پدیدارشناسی بهشت
قسمت اول: شرط بهشتی شدن
❇️در کتب آسمانی سخن از بهشت به میان آمده است. بهشت پاداش یک عمر نیکوکاری و خیرخواهی و زیست اخلاقی و دینی است. بهشت وعده صادق خدا به زمینیان است آنگاه که بیدار شدند و جانشان را با خدای بیکران هم افق کردند. بهشت جای نیکوکاران و مومنان در سرای دیگر است: «وَبَشِّرِ الَّذِين آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ» (بقره/ ۲۵)
✳️بهشت اما به بهشت بالا محدود نمیشود به عبارتی بهشت یادشده ظهوری در این جهان هم دارد و ظهورآگاهی بهشت در این سرا می تواند یکی از دستورکارهای پدیدارشناسی باشد.
✅بهشت، جایی است که خدا با اسمایش حضور دارد. از آنجاکه عالَم ظهور اسمای الهی است به این اعتبار و از این منظر، عالَم بهشت است. به تعبیر علامه حسن زاده آملی در دفتر دل:
سراسر صنع دلدارم بهشت است
بهشت است آنچه زان نيكو سرشت است
❇️از سوی دیگر، انسان می تواند با تعامل نیکویش با دیگران، خدا را با اسمای حسنایش در این جهان حاضر کند. این حاضرسازی غیر از حضور خدا در عالَم بر اساس اسمای الهی است. این حاضرسازی خدا، سلوکی و مبتنی بر عزم است اما حضور خدا، تکوینی و فارغ از عزم ماست.
✳️حاضرسازی خدا در قالب اسمای الهی، یعنی متنعم بودن به نعمات بهشتی و متنور بودن به انوار بهشتی. پس تعامل حسنه یکی از راههای بازتاب بهشت موعود در این جهان خاکی است. به نظر می رسد آنی می تواند پا در بهشت موعود بگذارد که در این سرا، بازتابی از بهشت را تجربه کرده باشد.
❇️به عبارتی، بهشت وصف است نه اسم. یعنی شرط بهشتی شدن بهشتی بودن است. آنهایی که در این سرا، بهشت را در خویش و تعاملات خویش بازتاب و ظهور دادند بهشت موعود مشتاقانه منتظرشان است. اشتیاق بهشت به بهشتی هم ظرایفی دارد که به امید خدا بعداً بدان می پردازیم.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران
۲۸ فروردین ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#بهشتی_بودن
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
پدیدارشناسی بهشت
قسمت دوم: مقولات بهشت
❇️همواره برای من این پرسش مطرح بود که چرا در کتب آسمانی بویژه قرآن کریم، فقط به بهشت وعده داده نشد بلکه بهشت با اوصاف کلان و ریزویژگی ها ذکر شد؟
✳️به نظر می رسد آنچه در کتب آسمانی آمده باید ناظر به زندگی ما و هدایت ما باشد اما ما که در بهشت زیست نمی کنیم تا نیازمند به دانستن ویژگی های آن باشیم! براستی دانستن ویژگی های بهشتی چه کمکی به زندگی مومنانه می کند؟
✅در پاسخ می توان گفت به نظر می رسد رحیق مختوم و دیگر پدیده ها و اوصاف بهشتی فقط از آن دنیای دگر نیست، بلکه این امور برای این دنیا و برای زیستن این جهانی ما هم هست و انسان می تواند با تصویری که از بهشت از سوی بهشت آفرین ترسیم می شود طرحی متفاوت و بهشت گونه در این جهان خلق کند. پس جزئیات بهشت در کتب آسمانی نقل شده تا ما آن را در این دنیا پیاده کنیم.
✳️بهشت، یعنی دنیایی بی دروغ، بی لغو، مملو از خیرخواهی، و سراسر پاکی؛ و چون شخص در این دنیا با مقولات بهشتی زیست، بهشت موعود مشتاقانه منتظر اوست تا او را تنگ در آغوش گیرد و اگر عشق را در خود بیافریند انتهای گام هایش به خدا می رسد. فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ (قمر/ ۵۵) (رک: صلواتی، خبرگزاری مهر،۹۵/۱۰/۱۵)
❇️مقولات بهشت از تاروپود ولایت، عشق، ایثار، حکمت، و خوش قلبی و حُسن خلق است. تمرین با این مقولات، یعنی تمرین مناسبت با بهشت و پمپاژ آرامش و مهر.
✳️در واقع، بهشتی، وارد بهشت می شود و کسی که با مقولات بهشت انسی ندارد و با این مقولات که گرانیگاهش ایمان و اخلاق است زندگی این جهانی اش را اداره نکرده است از پیش معلوم است که چه آینده ای در انتظار اوست.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران
۳۰ فروردین ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#مقولات_بهشتی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
پدیدارشناسی بهشت
قسمت سوم: آیدوس اشتیاق
❇️ در روایات حکایت اشتیاق بهشت به برخی از اصحاب رسول خدا (ص) مطرح شده است. امام علی علیه السلام، سلمان و ابوذر کسانی اند که گفته شد بهشت مشتاق آنهاست. در دیگر روایات، نام عمار و مقداد نیز در فهرست افرادی آمده که بهشت مشتاق آنهاست. در روایت دیگری آمده: اشتیاق بهشت به سلمان بیش از اشتیاق او به بهشت است.
❇️در روایتی پیامبر اکرم (ص) میفرماید ای علی تو نخستین کسی هستی که بهشت به تو اشتیاق دارد سپس از سلمان و عمار یاد می کند و ادامه می دهد سلمان ناصح (خیرخواه و یکدل) با تو است و میفرماید سلمان کم تکبر است. عمار هم تو را در صحنه های مختلف همراهی می کند و کارزاری نیست که با تو نباشد. خیرش بسیار است و نورش تابان و پاداشش بزرگ.
✅پرسشی که در اینجا مطرح می شود بدین قرار است: چه مولفه ای در فرد باید وجود داشته باشد که بهشت را مشتاق خویش کند؟ یا بهشت مشتاق چه سنخ شخصیتی است؟
✅ولایت «وضعیت وجودی» هم افق با رضوان است و رضوان بحسب وجود فرادست بهشت افعال و صفات است، و همیشه فرودست وجودی هوای فرادست میکند و مشتاق همنشینی و اتحاد با اوست.
✳️امام علی علیهالسلام انسان کامل است و ولی و خلیفه خدا و صاحب همه فضایل و مقامات و کمالاتی که یک انسان می تواند بدان دست یابد. از این وجه، اشتیاق بهشت به امام علی علیهالسلام که در کانون ولایت قرار دارد و وضعیت وجودی رضوان را در خویش جاری ساخته روشن است. اما اشتیاق بهشت به سلمان و عمار به نظر می رسد به اعتبار اقتدای ایشان به انسان کامل و تبعیت تمام قد از ولایت اوست.
❇️به نظر می رسد «آیدوس» این اشتیاق، ولایت است و بهشت مشتاق کسی است که یا کانون ولایت است یا گرایش وجودی اش به سمت و سوی وضعیت وجودی ولایت است و تمام توش و توانش و آرزویش جاپای آیینه تمام نمای حق، یعنی ولی خدا، گذاشتن است. به همین دلیل، بهشت در این فقره نقش «هایلایت کردن» وضعیت وجودی ولایت را داراست.ظرایف دیگری هم در تفسیر اشتیاق بهشت هست که به امید خدا تقدیم میکنم.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران
یکم اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#آیدوس_بهشت
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت چهارم: حکمت
❇️گاهی حکمت را به دانسته های صرف فروکاست می دهیم و زمانی آن را به انباشت اصطلاحاتی تقلیل می دهیم و در مواضعی، آن را دانش خاصی تعریف می کنیم.
✳️حکمت مورد نظر نگارنده اما هیچ یک از تلقی های بالا نیست. حکمت اگر دانسته باشد دانسته هایی است که ما را به خدا نزدیک می کند و ارمغانش فروتنی است و مایه دسترسی به حیات طیبه است.
✅حکمت نه علم خاص و نه آگاهی صرف به توده ای اصطلاحات بلکه حکمت تشبه به اله است به تعبیر بزرگان. از این منظر هر که اصطلاح بیشتری بداند لزوما حکیم نیست. بلکه هرکه عدالت ورزد حکیم است. چون خدا عادل است و عدالت ورزی، یعنی شباهت پیدا کردن با خدا.
✳️خدا به غفور و رحیم و اسمای حسنای پرتعدادی توصیف شده و ذکر این اسما، جز اسمای مستاثره و خاص، کارت دعوت است به ما برای حرکت به سمت و سوی آن اسما. که این حرکت بنوعی حرکت به وادی حکمت است.
✅در روایتی نقل شده: خداوند نود و نه اسم دارد، هر کس آنها را بشمرد (احصا کند) وارد بهشت می شود (تفسیر الصافی، ج۵ ص۱۶۰). احصا در این روایت شمارش عددی و دانستن مفهومی اسما نیست. برخی احصا را احاطه و وقوف دانسته اند. بنوعی می توان احصا را پیاده کردن اسمای الهی در زندگی تلقی کرد و جاری ساختن آن در تار و پود اندیشه و انگاره و طرح واره و عزم و انتخاب و گفتار و رفتار؛ و به تعبیر پدیدارشناسانه، احصا می تواند «التفات» ویژه به نمای انسان ساز و نمای اجتماعی اسما باشد.
✳️به عبارت کوتاه، حکمت، زندگی با اسمای الهی است و این طی فرایند «ازآن خودکنندگی» رخ می دهد و زندگی با اسمای الهی یعنی بهشت. در نتیجه می توان گفت حکمت، بهشت است و کسی که برخوردار از حکمت است امروز بهشت نقد برایش حاصل میشود و این بهشت نقد مقدمه ورود به بهشت موعود است.
❇️در روایتی هم تصریح شده که حکمت بهشت است و پیامبر اکرم شهر حکمت و علی علیه السلام باب حکمت است. به عبارتی پیامبر اکرم (ص) بهشت و علی (ع) باب بهشت است: قال رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله: «أنا مدينة الحكمة و هي الجنّة ، و أنت يا عليّ بابها، فكيف يهتدي المهتدي إلى الجنّة ، و لا يهتدى إليها إلاّ من بابها» (فضایل امیرالمومنین (ع)، ج۱، ص۴۳) به امید خدا درباره این روایت و ظرایف آن صحبت خواهیم کرد.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
سوم اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#حکمت
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت پنجم: اینهمانی نیکی با بهشت
❇️غالبا تصور میشود کار خدای عالم در فقره بهشت بصورت نسیه است، یعنی ما الان باید نقدا اعمال و علوم صالح داشته باشیم و ایمان به غیب را سرلوحه کار قرار دهیم و تقوا پیشه کنیم تا پس از مرگ و طی مراحلی، به بهشت وارد شویم.
✳️بهشت موعود، بهشتی که پس از مرگ وعده داده شد حق است اما تمام سخن آن است که بدون تجربه بهشت چگونه می توان وارد آن بهشت موعود شد. خداوند متعال در کریمه بیست و ششم سوره نبأ می فرماید: «جَزَاءً وِفَاقًا» و این بیان می تواند ناظر به نقد بودن کار خدا باشد نه نسیه بودن آن. زیرا جزا عین عمل است.
❇️علامه حسن زاده آملی در رساله ولایت تکوینی (ص ۱۴) بیان می کند: بين عمل و جزا يك نحو مناسبت و مشابهت است بلكه جزا در طول عمل و فرع بر عمل است و بلكه جزا عين عمل است.
✅از این منظر، بهشت به مثابه پاداش فعل نیک عین فعل نیک است و جهنم به عنوان جزای فعل بد عین فعل بد است. به عبارتی هر عمل صالحی بهشت است هر نیت خیری بهشت است هر گونه خیرخواهی بهشت است زیارت بهشت است نماز بهشت است روزه بهشت است دعا بهشت است علوم انسان ساز بهشت هستند نیکویی با مردم بهشت است صبوری بهشت است و هر فعل بدی، جهنم.
❇️به عبارتی، هر رویدادی که از سوی انسان به «حاضرسازی خدا» بیانجامد بهشت نقد حاصل میشود و آدمی را حاضر می سازد برای حضور در بهشت موعود و هر رویدادی که مقدمات غفلت و دوری از خدا را فراهم کند جهنم نقد است و مقدمه حضور در جهنم پس از مرگ. اما شعور و آگاهی به این بهشت و جهنم مسأله دیگری است. تنها اندکی از انسان ها به آگاهی از بهشت دسترسی دارند. اینها کسانی اند که دائما در حضور هستند و قیامتشان هم اکنون قیام کرده است.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
هفتم اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#اینهمانی_نیکی_با_بهشت
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
پدیدارشناسی بهشت
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
خبرگزاری ایبنا
نهم اردیبهشت ۱۴۰۳
https://www.ibna.ir/news/510079/
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#خبرگزاری_ایبنا
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت ششم: طرح افکنی
❇️بهشت در همین دنیای خاکی، خویش را در دل کثرات و حجاب ها طرح می افکند و انسانی که اپوخه حجاب ها را در این جهان تجربه کرده، تجربه بهشتی اش را در بهشت موعود، ناب و تام و تمام می کند.
✳️بالاتر از این «طرح افکنی»، در دل بهشت افعال، بهشت ذات خویش را طرح می افکند و شکل می گیرد. بهشت ذات بهشتی است که در آن، نهرها و غذاها و زیبایی ها و مزایای شبیه به نهرها و غذاها و زیبایی ها و مزایای این جهانی، «اپوخه» و از بازی خارج می شوند (حذف نمی شوند فقط نادیده گرفته می شوند) و فقط بهشت آفرین می ماند.
✳️بهشت ذات پیش از آنکه در سرای دیگر طرح افکنی کند در جان های پاک در همین جهان در میان خاکستر تعینات گوناگون، ققنوس وار سر در می آورد و جان های پاک را بی تاب بیکران می کند.
✅و خدای عالم برای این جان های پاک هر طور جلوه کند آنها قدرت تمییز میان تجلی و متجلی را دارا هستند و در فرایند «مراقبه» خویش را یکسره به متجلی میسپارند نه تجلی. به متجلی دلخوش هستند نه تجلی، و تجلی را حجاب متجلی نمی کنند.
❇️ به عبارتی، این جان های پاک، متجلی را به تجلی «فروکاست» نمی دهند و سعی می کنند در مسیر «نجات پدیدارها» طی طریق کنند و نماهای این جهانی بهشت را به دست فراموشی نسپارند؛ نماهایی که قدرتمندانه، عشق را طرح می افکنند و سرخوشی و حیات پاک را درو می کنند.
✳️قدر هر کس را می توان از طرح افکنی اش از بهشت دریافت و آنکه هیچ طرحی برای طرح افکنی ندارد زندگی را هم در این دنیا بر خویش و دیگران سخت می کند و هم در سرای دیگر.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
دوازدهم اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#طرح_افکنی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت هفتم: روی آورندگی
❇️بهشت درجاتی دارد. آدمی هم درجاتی دارد. قرآن هم درجات و آیاتی دارد. هستی هم درجاتی دارد.این چهار بهم مرتبط هستند. آدم های که سطوح باطنی تر هستی را تجربه کرده اند تجربه جدی تر و عمیق تری از قرآن و بهشت دارند.
✳️ از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است: تعداد درجات بهشت به تعداد آيه هاى قرآن است، هنگامى كه اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته مى شود قرآن بخوان و بالا برو، براى هر آيه اى درجه اى است، بنابراين بالاترين درجه از آنِ حافظان قرآن است (بحارالانوار، ج۹۲، ص ۲۲).
❇️آگاهی در پدیدارشناسی، منفرد و منزوی نیست. آگاهی اولا همواره از چیزی است و ثانیا متعلق شناسایی «به مثابه...» لحاظ می شود. به عنوان نمونه آگاهی به شی به مثابه امر ارزشمند، به مثابه دوست، به مثابه امر خواستنی، به مثابه امر زیبا و..
✅آگاهی به قرآن هم از این امر مستثنا نیست. آگاهی به قرآن به مثابه شفا، قرآن به مثابه هدایت، و قرآن به مثابه بهشت. هر یک از این «به مثابه...» روی آورندگی خاصی است و در آن، نمایی از قرآن آشکار می شود.
✳️در نگاهی پدیدارشناسانه، حدیث بالا متضمن روی آورندگی خاصی به قرآن است؛ روی آورندگی ای که قرآن را به مثابه بهشت معرفی می کند و بیان می کند هرچه در درجات و آیات قرآن غور کنید در درجات بالاتر بهشت سیر می کنید. تو گویی سیر در قرآن، سیر در بهشت است.
✅پیش از این مطرح کردم هر جا خدا و اسمایش باشد بهشت است. خدا در قرآن کریم برای بندگانش تجلی یافته: «فتجلی لهم سبحانه فی کتابه من غیر ان یکونوا راوه» (نهج البلاغه، خطبه ۱۴۷). بنابراین از این منظر هم میتوان بهشت را بر قرآن اطلاق کرد.
✳️بنابراین بهشت را می توان از لابلای آیات قرآن کریم تجربه کرد و میوه این تجربه را در بهشت موعود چید و به ناب بودگی بهشت دست یافت.
❇️به تلاوت و انس و تدبر در قرآن بسیار سفارش شده است. تو گویی این سفارش کارت دعوت است به گشت و گذار در بهشت. بنابرآنکه شرط بهشتی شدن، بهشتی بودن است و بهشت قرآن این مهم را محقق می کند.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
شانزدهم اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#روی_آورندگی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت هشتم: وجه
✳️در «میدان آگاهیِ» بهشت، پس زمینه هایی بصورت جنبه های بالقوه و خاموش مطرح هستند که با تغییر زاویه نگاه و التفات، از حالت کمون و پس زمینه خارج می شوند و همین استخراج، آگاهی بالفعل و روشن را شکل می دهد.
❇️یکی از مواردی که با نگاه دوباره به میدان آگاهیِ بهشت از نقاط خاموش به سمت و سوی نقاط روشن میل پیدا می کند «وجه» است. وجه در بالاترین مدلول خویش بر خدا اطلاق میشود.
✳️وجه هست همانند خیلی امور دیگر، و ما باید وجه را بیابیم و برای خویش «حاضرسازی» کنیم. پیش از یافتن وجه و فارغ از دلشوره وجه، وجه منشأ آثار سلوکی برای ما نیست هرچند آثار تکوینی دارد.
✅حاضرسازی وجه، یعنی در هر اقدام فردی یا سازمانی، بیکران را در نظر بگیری. حاضرسازی وجه، یعنی در هر سیاست گذاری و برنامه ریزی و هر نوع مدیریتِ باور و انگاره، از حاشیه هستی فاصله بگیری.
❇️حاشیه هستی جایی است که در زمان تزاحم، منافع شخصی را بر منافع گروهی و ملی ترجیح دهی. حاشیه هستی جایی است که سلیقه ها را جای اصول بگذاری. حاشیه هستی جایی است که رنج دیگران برای تو اهمیت نداشته باشد.
✳️حاشیه هستی جایی است که استبداد و تمامیت خواهی مجاری ادراکی و وجودی را بر روی حقیقت می بندد و برادران دروغگویی چون استبداد، قدرت ویرانگر، قانون شکنی، و تهور جای حقایقی چون استقلال، اقتدار (قدرت متین)، تعامل، و شجاعت می نشینند. حاشیه هستی جایی است که وجه خدا نیست اما «انانیت» هست.
✅در قرآن کریم آمده است: «إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا»(انسان/۹) شیخ طوسی درباره این کریمه اظهار می دارد: مفسرین خاصه و عامه روایت کنند که این آیات درباره حضرت امام على و حضرت فاطمه و حضرت امام حسن و حضرت امام حسین علیهمالسلام نازل شده است. زیرا آنان مسکین و یتیم و اسیر را در سه شب با افطار خود سیر کردند و خود گرسنه ماندند و خداوند با این آیات آنها را ستایش فرمود و این سوره را به خاطر آنها نازل گردانید.
✳️حاضر سازی وجه الهی، بنوعی خروج از «انانیت و تعینات این جهانی» به سمت «بیکران» است و هر جا بیکران است آنجا بهشت است. وجه الهی در مقام تکوین محدود به جایی نیست و در مقام سلوک هم «واپس زنی» دل بجایی می رسد که مترنم میشود به کریمه: «وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ» ( بقره/ ۱۱۵) و روی او و روی آوردن به او یعنی اقبال به بهشت. بقول سعدی علیه الرحمه:
بهشت است این که من دیدم نه رخسار
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#وجه
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت نهم: سلام
(ویژه شهید راه خدمت)
✳️بهشت مشحون از سلام است: «سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ»؛ «وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ سَلامٌ عَلَيْكُمْ»؛ «تَحِيَّتُهُمْ فِيها سَلامٌ». یکی از نام های بهشت هم سلام است: «وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَىٰ دَارِ السَّلَامِ» (یونس/۲۵)؛ «دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ» (انعام/۱۲۷)
✳️سلام به معنای سلامتی، صلح، و امنیت است و حاکی از نوعی پیوند. زمانی که ما به یکدیگر سلام می دهیم سلام موید نوعی پیوند و تعمیق بخش آن است و وقتی که خدا سلام میفرستد بر بهشتیان، این حاکی از وجود نوعی پیوند و مناسبت میان خدا و بهشتیان است.
❇️ خدا بر حضرت ابراهیم علیه السلام هم سلام میفرستد: «سَلَامٌ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ؛ كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ؛ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ» (صافات/۱۰۹_۱۱۱) و همان طوری که مطرح شد خدا بر بهشتیان سلام میفرستد و انبیای عظام نه بهشتی که خود بهشت هستند. به همین دلیل خدا بر آنها سلام میفرستد. چون انبیا بخاطر بندگی و ایمانشان بیشترین مناسبت و پیوند را با خدا دارند.
✳️ اما به نظر می رسد این سلام اختصاصی به حضرت ابراهیم ندارد. چون در ادامه آیه آمده است ما با همه محسنین چنین میکنیم و پاداش میدهیم بعد در ادامه نمی فرماید سلام بر ابراهیم علیه السلام میفرستم چون پیامبر خداست بلکه می فرماید چون از بندگان مومن من بود. بنابراین، احسان و ایمان و بندگی مقدمات دریافت سلام از سوی خداست و سلام از خدا بهشت است و برای بهشتیان.
❇️در مبحث طرح افکنی پدیدارشناسانه مطرح کردیم بهشت در همین دنیای خاکی، خویش را در دل کثرات و حجاب ها طرح می افکند. یکی از جاهای طرح افکنی، ساحت وجودی برخی از انسانهاست. از طریق آنها می شود طرح افکنی بهشت را دریافت. یقینا آنهایی که خویش را با نیتی الهی وقف خدمت کردند و مقدمات سلامت و صلح و امنیت را فراهم کردند و پیوند و مناسبت با خدا را رقم زدند جلوه های بهشت در زمین خدا هستند.
✳️احسان و ایمان و بندگی و خدمت تمام وقت و تمام قد به مردمانی که اهل احسان و ایمان و بندگی هستند بهشت را رقم می زند و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور محترم و مغتنم، هم چنین بود. او به تعبیر عارفان، ابراهیم وجودش را زنده کرد و بت شکنی کرد در قبال تبعیض، برادران دروغگو، فساد، قرآن ستیزی، و معنویت زدایی.
✳️پس سلام بر ابراهیم، سلام بر منش جهادی اش، سلام بر مدیریت میدانی اش، سلام بر سلامت و صفایش، سلام بر مردم داری اش، و سلام بر ظلم ستیزی و استبدادستیزی اش.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#سلام
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت دهم: دوستی
❇️در «نجات پدیدار»، قرآن کریم را باید از اصالت تاریخ نجات داد. بدین معنا که آیات قرآن منحصر در عصر نزول نیست بلکه برای همه زمانها از نزول تا پایان تاریخ است. در روایت هم آمده: «إِنَّ اَلْقُرْآنَ حَيٌّ لَمْ يَمُتْ، وَ أَنَّهُ يَجْرِي كَمَا يَجْرِي اَللَّيْلُ وَ اَلنَّهَارُ، وَ كَمَا تَجْرِي اَلشَّمْسُ وَ اَلْقَمَرُ، وَ يَجْرِي عَلَى آخِرِنَا كَمَا يَجْرِي عَلَى أَوَّلِنَا: قرآن زنده ای است که نمی میرد و چون شب و روز و خورشید و ماه جاری است» و همواره چون انوار این دو، تازه و نجات بخش است و کهنگی و انحصار زمانی ای در میان نیست.
✳️در روایتی آمده: «إِنَّ اَلْقُرْآنَ حَيٌّ لاَ يَمُوتُ، وَ اَلْآيَةُ حَيَّةٌ لاَ تَمُوتُ، فَلَوْ كَانَتِ اَلْآيَةُ إِذَا نَزَلَتْ فِي اَلْأَقْوَامِ مَاتُوا فَمَاتَ اَلْقُرْآنُ، وَ لَكِنْ هِيَ جَارِيَةٌ فِي اَلْبَاقِينَ كَمَا جَرَتْ فِي اَلْمَاضِينَ». در قالب قیاس استثنایی بر پایه قاعده رفع تالی می توان گفت: اگر قرآن و آیاتش منحصر در شأن نزول و برای دوره خاصی باشد آنگاه حیاتش برای همان دوره است لکن قرآن همواره زنده است پس تعالیم قرآن برای همه دوران اعم از عصر نزول و بعد آن است.
❇️قرآن کریم صورت کتبی انسان کامل (امام) است به تعبیر علامه حسن زاده آملی (ره). بنابر این، امامان معصوم نیز در طول تاریخ جاری هستند و نگاه پدیدارشناسانه اقتضا می کند وجود امامان را از «اصالت تاریخ» نجات داد.
✳️دوستی حقیقت امامت هم اختصاصی به مردمان عصر حیات آنها ندارد و برای همه زمانهاست. دوست داشتن امام، یعنی اقامه حقیقت، یعنی اقامه اوامر و نواهی الهی، یعنی گام برداشتن در بهشت صداقت و پاکی.
✅هانری کربن در چشم اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی سعی می کند تا نشان دهد اسلام دین محبت است و ولایت و دوست داشتن امام، اعمال و تکالیف دینی را از حالت قشری خارج می کند و بدان عمق و جان می بخشد.
❇️همچنین، حب به امام است که بهشت را از جهنم جدا می کند. در روایت به نقل از امام علی علیه السلام آمده: «أنَا قَسیمُ الجَنَّةِ وَالّنارِ؛ ادخِلُ أولِیائِی الجَنَّةَ، وادخِلُ أعدائِی النّارَ» بنابر این، می توان گفت چون امام خود بهشت است مناسبت با او یا عدم مناسبت با ایشان، بطور ذاتی می تواند بهشتیان را از جهنمیان جدا کند و دوست داشتن و مناسبت حقیقی و عملیِ بهشت در زندگی فردی و اجتماعی، یعنی خداحافظی با جهنم.
✳️افزون برآن، امام درجات بهشت را تعیین می کند. چنان که در روایتی درباره امام جواد علیه السلام آمده است: «مُنْزِلُ أَهْلِ الْجَنَّهِ فِی دَرَجَاتِهِمْ» می توان از این روایت برداشت کرد: اولا بهشت مراتب دارد؛ ثانیا امام درجات دارد؛ ثالثا حب به امام درجات دارد و درجات حب به امام، درجات بهشت را رقم می زند و بحسب اینکه دوستدار امام با کدام مقام و مرتبت امام آشنایی داشته باشد و «حیث التفاتی» او به پدیدار امام متعلق به کدامین «نما» و «نوئما» باشد درجه مرتبط با آن نما را در بهشت از آن خود می کند.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
پنجم خرداد ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#دوستی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت یازدهم: رهایی
❇️انس به زمین، آسمان را دست نیافتنی می کند. زمینی که از آن سخن می گویم از سنخ خاک نیست و سرشت آسمان هم این جهانی نیست. زمینی که مورد نظر است انسداد «جریان آگاهی» است و زمین گیر شدن در «طرحواره های ناسازگار»، غفلت از «میدان آگاهی»، و چسبیدن به «نوئزیسِ» تخریب و تحقیر.
✳️زمینی که تا چشم کار می کند کویر تفتیده «خودگروی» است و در آن، دریچه ای بسوی «دیگری» باز نیست. زمینی که تاریک است به تمنیات بی انتها، به تعصبات رنگارنگ، و به «فروبستگی های وجودی».
✅زمینی که انگاره حاکم بر آن، نزاع و تحقیر است. جان کلام آنکه این زمین، «وجه سوبژکتیو» دارد و ما تا زمین گیر این زمین هستیم راهی بسوی بهشت نداریم. بهشتی که با شکافت این زمینِ سوبژکتیو، انرژی ای آزاد می کند که جهان زیست ما را امن تر، آبادتر، دوست داشتنی تر، و الهی تر می کند.
✳️ما برای تعالی نیازمند «اپوخه نظام مند» این زمین هستیم. رهایی از این زمین و روی آوردن به «زیست جهانِ» واجد مقولات بهشتی، ضروری ترین اقدام فردی و سازمانی برای دستیابی به «حیات طیبه» است.
✳️ در نگاه پدیدارشناسانه، یکی از ویژگی های نامزدهای پذیرش مسئولیت سازمانی، رهایی از «زمینِ سوبژکتیو» یادشده و ارائه «نوئماها»ی آبادگر بر اساس «مقولات بهشتی» است و داشتن تجربه های زیسته در این فقره. بی تردید چاشنی کردن نزاع و تخریب و تحقیر، فراخوان مردم به زمینِ یادشده است و فراخوان به «خود» است نه فراهم کردن مقدمات تعالی و پیشرفت در پرتو مقولات بهشتی.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
پانزدهم خرداد ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#رهایی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت دوازدهم: الگو
✳️«لئو اشتراوس می گفت: سرشت جامعه را آن شخصی نشان می دهد که در آن نظام، آن شخص، بیش از همه تحسین برانگیز است»
❇️لیندا زگزبسکی پس از آنکه جمله بالا را در کتاب الگوگرایی گفت ادامه داد: «نمی توانم بگویم دیدگاه اشتراوس درست است یا نه اما به نظرم می رسد انواع متفاوتی از الگوها بر فرهنگ های مختلف حاکم هستند. چین باستان بدون فرزانگان غیرقابل فهم است و یونان باستان بدون قهرمانان مفهومی ندارد. ظاهراً قدیسان با مسیحیت ظهور کردند.»
✅او در ادامه می گوید:« ...فرهنگ های قهرمانی در حال زوال اند و امروزه در جوامع غربی فرزانگان چنان اندک اند که حتی مفهوم فرزانه در خطر زوال است. در آن بخش های از جهان هم که خود را پسامسیحی به شمار می آورند قدیسان رو به زوال اند.»
✳️آنچه زگزبسکی گفته درخور تامل و قابل نقد است. چراکه الگوها بهشت سازند بویژه الگوهایی که سه مولفه «احسان» در قدیسان و «حکمت» در فرزانگان و «شجاعت» در قهرمانان را در خود بنحو اعلا دارا هستند. این سه مولفه را زگزبسکی در کتاب الگوگرایی گفته است اما از اجتماع آنها سخنی نگفت و از مصادیق این اجتماع هم شخصیتی را نام نبرد.
❇️پیش از این از مقولات بهشتی یاد کردیم حکمت و احسان و شجاعت از مقولات بهشتی اند و واجدان این مولفه ها به میزان بهره مندی از این مقولات از بهشت سهم دارند. حال آن که در هر یک از این مولفه ها الگو باشد سهمش از بهشت بیشتر است.
✳️ و بالاتر، آن که این مقولات را بنحو مجتمع و در حد اعلا دارد خود میشود میزان بهشتی بودن و نزدیک شدن معنوی به این الگو دقیقا به معنا و مفهوم نزدیک شدن به بهشت است. از آنجاکه امام علی علیه السلام مقولات بهشتی بویژه احسان و حکمت و شجاعت را با هم و بنحو اعلا دارد، بلکه بالاتر از آن، اصل مقولات هستند، عنوان قاسم را داراست، یعنی میزان بهشتی بودن و جهنمی بودن است و یاد ایشان و اقتدا و تقرب به این شخصیت باشکوه، یاد بهشت و تقرب به بهشت است.
❇️در جامعه ما، برخلاف فرهنگ غربیِ کنونی به روایت زگزبسکی، الگوهای ناب و قدرتمندی چون حضرت محمد (ص) و امامان معصوم (ع) حضور دارند و با حضور آنها مقولات بهشتی چون احسان و حکمت و شجاعت از خطر زوال مصون هستند. گفتنی است: این عدم زوال مقولات بهشتی مشروط به نفس کشیدن در زیست جهان الگوهای ناب، یعنی اهل بیت (ع) است و تغییر زیست جهان و حاکمیت فرهنگ غربیِ کنونی این سرمایه و امکان را از ما می گیرد.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
بیست و پنجم خرداد ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#الگو
#الگوگرایی_زگزبسکی
#الگوگرایی_ترجمه_خداپرست
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت سیزدهم: دردآگاهی
❇️ظاهراً درد خاصیتی ندارد. غالبا مردم از درد و مواضع درد گریزان هستند و در زمانه انتخاب و اتخاذ تصمیم، گزینه ای را که از درد دورتر است ترجیح می دهند.
✳️اما زمانی که به باطن هستی نزدیک می شویم درد و دردآگاهی نماد مروت و مردانگی است. درد چاشنی بسط و ابتهاج و تعالی می شود.
✅درد در ظاهر هستی، پریشانی و بهم ریختگی را در پی دارد و آرزوی فرد دردمند کاهش زمان درد و برطرف شدن درد است. اما اهل دل و آشنایان با باطن هستی بسوی درد می روند البته دردی از سنخ معنا و با رنگ معنویت. دردآگاهی برای این دسته، وحدت و همدلی را در پی دارد.
✳️کسی که درد را نشناسد و از مواضع درد دوری کند قدرت همدلی را از دست می دهد و با فقدان همدلی، خودگروی فربه تر می شود و اخلاق و زیست اخلاقی در سطح فردی و سازمانی نحیف تر می شود و در غیبت همدلی در همین دنیا می شود هرم جهنم را حس کرد.
❇️درد در باطن هستی به شکل دردآگاهی فراق، دردآگاهی نادانی، دردآگاهی ظلم، دردآگاهی تبعیض و... جلوه می کند. وجودی که در قبال تبعیض، ظلم، نادانی و فراق بی تفاوت است وجودی ناخالص است و وجود ناخالص مناسبتی با بهشت ندارد.
❇️شهید چمران که سی و یکم خرداد سالگرد شهادت اوست درباره قدرت درد در خالص سازی آدمی می گوید:
خدایا! تو را شکر میکنم که مرا با درد آشنا کردی تا درد دردمندان را لمس کنم، و به ارزش کیمیایی درد پی ببرم، و «ناخالصی»های وجودم را در آتش درد بسوزم، و خواسته های نفسانی خود را زیر کوه غم و درد بکوبم.
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#دردآگاهی
#شهید_چمران
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢پدیدارشناسی بهشت
قسمت چهاردهم: حیث التفاتی
🟢بهشتی که در قرآن و از زبان معصوم علیه السلام توصیف می شود نه فانتزی و تزئینی است، نه صرفا بیان امری است که فعلا بطور نسیه مطرح می شود، نه صرفا امری انگیزشی است
🔵توصیف بهشت بنوعی «اراده خیر»، یعنی اراده تحقق بهشت در زمین است و هنرمندی آدمی این است که بهشت اخروی را که بنوعی اکنون موجود است در زمین بازتولید کند تا از سر این بازتولید مناسبتش را با بهشت افزون کند.
🟣«التفات» به بهشت ما را از زمین جدا می کند و به شدت از جاذبه ها و جذابیت های فریبنده این جهانی رها می کند و سرمایه دل را معطل سیم و زر نمی کند.
🔴دلی که به بهشت میل کند و به قواعد بهشتی گرایش یابد و این گرایش برایش، «هویت تنظیم گری» پیدا کند. دلی که به آفریدگار بهشت یا بهشت ذات «التفات وجودی» کند، پدیده های این جهانی در برابر او خلع سلاح شده و قدرت اغوا و غفلت زایی شان از دست می رود.
🟡به تعبیر امام علی علیه السلام:
«تنها آفريدگار در نظرشان بزرگ است و جز او هر چه هست در ديدگانشان خُرد مى نمايد. با بهشت چنان اند كه گويى مى بينندش و غرق نعمتهايش هستند. و با دوزخ چنانند كه گويى مى بينندش و به عذاب آن گرفتارند.
دلهايشان اندوهگين است و مردمان از آسيبشان در امان اند. بدنهاشان لاغر است و نيازهاشان اندك است و نفسهايشان به زيور عفت آراسته است.» (نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳، ترجمه آیتی)
🔵از منظری، بهشتی با بهشت مناسبت دارد. بهشتی هم اکنون کانون بازتولید «مقولات بهشتی» همانند زیبایی، امنیت، عفت و.. است. گویی هم اکنون بهشت پیش روی بهشتی است، و متنعم به بهشت فضیلت و سعادت و خیرخواهی و آزادگی است.
🟤و هم اکنون، بهشتی، جهنم رذیلت و تباهی و بدخواهی و تمامیت خواهی و غفلت را با تمام وجودش درک می کند و دلش که گرانیگاه کشور وجودش است در پرتو التفات به پرجاذبه ترین حقیقت، تن به فریب خود و دیگری نمی دهد.
🔴و با همه توش و توان، خویش را در «میدان آگاهی» بهشت حفظ می کند و در این مسیر سعی می کند بهشت را «طرح افکنی» کند در هرآنچه از صنع دلدار بی همتا می بیند و با اراده او هرآنچه از خیر هست در نهر «حیث التفاتی» بهشت جاری و ساری می شود.
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#حیث_التفاتی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢پدیدارشناسی بهشت
قسمت پانزدهم. پدیده اشباع شده
🟢طیفی از پدیده ها بسیار پیش پاافتاده هستند و ما را خیلی درگیر خود نمی کنند و ما هم به سادگی از کنار آنها عبور میکنیم. از سوی دیگر به راحتی بر این دست پدیده ها غالب میشویم و بر آن تسلط می یابیم. در مواجهه با این دست پدیده ها ما از قواعد و اصول و مقولات حاکم بر ذهن تبعیت می کنیم و به مثابه کنشگر و فاعل شناسا رفتار می کنیم.
🔵ماریون این دست از پدیده ها را دو گروه می داند: یکم. "پدیده های فقیر" که واجد شهود بسیار کمی هستند و مثال آنها "پدیده های انتزاعی" است. دوم. "پدیده های معمولی" که "شهود"، اندکی در آنها بیشتر است اما ذهن می تواند آنها را ابژه کند و تسلط بر آنها یابد و آنها را بشناسد
🟣اما در مقابل این دو، پدیده هایی هستند که بیش از حد با شهود اشباع شده اند اینها را ماریون، پدیده های اشباع شده می نامد. او حضرت مسیح و وحی و مکاشفه رستاخیز و.. را از مصادیق پدیده های اشباع شده معرفی می کند.
🔴بهشت نیز "پدیده اشباع شده" است چون مشحون از شهود است و این شهود غنی و بیش از حد، سوژه را به خود متوجه می کند و افق های ادراک و فهم سوژه را متاثر می کند و سوژه را از "فاعلی خودمختار" به "شاهدی حیران" مبدل می کند.
🟡بهشت را نمی توان به مقولات و مفاهیم تقلیل داد و چه هستی آن فراتر از آن است که بتوان بدان خیره شد و از آن سخن گفت، بلکه باید اجازه داد که او خویش را بر ما اعطا کند و ما را به خویش فراخواند و چشم دیدن و زبان وصف کردن و پای همراهی و قلب همدلی را خودش به جنبش درآورد.
🔵با التزام و "منطق عشق" اما "اشباع مضاعفی" رخ می نماید. در سنت ما انسان کامل اصل و سرچشمه حکمت است و حکمت، بهشت است. چنان که در روایتی آمده: حسین علیه السلام دری از درهای بهشت است. بنابراین در اتمسفر حسین علیه السلام قرار گرفتن و با عشق ورزی به او، پدیده اشباع اشباع رخ می دهد.
🟤حماسه حسینی در سال ۶۱ هجری در واقع نمایش باشکوه و بی نظیری از پدیده اشباع مضاعف از سوی یاران باوفای سالار شهیدان، حسین بن علی علیه السلام، بود.
🔴سوگواری برای رویداد عظیم نهضت حسینی نوعی مواجهه با پدیده اشباع مضاعف است و از منظری منطق مواجهه با آن منطق عشق است و بجای ابژه کردن این رویداد و رد یا تقلیل آن، باید به مثابه شاهد، عاشقانه گوش و چشم و دل و همه مجاری ادراکی را به دست این رویداد و صاحب آن سپرد تا نه با فهم خویش و نه با زبان خود، بلکه با این پدیده و به مدد عنایت و التفات اصل حکمت، یعنی امام حسین علیه السلام، فهم رخ دهد و سخن جاری شود و از دری که او به مثابه باب الجنه می گشاید بهشت به دیدار آید.
۲۲تیر ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#ماریون
#پدیده_اشباع
#اشباع_مضاعف
#امام_حسین_علیه_السلام
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت شانزدهم: آزادگی
🟣رهایی نحوه ای از هستی است؛ هستی ای که خویش را از بند قید و تاریکی رهانیده و بسوی اطلاق و اشراق در حرکت است.
🔵آزادگی همان هستی امتدادیافته است که خویش را به بیرون از خود و منافعش گسترش داده و تمام قد برای «دیگری» است. به دیگرسخن، منطق ترجیح او همواره «دیگری» است. تو گویی خودی نمی بیند تا خود را بر دیگری ترجیح دهد.
🟢منطق ترجیح آزادگی، در اتمسفر بیکران شکل می گیرد؛ بیکرانی که جلوه های باشکوهش، خواب و خوراک و زندگی روزمره اش را تحت الشعاع قرار داده و او از سر عشق، حیات و مماتش را با بیکران تنظیم می کند.
🟠آزادگان ایران اسلامی، سالها اسارت و دربند بودن را به عشق بیکران و برای دیگری، یعنی وطن تحمل کردند و هنوز از درد و جراحات و یادآوری تالمات و محرومیتهای دوران اسارت رنج می برند. آنها در دل این اسارت، سالها آزادگی و اطلاق و رهاشدگی از تعینات وجودی را عمیقاً تجربه کرده اند.
🔴اساسا شرط آزاده شدن به اسم و عرف آزاده بودن در اصل است و آزادگان ما آزادگی را «پیش» و «در» اسارت تجربه کردند یعنی پیش از آنکه آزادی یابند آزاده بودند.
🟤آزادگی یک فعل وجودی است نه اسم. آزادگی نقطه کانونی که آغاز و پایان زمانی داشته باشد نیست اصلا آزادگی بازه زمانی ندارد. آزادگی سوار بر زمان و همراه با آن شکل می گیرد و فربه می شود و البته باید حراست و تقویت شود.
🟡فعل وجودی آزادگی، بهشت را رقم می زند. چون بهشت جای تجربه اطلاق و اشراق است و آزاده کسی است که به معنای دقیق کلمه بهشت سرریزشده را تجربه می کند و در آن با بیکران، عاشقانه زیست می کند. بهشت سرریزشده در این جهان، بهشتی است که مجوز ورود به بهشت موعود را رقم می زند.
🟣آزاده اما بهشت برایش موضوعیت ندارد او خدای بهشت را می بیند و مدام به چهره او نظر دارد و خیر و ایثار به یک معنا، تراوش و بازتابی از هم افقی آزاده با وجه بیکران است و حکایت این هم افقی از سوی ما و اهتمام به فضیلت قدردانی از ناحیه ما و مشق آزادگی از روی دست آنها، تقرب به بهشت سرریزشده و بیکران را به ارمغان می آورد.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
بیست و ششم مرداد ۱۴۰۳
سالروز ورود آزادگان سرافراز به ایران
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#آزادگی
#سالروز_آزادی
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت هفدهم: دانش
🔵دانش به نوعی انباشت منسجم مجاهدت های عقلانی و معنوی و تجربی بشر است. تجربه، آزمایش، مشاهده، استدلال، شهود، تحلیل، ترکیب، توصیف، و تبیین همگی دست به دست هم می دهند تا به نظریه، نظام، حکم و نتیجه برسیم.
🟣 تعبیری علامه حسن زاده آملی (رضوان الله تعالی علیه) دارد با این مضمون «جهان علم انباشته است» و عالِم با نسبت درستی که با عالَم برقرار می کند به نماهایی از حقایق دست می یابد و به مدد قوه متصرفه، دست به تجزیه و ترکیب و محاکات و انگاره سازی می زند تا بهتر پدیده ها را فهم کند و حجاب از مجهولات بردارد و آنها را به سرای ناب معلومات فراخواند و نماها و اسرار و دلالتهای باطنی پدیدها را دریابد.
🟢دانش به نوعی حرکت از ظاهر خویش به باطن است و التفات به قوا و ادراکات باطنی و در پی این حرکت، حرکت از ظاهر عالَم به باطن عالَم محقق می شود و دانش محصول این دو حرکت و باطنی شدن و عمق یافتن آدمی است.
🟡باطن عالَم موضع سکینه و وقار و وحدت و وجود ناب است و «بهشت سرریزشده» در جهان تجلی همان وجود ناب است که در شکل آرامش و وقار رخ می نماید و اشتغال به کثرات و تعینات از آن حیث که حجاب اند نه از آن جهت که آیه و نمای حق هستند ما را به ظاهر هستی در جایی دور از بهشت سکنا می دهند.
🔵پس دانش به یک معنا بهشت است چنان که در روایت از امام علی علیه السلام آمده: «مَجلِسُ العِلمِ رَوضَةُ الجَنَّةِ». ذهنی که با نسیه انگاری بهشت خو گرفته روایت بالا را تاویل می کند و اجازه نمی دهد ظهور روایت فهم شود و روایت بالا را اینطور می فهمد: پاداش جلسات علمی، بهشت است یا نتیجه مجلس علم، بهشت است یا با شرکت در جلسات دانشی بعد از مرگ به بهشت می رویم. همه اینها درست است اما اگر پدیدارشناسانه سراغ روایت رویم و تعصبات و تمنیات و پیشفرضها را اپوخه کنیم دانش و مجلس دانش را خود بهشت درمی یابیم؛ به تعبیر نگارنده: «بهشتی سرریزشده».
🟣از سوی دیگر، سروکار داشتن با عالَم از آن جهت که دفتر و صنع الهی است سرو کار داشتن با بهشت است. به تعبیر علامه حسن زاده آملی(ره): «سراسر صنع دلدارم بهشت است» و دانش مقدمات ورود به باطن و اسرار هستی را فراهم می کند و وقتی هستی را صنع الهی بدانیم مطالعه هستی می شود مطالعه بهشت و گام زدن در باغ های بهشت.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
بیستم شهریور ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#دانش
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢پدیدارشناسی بهشت
قسمت هجدهم: بهشتِ جست و جوگر
🔵انسانی که از ساحت بشری فراروی کرده و آهنگ آدمیت می کند عشق به بهشت در او شعله ور می شود. شعله ای که قرار را از او می رباید و دلش را گم می کند در هیاهوی جذبه و زیبایی و شکوه.
🟢شکوهی که زبان در وصفش توان سخن ندارد مگر آنکه به خدای بهشت متوسل شود و از او بخواهد به مددش واژه ها را بر زبانش جاری سازد تا با او و به زبان او از تجربه لحظه ناب شکوه سخن گوید.
🟣پیامبر رحمت (ص) فرموده است: «هر امری راهی دارد و راه بهشت، دانش است» (میزان الحکمه/حدیث ۱۳۹۰۲) و می فرماید: «هرکه برای آموختن دانش بیرون رود، دری به سوی بهشت به رویش گشوده می شود». (میزان الحکمه/ حدیث ۱۳۹۰۳) در نگاهی می توان گفت مراد از این بهشت، بهشتِ این جهانی نیست، بلکه بهشتی است که در آینده نصیب طالب علم می شود..
🟠اما از منظری پدیدارشناسانه می توان گفت این بهشت نقد است. زیرا به تعبیر قرآن کریم جزا وفق عمل است: «جَزَاءً وِفَاقًا» (نبا/۲۶) به تعبیر علامه حسن زاده آملی، جزا عین عمل است نه جدای از آن. بنابراین دانش کلید بهشت سرریزشده است.
🔵در روایت دیگری آمده: «هرکه در جست و جوی دانش باشد بهشت در جست و جوی او برمی آید» (میزان الحکمه/ حدیث ۱۳۹۰۴). از منظر پدیدارشناسانه، اهتمام به دانش، ورود به ساحتی شگفت انگیز است؛ ساحتی که برای بهشت هم جذاب است و دوست دارد آدمی را در این ساحت دیدار کند.
🟢به عبارتی، دانش، ویژگی «روی آوردندگی» بهشت را فعال می کند و بهشت می شود طالب و دانش جو می شود مطلوب. در این حالت بهشت دوست دارد در پی طالب دانش بدود و خویش را به آدم عالم برساند همان طور که دیگران دوست دارند به سوی بهشت حرکت کنند و بهشتی شوند.
🟣 نزد طیفی که بهشت شیدای آنهاست بهشت، حجاب و رهزن بهشت آفرین نیست.به دیگرسخن، دانش، حجاب نورانی و ظلمانی را کنار می زند تا هیچ چیز حجاب راه حقیقت نشود. البته اگر دانش زمانی خاصیت حجاب زدایی اش را از دست دهد خود می تواند به حجاب اکبر تبدیل شود. به نظر می رسد بهشت عاشق این خاصیتِ حجاب زدایی دانش و دلالتش به حق و حقیقت است و بنابر اتحاد علم و عالم و معلوم، بهشت عاشق انسانِ عالم است.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
یکم مهر ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#بهشت_جستجوگر
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢پدیدارشناسی بهشت
قسمت نوزدهم. شهید
(ویژه شهادت سید و حکیم مکتب مقاومت)
🟣زمانی که از ظاهر هستی به باطن سفر می کنی تمام معادلات بهم می ریزد در هیچ معادله ای شما به عنوان مهاجر و مسافر ملکوت حضور نداری، بلکه آنچه در معادلات هست خداست و اسمای او و «دیگری» آیینه خداست.
🟢وقتی اسرار ملکوت را به نظاره می نشینی و با حقیقت پیمان می بندی بدون آنکه اهل حساب و کتاب باشی و شماره کنی یکسره خویش را وقف «حق» میکنی. همه شیدای تو می شوند بهشت هم در پی توست اما تو نه «دیگری» می بینی نه شیدایی آنها و نه بهشت می بینی و نه دوستداری بهشت. آنچه هست بهشت آفرین است که همه چیزت را از تو گرفته تا شایسته میقات و دیدار شوی.
🔵به یک معنا این مسافر خویش را به خدا میسپارد و او را وکیل خویش می گیرد. پس او جانش را به خدا می دهد و خدا هم خریدار او می شود (توبه/۱۱۱) اما او چون یکسره محو چهره دل آرای حق است نه خویش را می بیند و نه جانسپاری اش و نه سرسپردگی اش.
🟢این مسافر محو رخسار حق است و این رخسار همان بهشت است. به قول سعدی: «بهشت است این که من دیدم نه رخسار» و او به مدد این توجه وجودی خود یکسره بهشت می شود به حکم اتحاد ناظر و منظور و نظر.
🔵به تعبیر روایت شهید نظر می کند در وجه الله: «أن ینظر فی وجه اللَّه» مسافرت مردان خدا از این دست است کوله بارشان تعین هستی است و گامهایشان در زمین حق و سرشان سرسپرده حقیقت و در نگاهشان پیروزی از آن خدا: «تَزُولُ الْجِبَالُ وَ لَا تَزُلْ، عَضَّ عَلَى نَاجِذِكَ، أَعِرِ اللَّهَ جُمْجُمَتَكَ، تِدْ فِي الْأَرْضِ قَدَمَكَ، ارْمِ بِبَصَرِكَ أَقْصَى الْقَوْمِ وَ غُضَّ بَصَرَكَ، وَ اعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ» (نهج البلاغه/خطبه۱۱).
🟣شهید سرش را به عاریه به خدا می دهد تا حیات به دست آورد. حیاتی اصیل و جاودان. آنها نزد خدا روزی می خورند (آل عمران/۱۶۹). تار و پود این حیات اصیل و روزی عبارت است از رحمت و حکمت و مغفرت و رضوان؛ تار و پودی که دقیقا بهشت مشتاق آن است.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
هفتم مهر ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#شهید
#سید_مقاومت
#حسن_نصر_الله
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢پدیدارشناسی بهشت
قسمت بیستم. مقاومت
(ویژه شهادت یحیی سنوار سردار مقاومت)
🟣آرامش و وقار و شکوه در موقعیت مرزی دفاع مقدس و گاه شهادت، پیامی است که سنوار به جهان مخابره کرد و فلسطین، سنوار خواهد شد تا بنیاد از خانه رژیم کودک کش برکند.
🔵تو گویی تمام فضایل معرفتی و اخلاقی در زمان شهادت سنوار وجود جمعی یافت تا برای آینده فلسطین و آینده مقاومت چراغ راه باشد و سوختی باشد برای ویرانی رژیمی که ترور و نسل کشی را در دستور کار خود قرار داد.
🟢فقط کسی می تواند این چنین اسوه باشد و این چنین بدرخشد که بهشت را زیست کرده باشد و به اصل بهشت، یعنی انسان کامل در دو مظهر نبی و امامش نزدیک شده باشد و داستان کربلا را بارها در زندگی اش مرور کرده و آن در هسته قدرت وجودش جای داده باشد. از سنوار نقل است: «صلح و مذاکره در کار نیست یا پیروز می شویم یا کربلا رخ می دهد والسلام»
🟠مطلبی درباره مرگ منسوب به امام علی علیه السلام است و یحیی سنوار آن را در سرالسر خویش نهادینه کرد و با آن زندگی کرد: «دو روز در زندگی انسان هست، روزی که در آن مرگ سرنوشت تو نیست، و روزی که مرگ سرنوشت تو ست».
🟤و او نه از روز اولش ترسید و نه روز دوم. از روز اول نمیترسید چون مرگ سرنوشتش نبود پس کسی نمی توانست به او آسیبی برساند. از روز دوم هم نمیترسید چون اگر تقدیرش بود نمی توانست از آن جلوگیری کند.
🟢یحیی کتاب مقاومت را به قوت گرفت و فصل جدیدی از آن گشود او به جهانیان عملا آموخت که بهشت صرفا با ایمان بدون استقامت به دست نمی آید و اینکه الله را خدا قرار دهی نه دنیا را هنوز با بهشت فاصله داری.
🔵بعد این انتخاب بزرگ، باید استقامت بورزی تا بهشت عاری از حزن و خوف و بهشت همراهی با فرشتگان سرریز شود و این بهشت سرریز شده مقدمه بشارت بهشت موعود را رقم زند:
«إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ» (فصلت/۳۰)
🟣مقاومت، یکی از عوامل قدرتمند زیست بهشتی است. آنان که شهادت، مقاومت، ایثار و فضایل را در همین دنیا زیست نکردند طبیعی است که نه بهشتی در زندگی شان سرریز شده و نه بهشتی با خود دارند که به سرای دیگر حمل کنند. برای عاشقانه زیستن باید بهشت را همچون «دیگریِ» لویناس با خود حمل کنی تا وقارت چون سنوار طوفانی شود در برهم زدن جریان ظلم و تمامیت خواهی و استبداد.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
بیست و هشتم مهر ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#مقاومت
#یحیی_سنوار
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha
💢پدیدارشناسی بهشت
قسمت بیست و یک. تلطیف سر
(به مناسبت روز مازندران)
🟣مازندران خاستگاه فکر اصیل، انگاره های قدرتمند و ریشه های فرهنگ است و توجه به مازندران توجه به فرهنگ اصیل و التفات به زیبایی های ناب و تجربه های وجودی تعالی بخش است.
🟢آهنگ ها و ترانه های مازندرانی مشحون از شور و سرزندگی و طراوت است. ترانه ها و سروده های مازندرانی برآمده از طبیعت ناب و یکی از عوامل قدرتمند پیوند ما با طبیعت است.
🔵 سرزندگی و حس سرشاری از وجود و گفت و شرح وجود که در مازندران پمپاژ می شود معنای اصیل و ریشه داری از وجود را طرح افکنی می کند و اصالت را هایلایت می کند.
🟣برای برکشیدن از ماده به جهان تعالی به سنخیت نیاز داریم. با این توضیح که جهان تعالی، جهان لطافت است و جان هم برای هم افق شدن با جهان لطافت خود باید لطیف باشد.
🔵طبیعت مازندران و مناظر باشکوه و اتمسفر لطیفش و سخنان حکیمانش، و ابیات، ترانه های فوق العاده زیبایش، و الحان خوش ملکوتی اش، مدام در حال تلطیف سِر انسان های آزاده است و بهشت طالب تلطیف سر است.
🟢فرهنگ و میراث غنی مازنی و کتاب وجودش یکی از منابع ارزشمند در بازتولید معنا و خروج از نهیلیسم است و به انسان معاصر کمک می کند تا زلف روزگارش را به زلف تعالی گره زند. نهیلیسم جهنم سوزان دوره ماست. در مقابل، جایی که معنا هست و نشاط هست تعالی هست بهشت هست.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
۱۶ آبان ۱۴۰۳
برابر با ۱۷ تیرما ۱۵۳۶ تقویم تبری
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#تلطیف_سر
#مازندران
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha