفس خويشتن را پيرو دستور و تعاليم دينى كه من آورده‏ام قرار دهد. حضرت على بن الحسين عليهماالسلام فرمود: مرد واقعى، مرد تمام، مرد خوب آن كسى است كه هواى نفس خود را پيرو امر خداوند قرار دهد.

بشر در بسيارى از موارد از وضع قوانين عادلانه و مصلحت‏آميز كه خير انسانها را از جميع جهات تامين نمايد عاجز و ناتوان است و براى نيل به عدل و مصلحت و دست يافتن به سعادت واقعى بايد از قوانين تشريعى آفريدگار جهان كه عالم به تمام دقايق و حقايق است پيروى نمايند و پيمبران الهى براى ارائه‏ى اين قوانين و نيل به اين هدف مقدس مبعوث شده‏اند.

رسول اكرم (ص) فرموده: عدل سپرى است نگهبان و بهشتى است جاودان. على (ع) فرموده: عدل، اقتدا به طريقه و روش خداوند است و موجب پايدارى و ثبات دولتهاست. مغيره بن نوفل از رسول اكرم (ص) حديث نموده كه فرمود: هر كس عدل و داد را تمجيد نكند و از جور و بيداد مذمت ننمايد به جنگ خداوند آمده است.

قرآن شريف صريحا به مسلمانان دستور داده كه عدل و داد را درباره‏ى همه‏ ى مردم ، حتى نسبت به دشمنان خود رعايت كنند و از مسير حق منحرف نشوند. و لا يجر منكم شنان قوم على الا تعدلوا اعدلوا هو اقرب للتقوى. از جمله‏ى وصاياى اميرالمومنين به فرزندش حسين عليهماالسلام اين بود كه فرمود: تو را به تقوى سفارش مى‏كنم در حال غنى و فقر، و به عدل و داد توصيه مى‏كنم درباره‏ى دوست و دشمن.

علاقه و ميل درونى امام سجاد (ع) اين است كه عدل اسلامى را در جميع ابعادش بين مردم گسترش دهد و جامعه را از عدالت در عقايد و اخلاق، عبادات و معاملات، معاشرت و آميزش، گفتار و رفتار و خلاصه، در تمام شئون مادى و معنوى برخوردار نمايد. امام براى دست يافتن به اين هدف بسيار عالى و بزرگ دو تمنى از پيشگاه بارى‏تعالى مى‏نمايد: يكى آنكه او را به زيور صالحين بيارايد، و ديگر آنكه زينت متقين را بر وى بپوشاند: و حلنى بحليه الصالحين و البسنى زينه المتقين فى بسط العدل. گويى امام سجاد (ع) با اين قسمت از دعاى شريف «مكارم‏الاخلاق» به پيروان پاكدل و باايمان خود مى‏فهماند كه اگر مى‏خواهند همانند پيمبران الهى مردم را تربيت نمايند و آنان را بر پا دارنده‏ى عدل و داد بسازند بايد واجد دو مزيت باشند: اول صلاحيت و شايستگى، دوم تقوى و پاكى.

صلاحيت يك لفظ است ولى مصاديق بسيار دارد صلاحيت علمى: كسى كه مى‏خواهد عدل را بين مردم گسترش دهد و آنان را دادگر بسازد بايد در هر مورد از تعاليم شرع مقدس به خوبى آگاه باشد و عدل را درباره ‏ى هر يك از شئون مادى و معنوى بداند تا بتواند با قاطعيت و اطمينان‏ خاطر سخن بگويد و مردم را به رعايت آنچه در شرع مقدس رسيده است دعوت نمايد. قرآن شريف در اين باره فرموده: و لا تقف ما ليس لك به علم، ان السمع و البصر و الفواد كل اولئك كان عنه مسوولا. هرگز از پى آنچه علم و اطمينان ندارى مرو و ناآگاه قدم برمدار كه گوش و چشم و دل آدمى در پيشگاه الهى مواخذ و مسئولند. على (ع) فرموده است: سخن گفتن را در چيزى كه نمى‏دانى و از آن آگاهى ندارى ترك گوى و خوددارى كن. و نيز فرموده است: بپرهيز از اينكه در چيزى سخن بگويى كه راه آن را نمى‏دانى و از حقيقتش آگاهى ندارى. كسى كه مى‏خواهد عدل الهى را كه محتواى احكام و مقررات شرع مقدس است بين مردم نشر دهد بايد در هر مورد، دستور الهى را بداند و آگاهانه سخن بگويد و اگر به نام عدل دينى چيزى را بين مردم القا نمايد كه از دين خدا نبوده و نفى و اثباتش نابجا باشد مردم گمراه مى‏شوند و اين خود گناه بزرگ است، و در صورتى كه خطايش آشكار شود و مردم بفهمند كه او، و لو در يك مورد، عدل را جور خوانده يا جورى را به حساب عدل آورده است، از آن پس اطمينان شنوندگان از وى سلب مى‏شود و كلامش را با ترديد و دودلى تلقى مى‏نمايند. على (ع) فرموده: چيزى را كه نمى‏دانى مگو كه اين كار موجب مى‏شود كه در ساير گفته‏هايت متهم شوى و شنوندگان در صحت ديگر سخنانت كه از روى علم و آگاهى گفته‏اى شك و ترديد نمايند.

استقامت و پايدارى: كسى كه مى‏خواهد عدل را بين مردم گسترش دهد و آنان را دادگر بسازد بايد از استقامت و ثبات برخوردار باشد و در مقابل مشكلات مقاومت كند، ناملايمات را تحمل نمايد و اين از شرايط اساسى صلاحيت و شايستگى در انجام مهمات است. بشر به رغبت طبيعى و ميل غريزى خواستار آزادى بى‏قيد و شرط است، مى‏خواهد تمنيات نفسانى خود را آنطور كه مايل است اقناع نمايد و چيزى سد راهش نشود و چون قوانين و مقررات عادلانه او را محدود مى‏كند و خواهشهاى ناروا و خلاف مصلحتش را منع مى‏نمايد از قبول آنها خوددارى مى‏كند و از اطاعت و فرمانبرى سرباز مى‏زند. انسان دادگستر و خيرخواه اگر در هدف مقدس خود پافشارى كند و با منطقى قوى ضرورت پيروى از عدل را كه زيربناى سعادت مادى و معنوى انسانها است به آنان بفهماند سرانجام پيروز مى‏گردد و به مقصد بلند خويش دست مى‏يابد و سرافراز مى‏گردد. على (ع) فرموده: بر تو باد به استقامت و پايدارى، چه آنكه استقامت براى تو كسب بزرگوارى و كرامت مى‏نمايد و در زمينه‏ى ملامت امر تو را كفايت مى‏كند.

انسان دادگستر بايد افراد را متوجه اين نكته نمايد كه اگر عدل در جامعه برقرار گردد و تمام مردم، از قوى و ضعيف، توانا و ناتوان، در مرز خود قدم بردارند همه‏ ى اعضاى جامعه در كمال رفاه و اطمينان خاطر زندگى مى‏كنند و هيچ يك احساس مضيقه و سختى نمى‏نمايند. اگر عدل از ميان برود و قانون جنگل جايگزين آن گردد، مضيقه افزايش مى‏يابد و هر قدرتمندى گرفتار تعدى و تجاوز قدرتمندتر از خود مى‏شود و اين مفاد كلام حضرت مولى‏الموحدين على (ع) است كه فرموده: كسى كه از عدل احساس مضيقه نمايد تنگنايى جور براى او فزونتر خواهد بود.

شرايط صلاحيت و شايستگى در گسترش عدل متعدد است و يكى از آن شرايط كه اهميت بسيار دارد و امام سجاد (ع) آن را تخصيص به ذكر داده، تقوى و پاكى شخصى است كه مردم را به عدل دعوت مى‏كند، چه اگر دعوت‏كننده با دارا بودن شرايط صلاحيت واجد تقوى باشد و در جميع شئون زندگى، ورع و پاكى را رعايت نمايد سخن او در شنوندگان نفوذ بيشتر دارد و مى‏تواند منشاء تحول جامعه گردد. على (ع) براى پيشبرد عدل و دادگرى فرموده است: از سه چيز استعانت و استمداد كن: اول نيت خوب، دوم كمى توقع از مردم، و سوم فزونى ورع و تقوى. در اين روايت، امام عليه‏السلام براى گسترش عدل از كثرت ورع سخن گفته يعنى آن كس كه مى‏خواهد عدل را در سطح وسيع پياده كند بايد داراى ورع بسيار باشد به طورى كه در هيچ عملى تقوى را فراموش نكند و از مرز حق قدمى فراتر نرود.

✳️ " امام سجاد در دعای #مکارم_اخلاق #دعا_بیستم_10 ، از خدای متعال درخواست میکند که: «اللّهم صلّ علی محمّد و اله و حلّنی بحلیة الصّالحین و البسنی زینة المتّقین» پروردگارا! مرا با زیور صالحان زیور بده و با لباس پرهیزگاران ملبس کن. این لباس پرهیزگاران چیست؟ .... سعی کنید اینها را گرد بیاورید. این جزو موارد تقواست، که در دعای شریف مکارم‌الاخلاق - دعای #بیستم صحیفه‌ ی مبارکه ‌ی سجادیه - به آن اشاره شده است. این دعا، بسیار دعای مهمی است. من عقیده‌ام این است که همه، بخصوص کارگزاران، باید این دعا را بخوانند و در مضامینش دقت کنند؛ تعلیم‌دهنده است. «فی بسط العدل»؛ لباس پرهیزگاران در گستردن #عدل و #عدالت، گستردن عدالت، بالاترین رقم های تقواست؛ این از یک نماز خوب، از یک روزه‌ ی روز گرم تابستان بالاتر است. روایتی است که فرمود: هر امیری - امیر یعنی همه‌ ی شماها؛ هر کسی یک دستگاهی دارد که در آن فرمان میراند، حکم او در آنجا نافذ است - که روزی را به عدالت حکم کند، مثل این است که هفتاد سال عبادت کرده؛ اینها خیلی مسائل مهمی است؛ اهمیت عدالت را، رفتار عدالت ‌آمیز را به ما نشان میدهد. " 👤#مقام_معظم_رهبری ◀️ کانال انس با #صحیفه_سجادیه 🆔 @sahife2

#دعا_بیستم_10 اللهم صل على محمد و آله و حلنى بحليه الصالحين، و البسنى زينه المتقين ◀️ کانال انس با #صحیفه_سجادیه 🆔 @sahife2