🔰نظم تکنیک جهان و خطرات پیشرو
✍️ رضا داوری اردکانی
🔸در صد سال اخیر جنگها و بلایا در نظر، #ادب و #تفکر اروپایی تفاوت آشکار داشته است تا آنجا که چشمانداز پیشرفت پدیدآمده در قرن هه بهتدریج پوشیده و پوشیدهتر شد و بالاخره در اندیشه #پستمدرن امید به آینده نظم کنونی جهان، دیگر جایی ندارد. گویی در این جهان معنای زندگی گم شده است و مردمان با سودای گذران عمر در #فضای_مجازی دلخوشند و احیانا آن را نشان کمال آدمی میدانند. با اینکه شعر، ادب و فلسفه معاصر ابتلای ما را به این توهم بزرگ و خطرناک گوشزد میکند، کمتر به آن پرداخته میشود یا با آنها تفنن میکنند.
🔹زمانه ما #زمانه_عسرت بیشتر دانستن و کمتر اندیشیدن است. در این زمان #علم به #اطلاعات تبدیل شده و اطلاعات جهان را پر کرده است و کار جهان با این اطلاعات که به صورت کالا درآمده و خرید و فروش میشود، میگردد. مردمان هم با آن خو گرفتهاند و خو میگیرند و نمیپرسند چرا زمانه چنین شده است و آدمی به کجا میرود؟
🔸وقتی گفته شود که زمان، زمان فکرکردن نیست؛ #تفکر به معنی متداول مراعات نشده است؛ زیرا تفکر به معنی حساببری و مصلحت بینی، جربزه داشتن و حتی #پژوهش و جستجوی دلایل وجود دارد و بیش از همیشه نیز در کار است. علم، #تکنیک و دولت الکترونیک هم هست؛ اما کسی نمیپرسد این جهان چیست و سرانجامش چه میشود و کمتر به این میاندیشند که وقتی همه نیروهای طبیعت که شیرة آن را کشیدهاند، چه بر سر آدمی میآید و آنها در برهوت خاک و افلاک و اخلاق چه خواهند کرد؟
🔹#غفلت از آغاز و انجام و بهسر بردن در «اکنون تهی» امری عادی است و در نظر کسانی به عین کمال تلقی میشود. وقتی علم به کالای مصرفی تبدیل میشود، اختیارش دیگر در دست دانشمندان و دانشگاهها نیست و معلوم نیست که تا چه اندازه در جهت تأمین صلاح بشر قرار دارد. اکنون بزرگترین کارگردانهای #بازار_علم، قدرتهای نظامی و شرکتهای چندملیتی هستند که رقم بزرگ بودجه پژوهش را آنها تأمین میکنند و پژوهش را به راه و سمتی که مسائل و منافع آنها را تأمین کند، میبرد.
🔸چون علم قدرت است، کشورها و ملتها در رقابت با هم به کار علم وارد شدهاند. گویی بازار #مقالهنویسی هم به این بازار بازمیگردد. نه اینکه این مسابقه را دانشمندان و #دانشگاهها برای توسعه و پیشرفت علم طراحی کرده باشند! نمیگویم که علم از دست دانشمندان خارج شده و در دست قدرتهای سوداگری قرار گرفته است. پژوهش کار دانشمندان است، اما به این هم باید اندیشید که مسائل علم از کجا میآید و چگونه طرح میشود و پژوهشی که در بازار دادوستد میشود، چه مصارفی میتواند داشته باشد؟
💢متأسفانه جهانی که «فکر» نمیکند و گاهی حتی خطر نزدیک به پیدا را نمیبیند و به جای اندیشیدن به خطر، شکوه و شکایت میکند و همچنان میگوید بگذار علم به #تکنولوژی پیش برود، بر سر جهان و آدمی هرچه میخواهد، بیاید! البته به عصر قبل از تکنولوژی نمیتوان بازگشت، اما باید اندیشید که تکنیک ما را کجا میبرد و آیا میتواند شر بلایایی مثل #کرونا را از سر آدمی رفع کند؟