❓پرسش 49:
دلالت قاعدۀ «لو کان لبان» را توضیح دهید؟
✍🏻پاسخ:
✳️ همان طور که در پیام های سابق بیان شد، علیرغم استعمال زیاد قاعدۀ «لو کان لبان» در کتب معاصرین و متأخرین، این قاعده کمتر بررسی شده است.
در عبارت «لو کان لبان»، مراد از «کان»، کان تامه به معنای «وجد» و مراد از «بان»، «ظهر» می باشد. بنابر این معنای این قاعده این است که اگر موضوعی در معرض ابتلا باشد و حکم الزامی آن بیان نشده باشد، این قاعده افاده نفی آن حکم را می نماید و مفادش این است که اگر چنین حکمی بود، آشکار میشد و اکنون آشکار نشده است.
✳️ بنابر این، این قاعده، یک #قیاس_استثنایی است، به این بیان که« لو کان هذا الحکم ثابتاً فی الشریعة لظهر و بانَ فی الروایات و الاقوال و الفتاوا و سیرة المتشرعه و لکن لم تظهر و لم تبن. » یعنی این مسئله متناسب با جایگاهی که دارد، اگر در شرع بود و مراد مولا بود، یک انعکاسی در روایات، فتاوا و سیره متناسب با اهمیت خودش بایستی داشته باشد، چون این انعکاس را ندارد، التالی باطلٌ، پس این حکم در شریعت نیست، نفی تالی منتج نفی مقدم است. برای روشن شدن دلالت قاعده، به مثال های زیر توجه کنید:
🌀مثال1: اگر در وجوب تعیینی صلاة جمعه، شک شود ممکن است این طور استدلال شود که اگر نماز جمعهای که هر هفته مورد ابتلای همه است، در زمان حضور واجب تعیینی بود و لازم بود همۀ واجدین شرایط، به نحو تعیینی نماز جمعه را اقامه کنند، ظهور و بروزی داشت و بایستی در تاریخ ثبت و ضبط میشد درحالیکه اینطور چیزی در تاریخ نیست؛ لو کان لبان. بنابر این نماز جمعه در عصر حضور واجب تعیینی نیست پس بهطریقاولی در عصر غیبت نیز واجب تعیینی نیست.
🌀مثال2:اگر در وجوب گوش کردن و سکوت کردن حین قرائت قرآن، تردید شود، ممکن است این طور استدلال شود که اگر وجوب این حکم در شریعت بود، میبایست قوی در اذهان و ارتکازات متشرعه ریشه داشت، مثل نماز صبح میبایست در اذهان جاافتاده بود، درحالیکه کسی اینطور چیزی به ذهنش نمیآید؛ لو کان لبان.
🌀مثال3: اگر احتمال داده شود غیر از مواقیت اربعه، میقات پنجمی وجود دارد، می توان گفت: «لو کان لبان». از آن جا که مردم برای حج هرسال مشرف میشوند و شرط حج این است که در میقات محرم بشوند و برای میقات چهار مکان مشخص شده است، اگر جای دیگری بود، بود «لبانَ».
#لو_کان_لبان #دلالت_قاعدۀ_لو_کان_لبان
#الفائق
#اصول_فقه
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 102:
لطفاً روش #استنتاج(نتیجه گیری) در #قضایای_شرطیه_منفصله را بیان کنید؟
✍🏽پاسخ:
در #قیاس_استثنایی که یکی از مقدمات #شرطیه_منفصله است، با توجه به نوع آن شرطیه منفصله، روش نتیجه گیری متفاوت است. شرطیه منفصله به سه قسم #حقیقیه یا #مانعة_الجمع یا #مانعة_الخلو تقسیم می شود:
💠 قضیه منفصله حقیقیه: قضیه منفصله ای است که #اجتماع و #ارتفاع طرفین آن محال است مانند قضیه «عدد طبیعی زوج است یا فرد» . در این صورت، 4 نوع استنتاج از این قضیه ممکن است:
🌀از اثبات طرف اول، نفی طرف دوم را نتیجه می گیریم.
🍀اما این عدد زوج است پس فرد نیست.
🌀از اثبات طرف دوم، نفی طرف اول را نتیجه می گیریم.
🍀اما این عدد فرد است پس زوج نیست.
🌀 از نفی طرف اول، اثبات طرف دوم را نتیجه می گیریم.
🍀اما این عدد زوج نیست پس فرد است.
🌀از نفی طرف دوم، اثبات طرف اول را نتیجه می گیریم.
🍀 اما این عدد فرد نیست پس زوج است.
💠قضیه منفصله مانعة الجمع: قضیه منفصله ای است که #اجتماع طرفین آن محال است اما ارتفاع آن محال نیست مثلاً انسان یا عاقل است یا بی دین.
در این صورت، دو استنتاج آغازین از موارد چهارگانه فوق، صحیح است.
🌀از اثبات طرف اول، نفی طرف دوم را نتیجه می گیریم.
🍀اما این انسان عاقل است پس بی دین نیست.
🌀از اثبات طرف دوم، نفی طرف اول را نتیجه می گیریم.
🍀اما این انسان بی دین است پس عاقل نیست.
💠قضیه منفصله مانعة الجمع: قضیه منفصله ای است که #ارتفاع طرفین آن محال است اما اجتماع آن محال نیست. مثلا غذای مدرسه یا تند است یا شور😁
در این صورت، دو استنتاج پسین از موارد چهارگانه فوق، صحیح است.
🌀 از نفی طرف اول، اثبات طرف دوم را نتیجه می گیریم.
🍀اما امروز غذا تند نیست پس شور است.
🌀از نفی طرف دوم، اثبات طرف اول را نتیجه می گیریم.
🍀 اما امروز این غذا شور نیست پس تند است.
#استنتاج_در_شرطیه_منفصله
#روش_استنتاج #شرطیه_منفصله
#قیاس #منطق
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯
❓پرسش 105:
لطفا در مورد قیاس های اقترانی و استثنایی و تفاوت آن دو توضیح دهید؟
#اقسام_قیاس #قیاس_اقترانی #قیاس_استثنایی
#منطق
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯
❓پرسش 105:
لطفا در مورد قیاس های اقترانی و استثنایی تفاوت آن دو توضیح دهید؟
✍ پاسخ:
🔰روشن است که از یک قضیه، قیاسی تشکیل نمیشود و هر قیاسی حداقل مشتمل بر دو قضیه است که به عنوان #مقدمتین_قیاس محسوب می گردند و از آن ها #نتیجه حاصل می شود.
🔰 #نتیجۀ_قیاس، گاهی به صورت پراکنده در مقدمتین موجود است یعنی هر جزء نتیجه( #موضوع یا #محمول در #حملیه و #مقدم یا #تالی در #شرطیه) در یک مقدمه قرار گرفته است که به آن #قیاس_اقترانی گفته می شود و گاهی به صورت یکجا در یکی از مقدمتین وجود دارد که به آن #قیاس_استثنایی گفته می شود.
🍀مثال1: آهن فلز است. هر فلزی در حرارت منبسط می شود. پس آهن در حرارت منبسط می شود.
💫توضیح: این قیاس، اقترانی است زیرا آهن که موضوع نتیجه(#اصغر) در مقدمۀ اول(#صغری) و «در حرارت منبسط می شود» که محمول نتیجه(#اکبر) است در مقدمۀ دوم(#کبری) قرار گرفته است.
🍀مثال2: اگر آهن فلز باشد در حرارت منبسط می شود. لکن آهن فلز است. پس در حرارت منبسط می شود.
💫توضیح:این قیاس، استثنایی است زیرا نتیجۀ آن یکجا در مقدمۀ اول(به عنوان تالی آن) قرار گرفته است.
🔆نکته: مقدمۀ اول قیاس استثنایی، همواره #قضیه_شرطیه و مقدمۀ دوم آن #استثناء است.
#اقسام_قیاس #قیاس_اقترانی #قیاس_استثنایی
#منطق
📚آشنایی با علوم اسلامی، شهید مطهری «رحمه الله»
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯