پدیدارشناسی معماری. قسمت دوم (حبس زمان و آزادسازی آن) ✳️زمان در فلسفه رسمی موجودی بی قرار است و از حرکت جان می گیرد. در این نگاه، زمان برای همه علی السویه است و هر ۶۰ ثانیه اش یک دقیقه و هر ۶۰ دقیقه اش یک ساعت را شکل می دهد و آنهایی که هم افق هستند ساعتشان یک زمان معین را نشان می دهد مثلاً در ایران الان برای همه ایرانیان، ساعت بیست و یک و بیست و شش دقیقه است. ❇️در فلسفه وجودی ملاصدرا اما زمان با حرکت وجودی نه حرکت اجرام گره خورده است و این امکان وجود دارد که سی سال عرفی در یک شخص، سه سال به حرکت جوهری باشد و در دیگری، همین سی سال، سیصد سال رشد و تعالی وجودی باشد. زیرا در آدمی، زمان با حرکت وجودی ارادی پیوند دارد. ✅ در آشنایی زدایی دیگری، زمان امری ذهنی است و حاصل تجربه زیسته من با رویدادها نه مقدار حرکت اجرام. در این حالت ممکن است یک ساعت که ۶۰ دقیقه است برای من در حالت شادی، به میزان ۶ دقیقه باشد و همین ۶۰ دقیقه در زمان غم و درد ۶۰۰ دقیقه به نظر آید. ✳️همچنین ممکن است تجربه زیسته دو شخص در ساعت واحد، تجربه زمانهای متفاوت باشد. فرض کنید در کلاس درسی هستیم که به موضوع آن علاقه ای نداریم یا در تفرج گاهی در حال گشت و گذار هستیم. معمولا در این حالت، زمان در اولی، بسیار کند و در دومی بسیار سریع می گذرد. ✳️بنابراین فلسفه بطور عام و پدیدارشناسی بطور خاص، ما را از رویکرد طبیعی جدا می کند و در پرتو این جدایی، بارقه ای از زمان رخ می نماید؛ نمایی متفاوت از زمان. نمایی که ادعا می کند زمان قابل قبض و بسط است. ✅یکی از هنرهای طبیعت، زمانی که خویش را در معرض تجربه ما قرار می دهد، بسط و قبض زمان است. طبیعت برای مردمان عادی، عهده دار قبض زمان است و زمان فشرده شده زود می گذرد. اما همین طبیعت برای ابرار و نیکان بسط می یابد چون در آن توجه الهی حس می شود و توجه الهی ما را به ابدیت پیوند می دهد و لحظه، قدرت بی پایان می شود. ✳️معماری هم این قدرت را دارد که زمان را در تمثل اراده معطوف به شناخت یا تحقق اراده معطوف به احساس، در فضا حبس کند و ناظر را از یک دوره زمانی به دوره زمانی قبل پرتاب کند. همچنین، معماری، توان قبض و بسط زمان را دارد. ❇️یک بنای تاریخی ما را از «اکنون» کنده و به عمق تاریخ می برد. یک بنای مذهبی، زمان را حبس می کند. تو گویی حضور در آن و نفس کشیدن در فضای آن، جزو عمر حساب نمیشود. در پرتو مواجهه درست ساخت و در بارقه های مراقبه در این فضا، زمان در بسطی شگفت، در ابدیت محو میشود. این پدیده بنوعی همان آزادسازی زمان از هر نوع تعینی است. ❇️ زمان یکنواخت کسل کننده است و می تواند معناسوز باشد در مقابل، قبض و بسط زمان، و حبس و آزادسازی زمان، معنابخش زندگی هستند و معماری طبیعت و معماری وجود محور بشری، عهده دار پمپاژ معنا در زندگی است. بنابراین، بدون حبس زمان و آزادسازی زمان در پرتو معماری و طبیعت می توان وجود داشت اما در این حالت، زیست متعالی دشوار می شود. همچنین، در یکی از توصیف های پدیدارشناسانه می توان «ایام الله» در دین را ترسیم راهی برای خروج از ساختار خطی و یکنواخت زمان تلقی کرد. عبدالله صلواتی ۱۹ آذر ۱۴۰۲ #پدیدارشناسی #پدیدارشناسی_معماری #زمان #حبس_زمان #عبدالله_صلواتی https://eitaa.com/salavati_hekmatha