هدایت شده از جامعه متعادل | مهدی تکلّو
تا دو بشمار...
خوش خیالانه تصور میکردیم پس از ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت، در اردیبهشت ۹۳ تمام هیکل نظام با تمامی دستگاهها و نهادهایش از صدر تا ذیل، تغییر جهت داده و در این راستا آماده طراحی و عملیات میشود. اما در شرایطی که کشور در سراشیبی پیرسالی قرار گرفته و تا سی سال آینده باید مهدهای کودک را به خانه سالمندان تغییر کاربری بدهیم، گویا در بدنه دولت و سایر نهادهای ذی ربط حوزه جمعیت چندان خواهان ندارد و بوی بهبودی هم ز اوضاع آمارها شنیده نمی شود.
باید بگویم که چالش امروز ما در زمینه #خانواده، فقط خانم #مولاوردی و این که در خواب و بیداری، یاد خانوادهی مدرن میافتد نیست. مسأله اساسی این است که در ناحیه ارتکاز عمومی خانواده عبارت است از : «پدر، مادر، فرزند اول و با ارفاق فرزند دوم». در حالیکه در دهه هفتاد خانوادههای ایرانی به طور متوسط ۵ نفره بودهاند، امروزه این عدد به ۳/۳ نفر رسیده است. ضمن تأیید إن قُلتهای احتمالی در مورد مشکلات اقتصادی، باید یادآور شد که خانوادههای متموّل و دهکهای بالایی جامعه هم، نوعاً تمایلی به فرزند دوم و سوم ندارند!
ارتکازات ذهنی مفاهیمی هستند که بدون توجه، دقت و اراده در اعماق پنهان ذهن جا خوش میکنند. بدون هیچ مطالعه یا استدلالی! و انسان تا زمانی که به ذهن خود مراجعه نکرده، متوجه آنها نمیشود، در حالی که به طور روزمره بر اساس آن کنش کرده و زندگیاش را با استفاده از آنها سامان میدهد.
این ارتکازات چگونه شکل میگیرند؟ بی آن که بخواهیم همه تقصیرات را به گردن یکی بیندازیم، به عنوان یکی از مهمترین مجاری، #صدا_و_سیما ضمن تمام اقداماتی که تا کنون نکرده است، تصویری که از عنصر خانواده بازنمایی میکند، عمدتاً تصویر خانوادهی سه یا چهار نفره است. مخاطب ایرانی روزانه چندین ساعت از روز را به تماشای الگوی #خانواده_کوچک می نشیند و بیآن که بداند و بخواهد تأثیر میپذیرد. گویا #رسانه_ملی اصلاً خانواده پنج یا شش نفره را به رسمیت نمی شناسد و دستی نامرئی تمام ظرفیتها از سریالها و ملودرامها و برنامههای سرگرمکننده گرفته تا آگهیهای بازرگانی را برای ترویج خانوادههای با یک یا دو فرزند به خدمت گرفته است. پستوهای ذهن جامعه ایرانی سالهاست که با این نمادها و نشانهها در حال بمباران است و زوج ایرانی بی آن که نفی کنند، اصلاً به بیش از دو فرزند فکر نمیکنند.
مادامی که مسائل کلان فرهنگی را تک بعدی، در درجه چندم و در عرض سایر عرصهها میبینیم، توقع نتایج مطلوب نابجاست. به عنوان یک پیشنهاد اساسی: عجالتاً شمایل خانوادهی تلویزیونی را تغییر دهید کافی ست.
囧 @Segerme