🔺دادگاه آل خلیفه، شیخ علی سلمان دبیرکل جمعیت الوفاق بحرین که هم اکنون در زندان به سر می برد را در دادگاهی فرمایشی به اتهام واهی جاسوسی برای قطر به حبس ابد محکوم کرد @saraeer

🔺سیدمهدی صدرالساداتی مدعی شد : وقتی دوست ما از آقای اعرافی پرسید: چراعرفان علامه طباطبایی و امام درحوزه دنبال نمیشود؟ ایشان جواب داد: مراجع نمیگذارند! 🔸صدرالساداتی ازشاگردان غفار عباسی مشهور به «استاد غفاری» است @saraaer

📜کوتاه از دیدار رئیس ستاد اربعین با مراجع تقلید 🔻آیت الله مکارم شیرازی: 🔹این حجم از زائران اربعین یقینا برنامه ریزی بهتری را می طلبد؛ از سوی دیگر توجه داشته باشید هر برنامه بزرگ و با اهمیتی آسیب ها و آفاتی نیز دارد و باید آسیب های این حرکت را بررسی کرد و جلوی آن را گرفت، تا این که این نعمت بزرگ بدون آسیب نصیب مردم شود. 🔻آیت الله نوری همدانی: 🔹 متأسفیم که برای هزار دینار عراقی تقریباً باید 13 هزار تومان بدهیم و پول ما این‌قدر کم‌ارزش شده است. از کاهش ارزش پول ملی در عراق به‌ شدت ناراحت شدم و چرا باید این‌گونه باشد، ازاین‌رو مدیریت اقتصادی در این برهه از زمان خیلی مهم است. 🔻آیت الله وحید خراسانی: 🔹 این مراسم باید به نحو احسن برگزار شود. اجر خدمت به زائران اباعبدالله علیه السلام حساب ندارد، زمین کربلا عرش خداوند است و هر کس در این راه قدمی بردارد نزد پروردگار مأجور خواهد بود. @saraeer

📜سابقۀ پیشین و روز پسین 🔻رضا بابایی در کانال تلگرامی خود نوشت: 🔹روحانیت و حوزه‌های علمیه در ایران، از روز نخست تا امروز، دو مسئولیت را برای خود تعریف کرده‌‌اند: اجتهاد و تبلیغ. اگرچه مقصد و مقصود نخست طلاب، اجتهاد است، در عمل گروهی اندک از آنان به این جایگاه می‌رسد؛ به‌ویژه از آن رو که مجتهد اگر به مقام مرجعیت نرسد و مردم از او تقلید نکنند، اجتهاد او فایده‌ای چندان برای دیگران نخواهد داشت. از سوی دیگر شمار کسانی که می‌توانند بر مسند مرجعیت بنشینند و رساله بدهند و مقلدانی را گرد خویش جمع کنند، در هر دوره‌ای کمتر از انگشتان دو دست یا قدری بیشتر است. بنابراین بیشتر طلاب، ناگزیر روی به سوی تبلیغ می‌آورند و برخی نیز شغل‌های متناسب با شخصیت حوزوی‌شان یا حتی نامتناسب با آن برمی‌گزینند. 🔹از این رو حوزه در ادوار گذشته اندک‌اندک ماهیت تبلیغی یافت و بیشتر مرکزی برای تربیت مبلغ شد تا پرورش مجتهد. دروس و برنامه‌های حوزوی نیز همین رویکرد را یافت؛ به‌گونه‌ای که اکنون وابستگی حوزه‌های علمیه در ایران به منبر و خطابه و فرصت‌های تبلیغی(محرم، صفر، فاطمیه‌ها، رمضان، مجالس ترحیم و...) در حد پیوستگی ماهوی است و بدون این فرصت‌ها فلسفۀ وجودی حوزه نقصانی عظیم می‌پذیرد. افزون بر این، نتیجه‌ای که حوزه از رهگذر تبلیغ در روستاها و شهرهای دور و نزدیک گرفته است، بسیار بیش از فایده‌ای است که از تعدد مرجعیت‌ها و مجتهدان برده است. 🔹پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و حضور حوزویان در مناصب سیاسی و اجتماعی، حوزه برای پیشبرد اهداف فرهنگی و سیاسی خود، همچنان روی به سوی تبلیغ آورد و اندیشید که می‌تواند از طریق گفتار و نوشتار و گاهی اجبار، گره‌های سیاسی و فرهنگی و اخلاقی و اجتماعی جامعه را بگشاید؛ غافل از آنکه معضلات اجتماعی را در جامعۀ پیچیدۀ شهری نمی‌توان با سخنرانی و گفتارهای تبلیغی و نصیحت و گاهی روش‌های قهری حل‌وفصل کرد. 🔹مثلا وقتی با پدیدۀ ازدواج‌گریزی جوانان روبه‌رو شد، نخست در فضیلت ازدواج سخن‌ها گفت و کتاب‌ها نوشت و پی‌درپی جلو دوربین صداوسیما رفت. در گام دوم خانواده‌ها را به آسان‌گیری در ازدواج جوانان توصیه کرد. هم‌زمان به افزایش وام ازدواج و راهکارهای این‌چنینی روی آورد. اما همسرگزینی و تشکیل خانواده، بیش از توصیه و تبلیغ و سخنرانی و وام، به امنیت شغلی و امکانات حداقلی و امیدواری به آینده نیاز دارد، و اشتغال‌زایی سراسری نیازمند همگرایی در سطح ملی و بلکه جهانی است و نهادهای ایدئولوژیک مانند حوزه، بیشتر در حفظ مرزها و برجسته‌سازی تفاوت‌ها می‌کوشند تا همگرایی با همۀ طبقات و گرایش‌های اجتماعی و هم‌زیستی اختیاری با جهانیان. 🔹همچنین هیچ‌ یک از فضیلت‌های اخلاقی در جامعه نهادینه نمی‌شود مگر آنکه زمینه‌های اجتماعی آن فراهم شود. زمینه‌های اجتماعی نیز کمترین نیاز را به سخنرانی و تبلیغات و گفتار و نوشتار و اجبار و نصیحت دارد. گفتاردرمانی، اگرچه در برخی محیط‌ها و برای برخی مخاطبان پاسخگو است، به هیچ روی نمی‌تواند ساختار جامعۀ شهری را دیگرگون کند، یا همۀ نظریه‌های علمی را یک‌سره به زانو درآورد؛ نظریه‌هایی همچون «روان‌شناسی قدرت» که می‌گوید: «در جهان انسانی هیچ چیز به اندازۀ قدرت، انسان‌ها را به‌ یک‌دیگر شبیه نمی‌کند. بنابراین بدون مدیریت قدرت، مدیریت توسعه‌محور جامعه ممکن نیست.» 🔹نهاد و گروهی که مسئولیت کشورداری را بر عهده می‌گیرد، می‌بایست مقتضیات کشورداری و تجربه‌های کلان بشری را بپذیرد و با برخی خصلت‌های تاریخی خویش وداع کند؛ اگرچه آن خصلت‌ها و روش‌ها در دوره‌هایی از تاریخ کارساز بوده‌ و حتی معجزه کرده است. اما متأسفانه گاهی چنان است که حافظ گفته است: آن نیست که حافظ را رندی بشد از خاطر کین سابقۀ پیشین تا روز پسین باشد @saraeer

🔺سیدمصطفی محقق داماد طی نامه ای از پاپ خواسته رئیس دولت آمریکا را ارشاد کند @saraeer

📜نامه‌ای برای پاپ، نامه‌ای برای چه؟ 🔻مهراب صادق‌نیا در کانال تلگرامی خود نوشت: 🔹روز گذشته آیت‌الله دکتر محقق داماد به زبان فارسی نامه‌ای به پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نوشته و از ایشان خواسته‌اند که در مسئله‌ی تحریم‌های ظالمانه‌ی آمریکا علیه ایران مداخله کرده و "ارشادات لازم را مبذول" دارند. 🔹پاپ فرانسیس احتمالاً این نامه را که با ادبیاتی حقوقی-الاهیاتی و تا اندازه‌ای مستند به کتاب مقدس مسیحی نوشته شده است، بخواند و خوش‌حال شود که " یکی از معلّمین دینی" از ایران در این شرایط سخت ارشادات او را مفید دانسته و از او کمک طلبیده است. اما احتمالا پیشِ خودش فکر خواهد کرد که به یک حکومت سکولار در یک کشور بیشتر پروتستان، چه ارشادی می‌تواند داشته باشد. 🔹سال‌هاست که شماری از ارباب ادیان به بهانه‌ی محیط زیست، گازهای گل‌خانه‌ای، جنگ و ترور، مهاجرت و پناهندگی و ده‌ها معضل بین‌المللی گرد هم جمع می‌شوند، به هم نامه می‌نویسند و توان خود را برای حل این مشکلات روی هم می‌گذارند ولی آب از آب تکان نمی‌خورد. این یعنی آن که مذهب نقش سنتی خود را دستِ‌کم در سطح قدرت‌ها و حاکمان از دست داده است. حکومت‌های امروز ترجیح می‌دهند که به مجامع و قوانین بین‌الملل پای‌بند باشند تا به آموزه‌های کتاب مقدس و نصحیت‌ها و ارشادات پاپ‌ها. 🔹من هم می‌دانم احتمالاً استاد ما از سرِ دل‌سوزی و تعهّد به ملّت خود خواسته است با کمک ارشادات پاپ فرانسیس وجدان عمومی جامعه‌ی آمریکا را بیدار کند، بلکه رئیس جمهور خیره‌سرشان را وادار کنند که قدری از ماجراجویی خود دست بکشد؛ ولی واقعیّت آن است که حاکمانِ جهان، دین را به توده‌ها داده و قدرت را از آنِ خود کرده‌اند و در این میان معلم‌های دینی حرفشان در کشور خودشان هم شنیده نمی‌شود، چه رسد به جامعه‌ای که خود را سکولار معرفی می‌کند. 🔹در دنیای امروز، دین و فهم دینی ممکن است برای توده‌ها مهم باشد، آن‌قدر که برایش جنگ کنند و یا صلح؛ اما برای حاکمان نه. در روزگار ما همین که پاپ فرانسیس و همه‌ی پاپ‌ها و معلمان و مبلغان ادیان بکوشند پیروانشان را از جنگ‌های مذهبی بر حذر دارند و کمک کنند تکفیر و تبشیر آتش کینه و دشمنی نیافروزد، کاری بس ستُرگ کرده‌اند. @saraeer

📜ايام محسنيه همانند ساير شعائر مورد تأييد اصول و مبانی اسلامی است 🔻آیت الله سیدصادق شیرازی در مراسم عزاداری شهادت پیامبر (ص): 🔹اين عزاداری های محسنيه ادامه عزاداری های محرم و صفر است. اينکه بعضی از عمامه به سرها بگويند در زمان گذشته نبوده است، اين حرف شخصی که مکاسب خوانده است، نيست. عوام حقيقی اينها هستند. ايام محسنيه همانند بسياری از شعائر دينی و اسلامی نيازی به اين ندارد که بگويند در گذشته وجود داشته است يا نه؛ چراکه در روايات آمده: «علينا القاء الاصول» و ايام محسنيه نيز همانند ساير شعائر مورد تأييد اصول و مبانی اسلامی است. چند روز ديگر وارد شعائر مقدس محسنيه می شويم. همگان همت کنند، سعی کنند تا فرامين فراموش شده اسلام را از طريق احيای شعائر محسنيه احيا کنيد. @saraeer

🔺سربازروح الله رضوی با انتشار این فیلم(مراسم تشبیه اسارت آل الله در هند)نوشت: وقتی مراجع قم و نجف دربرابر بدعتهای عزاداری به هزارویک توجیه سکوت ومماشات میکنند،بایدهم شاهدسرلخت شدن ناموس شیعه دربین دسته‌ عزاداری باشند.به همان توجیه و دلیلِ قمه زنی،که فقهایی چون صادق شیرازی وبشیر نجفی در دروس خارجشان ذکر کردند،این رسم نیز شعیره‌ای از شعار اهل بیت است و بشکند دست و قلمی که بخواهد تضعیفش کند! @saraeer

📜ما حبّ وطن داریم اما این جزء نافله است، آنچه فریضه است، پرچم یا علی(ع) است 🔻آیت الله جوادی آملی در دیدار رئیس ستاد اربعین: 🔹اصل اول این است که ما طبق بیان قرآن كریم كه قانون اساسی جهان اسلام است، وظیفه داریم تا نفس می‌كشیم با سه حوزه محلی، منطقه ای و بین المللی رابطه داشته باشیم و بدانیم که در هر یک از این حوزه ها چگونه باید رفتار کنیم که قرآن کریم نحوه ارتباط صحیح با هر یک از این حوزه ها را یادآور شده است. 🔹اصل دوم این است که این كشور به لطف الهی و به برکت انقلاب و جنگ تحمیلی از خواب بیدار شد، اما ما باید بفهمیم آنچه پرچم سه رنگ کشور را حفظ کرد همین پرچم های یا علی(ع)، یا زهرا(س) و یا حسین(ع) است، ما حبّ وطن داریم اما این جزء نافله است، آنچه فریضه است، پرچم یا علی(ع) است. 🔹دشمن دو سال جنگ داخلی و هشت سال جنگ خارجی را بر ما تحمیل كرد و در واقع ما ده سال گرفتار جنگ بودیم، در تمام این مدت آنكه كار اساسی كرد و حرف اول را زد همین پرچم یا علی(ع) و یا زهرا(س) بود؛ یعنی اعتقاد به معاد كه پس از مرگ خبری است و انسان با مردن نمی‌پوسد بلکه از پوست به در می‌آید، انسان ابدی است و در نتیجه این موجود ابدی باید فكر ابدی داشته باشد و این تنها از دین ساخته است. 🔹این همه پادشاهان و حکومتها در طول تاریخ، ظهور کردند اما یك وجب خاك به نام اینها نمانده، اما ببینید حسین بن علی(ع) با دست خالی دنیا را گرفت، پس معلوم می‌شود خبری هست. @saraeer

📜عملکرد امام بر اساس علم الکتاب است از این رو به راحتی نمی توان درباره آن اظهارنظر کرد 🔻سیدمحمدمهدی میرباقری دربرنامه «مخاطب خاص»: 🔹اتفاقات دوران معاصر مانند این که جبهه مقاومت در جهان شکل گرفته و خط تمدنی جدیدی را مقابل غرب و استکبار درست کرده بخشی از برکات هجرت امام رضا(ع) به ایران است. 🔹درباره افعال و مشی سیاسی امام رضا(ع) مسائل بسیاری مطرح شده است، باید توجه داشت وقتی می خواهیم درباره افعال سیاسی ائمه طاهرین(ع) مانند صلح امام حسن(ع)، قیام امام حسین(ع) و ولایتعهدی امام رضا(ع) صحبت کنیم باید با توجه به جایگاه امامت این حضرات باشد. 🔹امامی که به میدان می آید بر اساس نامه سربه مهر است و امام بر اساس نامه سر به مهر عمل می کند، عملکرد امام بر اساس علم الکتاب یعنی قرآن کریم و اسرار الهی است از این رو به راحتی نمی توان درباره آن اظهارنظر کرد. 🔹فهمیدن اسرار افعال معصوم با فهم فیلسوفانه و تحلیل نیست، تا اهل سر معصوم نشویم نمی توانیم بفهمیم که معصوم چه می کند، حتی سلمان هم که اهل سر است در جاهایی کم می آورد. @saraeer

📜نظر برخی از مراجع تقلید درباره ایام محسنیه 🔸اختصاصی سرائر 🔻آیت الله مکارم شیرازی: 🔹توسل به ذیل عنایت معصومین (علیهم السلام) و فرزندان آنها کار بسیار خوبی است، ولی بهتر این است که برنامه های جدیدی که در میان شیعه سابقه نداشته است ترتیب داده نشود تا برنامه های موجود کم رنگ نگردد. (سایت دفتر معظم له) 🔻آیت الله هاشمی شاهرودی: 🔹برگزاری مجالس عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) در هر زمانی که باشد و به هر مناسبتی که باشد از اعظم شعائر اسلامی محسوب می شود و اشکال ندارد. (سایت معظم له) 🔻آیت الله علوی گرگانی: 🔹اولاً عزاداریها باعث اندوه و افسردگی شیعیان نمی شود؛ بلکه همین سوگواری ها و مجلس است که موجب زنده بودن اسلام واقعی شده است. شيعه، حزن براي خاندان رسول الله(ص) را براي خودش افتخاري ميداند نه اينكه وادار به این کار شود. ثانیاً در باب ایام محسنیه، اينها عملي است كه دوستان انجام ميدهند و به حسن سليقه خودشان بستگي دارد. 🔹اينکه در ایام مختلف براي اين خانواده مجالس حزني تشكيل داده شود از باب تعظيم و نگه داشتن احترام آنهاست؛ نه اينكه در اين جهت مسأله خاصی باشد.. بهرحال تشكيل اين جلسات اشكالي ندارد و يك امر عاطفي است و اجباري هم نيست. علت اين حركت محبت است و افراد بر اساس محبت و معرفت خود جلسه ای می گیرند و سفره ای مي اندازد. (معظم له درگفتگو با ابنا) 🔻آیت الله شبیری زنجانی: 🔹افراط در عزاداری ها به تفریط می انجامد. از آنجا که جامعه نمی تواند نسبت به همه عزاداری های پیاپی مراقبت داشته باشد سرانجام به انکار مجموع عزاداری روی میاورد. ترویج دهه های پیاپی عزاداری زمینه ساز رویگردانی جامعه از عزای اهل بیت علیهم السلام است. همین طور پشت سر هم دهه درست کردن،توسط جامعه قابل پذیرش نیست و به مرور زمان زمینه انکار مجموعه عزاداری ها را به وجود می آورد.افراط در عزاداری ها به تفریط می انجامد. 🔹موضوع هتک عزاداری را عرف تشخیص می دهد و مسأله ای شرعی نیست، حدیث خاصی راجع به مدت زمان عزاداری ها وجود ندارد. از نظر شرعی هتک حرمت عزای اهل بیت – علیهم السلام- خلاف شرع است، اما این که چه کاری هتک حرمت است را خود افراد باید تشخیص بدهند.. عده ای امروزه با افراط در عزاداری ها زمینه هتک حرمت را فراهم می کنند. این افراد در این زمینه مسئولند.آیا واقعا کسی که مدعی محب اهل بیت – علیهم السلام- بودن است موظف به چنین کارهایی است؟! 🔹امروزه برخی از منبری ها و بعضی از مداح های بی تقوا حرفهای بی سند و مجالس بی سندی را ترویج می کنند نظر عرف، پس از ترویج آن در جامعه، ممکن است به اینکه هرگونه مجلس شادی در این ایام، هتک حرمت باشد تغییر کند البته در این صورت موضوع هتک حرمت محقق است و افراد هم شرعا موظفند هتک حرمت نکنند ولی آیا ما باید دنبال این باشیم که آنقدر در اذهان مردم بعضی از مصادیق را به عنوان هتک عزاداری مطرح کنیم و آن را تبلیغ کنیم تا واقعا عرف آن را هتک بداند؟ آیا شرع چنین سفارشی به ما کرده است؟ (سایت دفتر معظم له) @saraeer

📜شیعه و عصر غیبت: صورت مسأله ای فراموش شده در دوران پس از انقلاب 🔻کانال تلگرامی «جمهوری سوم» منتشر کرد: 🔹در میان سخنرانیهای همایش امکان امر دینی که دو هفته پیش برگزار شد، سخنرانی انشاءالله رحمتی بیش از همه تأمل برانگیز بود. رحمتی بحث خود را از این نقطه آغاز کرد که موقعیت «مرگ خدا» که نیچه از آن در غرب سخن می گوید، بسیار شبیه به موقعیتی است که شیعه پس از آغاز غیبت با آن مواجه می شود. در اینجا بحث بر سر وجود خدا نیست، بلکه بحث بر سر پایان دسترسی و انقطاع از امر قدسی است. رحمتی سپس بحث خود را بر این محور ادامه داد که «نظریه امامت» در شیعه بدان معناست که انقطاع از هدایت الهی پس از رحلت پیامبر خاتم رخ نمی دهد و بنابراین امکان اتصال به امر قدسی علی رغم خاتمیت نبوت، هنوز باقیست و فیلسوفان و عارفان شیعه که همواره تحت تعقیب متشرعین و فقهای قشری بوده اند، حاملان همین دیدگاه بنیادین شیعه در طول تاریخ ما بوده اند. 🔹دیدگاه رحمتی، که نظریه شایع در میان فیلسوفان اسلامی است و در همان همایش توسط کسان دیگری چون حجت الاسلام حمید پارسانیا از شاگردان مبرز آیت الله جوادی آملی نیز مطرح شد، به اعتقاد من در توضیح ماهیت «غیبت» ناتوان است. این مشکل البته تنها به فیلسوفان برنمی گردد بلکه به کلیت الهیات شیعه مربوط می شود که در طول سه قرن اولیه حضور امامان، در مقابل اهل سنت به نفی خاتمیت و دفاع از تداوم تشریع می پردازد؛ اما با آغاز غیبت تمام دستگاه کلامی شیعه که بر پایه نیاز دائمی به امام معصوم استوار شده است از بیخ و بن دچار بحران می شود. این بحران تنها زمانی قابل حل است که یا دوران غیبت را دورانی موقتی، میان پرده ای عاجل، و تاریخی معلق فرض کنیم و دائماً با تبدیل آن به هفته هفته های پراکنده و تعبیر «شاید این جمعه بیاید شاید» این فاصله مبهم میان دو حضور امام را وصله پینه کنیم و یا راه حل دوم را در پیش بگیریم که از تداوم اتصال به امر قدسی در میان عارفان و فیلسوفان سخن می گوید. 🔹ظاهراً می توان چنین برداشت کرد که در میان شیعیان، راه حل اول را عمدتاً فقیهان پسندیده اند و جهان سیاست و اجتماع و تمدن را جهانی عارضی و ضروریه و گذران پوچ زندگی به امید بازگشتن امام موعود تلقی کرده اند و راه حل دوم را همانطور که رحمتی از آن سخن می گوید، فیلسوفان و عارفان شرقی مآب ما، که از فیلوسوفی به تئوسوفی فرارفته و بار تداوم امر قدسی را در طول تاریخ غیبت به دوش کشیده اند. با اینحال آشکار به نظر می رسد که این دیدگاه ها هردو از این افراط و تفریط رنج می برند که اولی به تعطیلی امر دین و سیاست و انحطاط تمدنی و پذیرش هر ساختار مقدر ضروریه سیاسی در دوران غیبت می انجامد و دومی اساساً صورت مسأله غیبت را منحل می کند و نوعی تلقی عصمت گونه و فراعقلانی از معرفت را به دوران عدم حضور امام تعمیم می دهد. نکته مهم اینکه این دو دیدگاه هردو ضد عقلانی اند و یکی با فرض عدم اتصال و دیگری با فرض اتصال مطلق عملاً راه حرکت عقل خطاکار و در عین حال نقاد و تکاملی بشر برای حل مسائل اساسی خود و بازخوانی مداوم متن و انباشت معرفت بشری دینی و گشایش تاریخ را مسدود می کنند. 🔹در این میان وضعیتی که ما امروز پس از انقلاب اسلامی ٥٧ در آن به سرمی بریم احتمالاً پارادوکسیکال ترین موقعیتی است که شیعه در طول تاریخ خود در آن قرار گرفته است. عرصه سیاست در الهیات شیعه حوزه انحصاری امام است و تنها عارفی چون "امام" خمینی که کار و بار امر دینی و امر قدسی را در دوران غیبت معطل و معلق نمی داند، جرأت ورود به آنرا به رغم عدم حضور امام دارد. به این معنا تشکیل حکومتی مقدّس که آرزوی هزاران ساله شیعه بوده است خلأ اساسی غیبت را به طور کامل پر و وظیفه «حفظ نظام تا ظهور مهدی» را به جای انتظار فرج می نشاند؛ اما از سوی دیگر چون فقه به نرم افزار حکمرانی مبدل می شود، بی جهانی و بی سیاستی عالم بسته و محدود فقهی به کل جامعه و حکومت تسری می یابد. ناعقلانیت فقهی و ناعقلانیت عرفانی در هم ضرب و پیدایش عقلانیت سیاسی و ظهور یک انسان سیاسی مجهز به خرد نقاد و تکاملی شیعه از همیشه بعیدتر به نظر می رسد. 🔹در چنین شرایطی است که تجربه نافرجام حکومت شیعی می رود که به فروپاشی هردو سنت قبلی منجر شود و از اینروست که سخنگویان هوشمندی از سنت اول و دوم، عرفان گرایانی چون داوری و عبدالکریمی و رحمتی و حتی سروش و شریعت گرایانی چون مهدی نصیری و برخی جریانات حوزوی به سختی به تکاپو افتاده اند که سنت سابق خویش را از زیر این آوار تاریخی نجات دهند. با این حال به زعم من چرخ تاریخ به عقب بازنمی گردد و با آشکار شدن آخرین ظرفیتهای این دو سنت تاریخی در چهل سال اخیر، زمان بازاندیشیهای اساسی بار دیگر فرارسیده است. 🔸فایل صوتی اظهارات انشالله رحمتی را اینجا (در تلگرام) بشنوید: https://t.me/seyedjavadmiri/5539 @saraaer

📜مناسبت سازی، تنازع شیعیان در زمان 🔻کانال گروه مطالعاتی جامعه شناسی تشیع از «زهره سروشفر» منتشر کرد: 🔹مدت‌ها قبل، اطلاعیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد که در آن مؤسسه رسول اعظم (ص) وابسته به بیت آیت‌الله سید صادق شیرازی، جمعه آخر ماه مبارک رمضان را به عنوان روز «نصرتِ عسکریین» نام‌گذاری نموده و از حرکت کاروان‌های زیارتی ولائیان فدائی جهت فتح و نصرت سامراء خبر می‌دهد. در این اطلاعیه بیان شده که این نام‌گذاری بنابر ارشادات آیت الله سید صادق شیرازی در این باره صورت گرفته است. 🔹درحالی که هفته آخر ماه رمضان سالها پیش توسط امام خمینی به عنوان «روز قدس» نامگذاری شد و آیت الله سید صادق شیرازی این روز را «روز فتح عسکریین» یا «روز فتح سامرا» نامید. چنین نامگذاری ای از یکسو این رویکرد را در مقابل رویکرد امام خمینی و طرفداران رویکرد وی قرار داد و از سوی دیگر رویکرد شیعی خاص جریان شیرازی ها را در مقابل افراد سنی مذهب. 🔹شکل گیری مناسبت های شیعی جدیدی مانند «ایام محسنیه» و «ایام مسلمیه» و یا ایجاد تغییراتی در برخی مناسبت ها مانند دهه فاطمیه چند مدتی است که شدت گرفته است. چنین تحولاتی را می توان هم ارز و موازی با تغییراتی دانست که در سال های پس از پیروزی انقلاب از سوی حکومت بر مناسبت های مذهبی اعمال شده است. تغییرات تقویمی شامل افزایش چشمگیر تعداد مناسبت ها، تغییر عنوان آنها، تبدیل برخی از آنها به دهه یا چند روز متوالی و ... است. از جمله مهم ترین تحولات ذکر شده، فرایند «مناسبت سازی» است. 🔹سوالی که در اینجا میتوان مطرح کرد این است که منظور از این نامگذاری ها چیست؟ گذاشتن یک نام برای یک روز، یک هفته یا دهه، چه تأثیری می تواند داشته باشد؟ 🔹تقویم ها در دوران های مهم حیات اجتماعی جوامع همواره دستخوش تحولات زیادی شده اند و مورد توجه اعضای جامعه و نیز سیاستمداران قرار دارند. از جمله این رویدادها می توان به انقلابها مانند انقلاب فرانسه یا انقلاب ایران اشاره نمود که مدتی پس از پیروزی انقلاب تقویمی جدید جایگزین تقویم قبلی می گردد و نام گذاری مناسبت ها بر اساس رویکرد حکومت جدید به تاریخ سیاسی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و ... آن سرزمین انجام می گیرد. چنین تلاشی در جهت تغییر مناسبت ها، نامگذاری های جدید، حذف برخی نام ها و یا تغییر نام برخی مناسبت ها دلایل می تواند دلایل متعددی داشته باشد. اما از جمله مهم ترین این دلایل ارائه روایت جدیدی از تاریخ است که در آن برخی رویدادها حذف یا کمرنگ می شوند و برخی رویدادهای دیگر مدنظر حکومت جدید برجسته میشوند. 🔹در ایجاد مناسبت ها صرفا با یک نام مواجه نیستیم؛ هر یک از این نامها در واقع یک روایت خاص از تاریخ است و برساخت حافظه جمعی بر اساس رویکردی ویژه. روایتی که روز قدس را «روز فتح عسکریین» یا «روز سامرا» می نامد، هفته وحدت را «هفته برائت» نام گذاری میکند و روز هشتم شوال را «روز جهانی بقیع» می نامد، می خواهد هویت شیعه بودن را به عنوان هویتی در مقابل هویت سنی بودن تعریف نماید. همچنین همان طور که هالبواکس می گوید حافظه جمعی از خلال رجوع گروه اجتماعی به گذشته و انتخاب برخی از رویدادها بر اساس منافع و نیازهای زمان حال آن گروه صورت می گیرد. 🔹«مناسک سازی» یکی دیگر از مواردی است که مورد توجه مناسبت سازان قرار گرفته است. یعنی به نظر می رسد بسیاری از مناسبت های ایجاد شده صرفا با هدف احیای حافظه جمعی، افزایش توجه نسبت به برخی رویدادهای تاریخ تشیع و جلوگیری از فراموشی آنها ایجاد نشده اند بلکه نقطه ثقل تلاش ها، گرد هم آوردن اجتماع مومنان است. 🔹همانطور که امیل دورکیم در «صور بنیانی حیات دینی» خاطرنشان می کند، جمع شدن اعضای یک اجتماع (برای مثال اجتماع مومنان به یک رویکرد خاص شیعی یا پیروان یک مرجع تقلید) در یک مکان و برگزاری مناسک، میان آنها همبستگی ایجاد می کند و همچنین به ایجاد و حفظ ارزش ها و باورهای جمعی می انجامد. بدین ترتیب مناسک کارکردی مهم برای اجتماعات دینی، سیاسی و ... دارند و از پراکندگی این اجتماعات، وانهادن اعضای آنها به حال خود و در نتیجه دوری اعضا از اجتماع و گرویدن آنها به دیگر اعتقادات و اجتماعات جلوگیری می کند. @saraaer

📜سخنی با حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی 🔻کانال «مطالعات حوزوی» منتشر کرد: 🔹چندی است که زمزمه هایی از سوی دولت تدبیر و امید برای حضور زنان در ورزشگاه ها شنیده می شود. اتفاقی که ابتدا در رقابت های جام جهانی فوتبال و برای ورزش های دیگری همچون والیبال به تحقق پیوست و دیروز هم در بازی فینال جام باشگاه های آسیا تکرار شد. 🔹همانطور که مستحضرید طرح ورود زنان به ورزشگاه ها در دولت قبل نیز مطرح بود و بیت آیت الله فاضل لنکرانی به درستی در برابر آن ایستادند. این در حالی است که امروز حتی با تحقق این وعده دولت قبل توسط دولت تدبیر، کمترین واکنشی را از این بیت در قبال رفتارهای دولت تدبیر مشاهده نمی کنیم. این عملکرد در حالی است که حضرتعالی چندی قبل تر در مصاحبه ای تصویری با سایت مباحثات بار دیگر موضع - حقیقتا- نادرست دولت قبل را یادآوری کردید و خاطرات فراموش شده آن روزها را زنده کردید. 🔹اگرچه با توجه به فضای نامناسب فرهنگی که در سایه دولت تدبیر - که حضرتعالی روی کار آمدن آن را لطف خدا و رأی مردم به آن را کار خدا دانسته بودید- و پروپاگاندای دستگاه های تبلیغاتی موضع گیری حوزه های علمیه باید با رعایت اقتضائات رسانه ای بوده و اظهار نظرهای فاقد قدرت اقناع اجتماعی به مصلحت نمی باشد، اما در هر حال، از شخص شما که در این موضوع خاص همواره در عرصه بوده اید، انتظار می رود که همانند دولت قبل از این اقدام مشابه دولت فعلی نیز انتقاد علنی و صریح خود را ابراز نمایید، به ویژه اینکه این دولت که از ابتدا مورد حمایت شما بوده است، اولی به تذکر شما می باشد و شاید نصیحت خیرخواهانه شما را بهتر از هر کس دیگری بپذیرد. @saraeer

📜درنگی در آئین‌های عزاداری با تکیه بر «پیاده روی اربعین» 🔻محمدامین شرف الدین در «مباحثات» نوشت: 🔹امروزه رسانه های رسمی و بسیاری از تریبونهای دینی چنان اهمیتی برای «پیاده روی اربعین» قائل شده اند که یکی از سخنرانان مذهبی در برنامه زنده تلویزیون آن را از عاشورا نیز مهم تر دانست و یکی از وعاظ مشهور آن را جزو مقدمات ظهور امام عصر(عج) و شرکت در «پیاده روی اربعین» را از نظر عقلی واجب دانست. 🔹در گذشته (که درباره تاریخ آن اختلاف است) برخی از علما و روحانیون رسمی داشتند که برای زیارت شبهای جمعه و یا روز اربعین از نجف با پای پیاده به سمت کربلا حرکت می کردند. رفته رفته مردم عادی نیز همانند علما برای زیارت روز اربعین از نجف تا کربلا پیاده حرکت کردند. عده ای مرحوم آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی (متوفی ۱۳۵۳ شمسی) را احیاگر و مروج اصلی این مساله می دانند. پس از سقوط صدام که شیعیان آزادی عمل بیشتری پیدا کردند، راهپیمایی اربعین بین آنان رواج بیشتری پیدا کرد و به صورت بسیار محدود ایرانی ها نیز آنان را همراهی می کردند. 🔹در منابع روایی شیعه روایاتی وجود دارد که در کنار حدود پانزده روز زیارتی مخصوص، یکی از ایام زیارتی حضرت سید الشهداء(ع) را روز اربعین دانسته است(ر.ک: وسائل الشیعه، ج۱۴، تتمه کتاب الحج، ص ۴۷۸). از سوی دیگر روایاتی نیز وجود دارد که نشان دهنده ثواب عظیم زیارت سید الشهداء(ع) با پای پیاده است(ر.ک: کامل الزایارات، ص ۱۳۲). اما برخلاف تصور عمومی، به طور خاص درباره «زیارت اربعین» با پای پیاده هیچ روایتی وارد نگردیده است. 🔹پس از بررسی سیر تطور این آیین، اولین سوالی که به ذهن خطور می کند این است که این آیین ها چه حکمی دارند؟ آیا همگی ذیل عنوان کلی شعائر جای می گیرند و به دستور قرآن باید آنها را تعظیم کرد؟ یا این موارد را می توان ذیل عنوان فقهی بدعت جای داد؟ ملاک و مناط تشخیص بدعت از شعائر چیست؟ 🔹قرار دادن تمام این اتفاقات در کنار هم، این سوال را به ذهن متبادر می کند که آیا اربعین دقیقا به همین میزانی که در هندسه شعائر توسط ائمه ما ترسیم گردیده وزن گرفته است؟ آیا این احتمال وجود ندارد که این میزان تبلیغ برای این آیین دچار افراط شود و پس از چندی موجب تفریط در تعظیم کلیه شعائر گردد؟ اگر بدانیم که افراط در بزرگداشت این آیین و افزودن به شاخ و برگهای آن موجب زدگی جامعه شود، آیا مستند به قاعده فقهی «حرمت تنفیر از دین» بر ما لازم نیست که در برابر افراط ها بایستیم؟ تمام اینها سوالاتی است که نیاز به پاسخ های دقیق دارند و این یادداشت صرفا طرح بحثی بود برای آغاز پژوهش های دیگر و به هیچ عنوان ادعایی مبنی بر یافتن پاسخ این پرسشها در این یادداشت مختصر وجود ندارد. @saraeer

🔺علی داوری، استاد دانشگاه و فعال فضای مجازی در روز برگزاری بازی فینال لینگ قهرمانان آسیا، فیلمی از همراهی خود با فرزندش هنگام بازی با پلی استیشن منتشر کرد و برای تیم پرسپولیس آرزوی موفقیت کرد @saraeer

🔺کانال عبدالکریم سروش منتشر کرد: 🔹سروش از مواجهه خود با فقه در ابتدای پیروزی انقلاب و کارکرد آن در جامعه دینی می گوید ⚠️این فیلم صرفا جهت اطلاع شما در «سرائر» منتشر شده است @saraeer

🔺علیرضا پناهیان: اگر عالم دینی از همه مسائل سخن بگوید اما از پول درآوردن حرفی نزد دین مردم را تحریف کرده است/ خراب شود مسجدی که مومنینش به هم اعتماد نکنند @saraeer

📜رئیس جمهور آمریکا حق ندارد ارباب تمام کشورها باشد/ دولت با مسأله حضور زنان در ورزشگاه سر مردم را بند نکند 🔻آیت الله مکارم شیرازی در درس خارج فقه: 🔹اگر فکر می کنیم در این دنیا مسئله حقوق بشر حاکم بوده و شورای امنیت و سازمان ملل در آن دخیل هستند، گرفتار اشتباه خواهیم شد. دنیایی که در آن زندگی می کنیم دنیایی است که دیکتاتوری وحشیانه بر آن حاکم است و برخی از کشورها به دنبال سلطه بر دیگران هستند. 🔹کشورهای دنیا نباید این ذلت را بپذیرند که دیگران از آن طرف دنیا بتواند بر تمام منافع آنان حکومت کنند؛ باید دست به دست هم داده و جلوی آن بایستند. رئیس جمهور آمریکا حق ندارد ارباب تمام کشورها باشد، کشورها نباید بپذیرند که دنیا ارباب و قیم داشته و همه برده او باشند و خوشبختانه اخیرا متوجه شده و در حال مخالفت با این برنامه هستند. 🔹در زمان جاهلیت عرب نیز به قراردادها احترام گذاشته می شد؛ اما امروز برخی از کشورها هر موقع دلشان خواست، از قراردادها خارج می شوند. دولت و ملت ما باید بدانند که در چنین دنیایی حضور داشته و باید بدانیم با چه کسانی قصد مذاکره داریم؛ یک مشت مطالب نامربوط، غلط و بی معنی همچون رفتن سپاه پاسداران، نداشتن موشک، خروج از سوریه و ... را پیش می کشند تا به اهداف خود برسند. 🔹باید بدانیم در چنین دنیایی باید قوی بود و در مقابل زورگو، زورمند شد تا بتوان با آنان مقابله کرد؛ ان شاءالله دولت هم بیشتر به فکر مردم بوده و با مسئله حضور زنان در ورزشگاه سر مردم را با این مطالب بند نکنند و به واقعیت ها فکر کنند. @saraeer

📜زائران اربعین می توانند در رفع ظلمی که به مردم یمن می شود موثر باشند 🔻آیت الله نوری همدانی در درس خارج فقه: 🔹خواسته مردم در این زیارت ها[ی اربعین]، مبارزه با ظلم و اشاعه فرهنگ عاشورایی است، فرهنگ عاشورا به نحوی مردم را تربیت کرده که به دنبال نابودی ظلم هستند؛ اما متأسفانه این مطلب به صورت کامل عملی نشده است؛ باید تمام مسلمانان این خواسته خود را که رفع ظلم است، به درستی مطرح کنند، یقینا اثرگذار خواهد بود. 🔹امروز میلیون ها انسان در یمن گرسنه بوده و در حال مرگ هستند؛ اگر این 20 میلیون نفر شرکت کننده در راهپیمایی اربعین از مجامع بزرگ ملی و بین المللی بخواهند که جلوی این ظلم ها در یمن، فلسطین و ... را بگیرند، تأثیر خود را خواهد گذاشت. 🔹اسلام به دنبال آن است که به فرهنگ عاشورا اهمیت بیشتری داده شود؛ مردم باید از سازمان های بین المللی بخواهند تا فکری برای مظلومین کنند و خواسته و وظیفه ما باید بیشتر از این باشد؛ ان شاءالله مسلمانان قدس را در اختیار گرفته و صهیونیست ها را ریشه کن نمایند. @saraeer

📜قوای علمی حوزه های علمیه در خطر است 🔻محمدمهدی شب زنده دار، عضو فقهای شورای نگهبان در جلسه درس اخلاق خود: 🔹انسان باید این حالت را در خود ایجاد کند که جلوی مسائل مزاحم برای طی طریق مسیر الهی را بگیرد، برای یک فاضلی که می تواند به مقامات عالی برسد ممکن است پیشنهادات مضر بسیاری شود که باید مراقبت کند و به مسیر مهم الهی خود ادامه دهد. 🔹قوای علمی حوزه در خطر است، ما در حوزه رجال علمی قوی در همه زمینه های فقه، اصول، تفسیر، علوم عقلی و موارد دیگر می خواهیم، امروز با توجه به آنچه که جهان از حوزه های علمیه توقع دارد وظیفه حوزویان بسیار سنگین شده است. 🔹علم چیزی نیست که مثلا انسان کپسولی را استفاده کند و عالم شود، صاحب نظر و عمیق شدن حداقل 25 سال کار می خواهد، امام راحل فرمود مشایخ ما 60 سال کار کردند اما در نهایت علی الاحوط می گویند و فتوا نمی دهند اما گاهی دیده می شود که با 5 سال کار کردن "انا رجل" می گویند. @saraeer

📜تجلیل حسن روحانی از آیت الله شبیری زنجانی 🔻حسن روحانی در جلسه هیأت دولت: 🔹زنجان معادن بسیار خوب و مردم بسیار شریفی دارد. همه مردم ایران به خاندان رسالت و به ابا عبدالله الحسین(ع) علاقمند هستند. برخی از استان‌ها در زمینه ابراز این علاقمندی در روزهای خاص خیلی نمونه هستند. زنجان یکی از این استانها است. عشقی که زنجانی ها به خاندان رسالت، به ابی عبدالله الحسین(ع) به قمر بنی هاشم(ع) دارند، ستودنی است و علمای بزرگی هم از زنجان برخاسته اند که یکی از ایشان مرجع بزرگوار آیت‌الله شبیری زنجانی هستند. 🔹آیت الله شبیری زنجانی یکی از مراجع بزرگ کشور و یکی از مدرسین بسیار عالی‌مقام حوزه های علمیه هستند. این چهره بسیار اثرگذار در حوزه علمیه، همواره یکی از اساتید بسیار سطح بالای حوزه و معروف بود و الان هم معروف است. ایشان در علم رجال یک تخصص خاص و ویژه‌ای دارد و واقعاً سرآمد است. در فقه، اصول و در سایر امور هم سرآمد هستند. الحمدالله این افتخار را هم این استان بزرگ در حوزه علمیه دارد. @saraeer

🔺توضیحات سیدمحمدمهدی میرباقری درباره «حوزه انقلابی»: حوزه انقلابی حوزه ای است که آموزش و پژوهش و تبلیغ آن در مقیاس «حکومت» است نه «فرد» 🔸منبع: کانال فقه و انقلاب @saraeer

📜استفتای تلفنی سرائر از دفاتر مراجع تقلید درباره مجالس «عیدالزهرا» 🔸اختصاصی سرائر 🔻نظر آیت الله خامنه ای: 🔹هر جلسه ای که تشکیل و شرکت در آن موجب اختلاف شود اشکال دارد (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله سیدصادق شیرازی: 🔹اگر مجالس در مرآی اهل سنت نباشد اشکالی ندارد اما اگر علنی باشد به این معنا که سبب خطر برای مومن و مسلمان شود جایز نیست. (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله صافی گلپایگانی: 🔹مجالسی که موجب گناه و معصیت و وهن نظام و اختلاف نباشد، اگر به صورت خصوصی طوری که هم مسائل به کودکان تفهیم شود و موجب سوء استفاده دشمن قرار نگیرد باشد اشکالی ندارد (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله وحید خراسانی: 🔹چیزی در این خصوص [از معظم له] نشنیده ایم (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم و مشهد) 🔹این مجالس را کسی به صورت علنی اجازه نمی دهد. معنا ندارد وقتی در این زمانه که این کارها باعث می شود خون شیعیان ریخته شود و مشکلاتی به وجود آید [این مجالس برگزار شود]. (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در اصفهان) 🔻نظر آیت الله مکارم شیرازی: 🔹مجالس عیدالزهرایی که امروزه در بعضی جاها مرسوم است که همراه با بعضی خلاف شرع ها و کارهایی که موجب دشمنی بین مذاهب و توهین و لعن و اسم بردن از اشخاص است، حضور در این مجالس شرعا حرام است و فرقی بین خصوصی و عمومی بودن آن نیست (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله نوری همدانی: 🔹به طور کلی لعن و توهین علنی به مقدسات اهل سنت جایز نیست. اگر مراسم خصوصی باشد و هیچ عکس و فیلم و صوتی از آن منتشر نشود اشکالی ندارد. البته معظم له به طور کلی شرکت در چنین مراسمی را توصیه نمی کنند. (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله سیدمحمود شاهرودی: 🔹اگر صرفا مجلس مدح اهل بیت (ع) باشد و در آن اهانتی نکنند اشکالی ندارد. اما اگر لعن و بی احترامی و اهانت در آن صورت بگیرد جایز نیست (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله جوادی آملی: 🔹اگر مجلس، جنبه تولی داشته باشد و یا تبرایی که به طور کلی مطرح شود اشکالی ندارد اما اگر از اشخاص اسم برده شود به طوری که امنیت شیعیان را در سایر بلاد اسلامی به مخاطره اندازد جایز نیست (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻آیت الله سبحانی: 🔹از آقا چیزی در خصوص این مطلب نشنیده ایم (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله صانعی: 🔹این مجالس و محافل جز اینکه باعث اختلاف افکنی و بهم خوردن اوضاع و احوال جامعه شود چیزی ندارد و فرقی میان مجالس عمومی و خصوصی نیست (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله شبیری زنجانی: 🔹اگر علنی نباشد اشکالی ندارد (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله مظاهری: 🔹جایز نیست. چه خصوصی باشد چه عمومی (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله علوی گرگانی: 🔹اگر موجب وهن نباشد اشکالی ندارد اما اگر موجب وهن و بهم خوردن وحدت شود جایز نیست (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔻نظر آیت الله سیستانی: 🔹اگر چنانچه آشکارا نباشد و گناه و معصیت در آن صورت نگیرد اشکالی ندارد اما علنی نباید باشد چرا که به شیعیان و مسلمانان ضربه می خورد و جان شیعیان در برخی مناطق به خطر می افتد (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در مشهد) 🔹آقا چیزی در این باره نگفته اند. (پاسخ تلفنی دفتر معظم له در قم) 🔸صوت مکالمات سرائر موجود است @saraeer

📜مراجع و پرسش دیگرستیز «عمرکشان» 🔻مهدی سلیمانیه در کانال تلگرامی خود نوشت: 🔹کانال اینترنتی سرائر، در یک سری تماس تلفنی و در نزدیکی برگزاری مراسم مشهور به «عمرکشون» یا «عیدالزهرا»، از «دفتر» چهارده نفر از مراجع تقلید شیعه، در مورد [جواز شرعی برگزاری] عیدالزهراء پرسیده‌اند. از پاسخ‌هایی که این کانال منتشرکرده، مشخص می‌شود که: 🔹[دفتر] چهار نفر از مراجع تقلید با این مراسم مخالفت کرده‌اند (آیت‌الله خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صانعی و مظاهری)[دفتر] هشت نفر از مراجع یا این مراسم را جائز شمرده‌اند یا مخالفت با برگزاری آن را نه به دلیل قبح ذاتی و غیراخلاقی بودن آن، که به دلیل تبعات و خطراتی که برای شیعیان در سایر کشورها و جوامعی که موفعیت اقلیتی دارند، مشروط کرده‌اند. دفتر یکی از مراجع تقلید هم پاسخی به این پرسش نداده‌است [آیت‌الله سبحانی] 🔹اگر صحت این پرسش و پاسخ را بپذیریم و اگر این پاسخ «دفتر» مراجع فوق را، پاسخ خود مراجع تقلید مذکور در نظر بگیریم، آن‌گاه نتایج زیر را شاید بتوان از این پرسش و پاسخ گرفت: 🔹از منظر اجتماعی، این مراسم، ملاک مناسبی برای سنجش میزان «هویت‌گرایی دیگرستیز مذهبی» در نهاد رسمی مذهبی تشیع است. مخالفت تنها چهار مرجع تقلید به صورت مطلق با این مناسک هویتی توهین‌آمیز از چهارده مرجع مورد پرسش، نشاندهنده عمق شکاف مذهبی با اهل سنت در نهاد رسمی تشیع است. در اقلیت بودن مراجع مخالف این مناسک دیگرستیزانه، نشانه‌ای از شدت این هویت‌گرایی مخرب است. 🔹باید به این نکته توجه داشت که چنین مناسکی معمولاً مخاطبی از دین عامه تشیع دارد و شدت آن در لایه‌های اجتماعی دارای دینداری عامیانه که لزوماً از مراجع تقلید در تمامی مناسک مذهبی‌شان تبعیت نمی‌کنند، شدیدتر است. حال وقتی اکثریت مراجع تقلید، به صورت مطلق با چنین شعائری مخالفت نشان نمی‌دهند، می‌توان پتانسیل این شکاف مذهبی جدی را در برخی لایه‌های زیرین اجتماعی حدس زد. 🔹پرسش اخلاقی از فقه و فقها در این‌جا ضرورت می‌یابد: اخلاق، در ساحت اجتماعی، خود را در نوع مواجهه با «دیگری» نشان می‌دهد. وگرنه تعامل مثبت و رواداری و احترام با «خودی»، موقعیت تعریف اخلاق نیست. «اخلاق» شیعی در مواجهه با دیگری اهل سنت و اخلاق اسلامی در مواجهه با دیگری غیرمسلمان است که مطرح می‌شود. بدون تردید، مناسک عمرکشان یا عیدالزهرا با ملاک‌های اخلاقی قابل جمع نیست و سراسر توهین نسبت به دیگری مذهبی اهل سنت است. در اینجاست که باید از فقها، از نسبت «اخلاق» و فقه مورد نظرشان پرسید. 🔹اما فارغ از این گزاره‌ها و پرسش‌ها، همانطور که پیش از این در متن «حفره اجتماعی تقریب» نوشته‌ام، به نظر می‌رسد که کلام و فقه و نهاد مذهب تشیع در شکل غالبش، حداقل در زمانه‌ی حاضر، توانایی و انعطاف و اراده‌ی لازم برای تقریب با دیگری مذهبی خود را ندارد. آن‌چه از این نهاد و این حوزه شنیده می‌شود، یا صدای طبل تفرقه و دیگرستیزی آشکار است یا زمزمه‌ی آرام آن و یا شمارشی در سکوت برای کوبیدن بر طبل دیگرستیزی. نهاد سیاست در هر دو سوی اهل سنت و تشیع، در ایران و عربستان، در یمن و بحرین و سوریه و مصر و مالزی هم بر این آتش می‌دمد. در چنین شرایطی، نیاز است که راهی دیگر برای نزدیک‌کردن قلب‌های این دیگری‌های مذهبی به یکدیگر جست. 🔹در خلاء این اراده‌ی شفابخش در نهاد مذهب، نقش هنرمندان، ورزشکاران، روشنفکران، اساتید دانشگاه، فعالان اقتصادی، ادیبان و روزنامه‌نگاران پررنگ می‌شود: جایی که «محمد صلاح» فوتبالیست مصری سنی، «مصطفی عقاد» کارگردان، «ام کلثوم» خواننده، «محمود درویش» کاریکاتوریست، در قلب‌های ایرانیان شیعه با دریبل زدن‌ها، سکانس اذان گفتن بلال، تحریرهای زیبای آوازی و کاریکاتورهای آزادیخواهانه جا باز می‌کنند. اینجاست که قلب‌های شیعه و سنی با یک ریتم می‌تپند و شکاف‌های خون، به جوی‌های محبت بدل می‌شوند. 🔹این رسالت زمانه‌ی ماست؛ چه فقه و فقهای شیعه و علمای اهل سنت به مسوولیت اخلاقی زمانه‌شان آگاه شوند و چه در این آتش بنیان‌کن بدمند. چقدر جای موسی صدرها و شیخ شلتوت ها و محمدتقی قمی ها وسیدجمال ها در حوزه و الازهر خالی است. @saraeer