✅ متن شبهه:
چرا اگر کسی عمل ناصوابی انجام دهد بر نسلش تأثیر می گذارد و تا هفت نسل بعد از او باید تاوان گناه او را بپردازند؟ آیا این #بی_عدالتی نیست؟! پس #عدالت_خدا کجا رفته؟
✅ پاسخ شبهه:
در این خصوص باید به چند نکته توجه بفرمایید:
⭕️ تنها یک روایت در این خصوص یافت شده است که از #امام_رضا علیه السلام نقل شده که چنین فرموده اند:
«أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى نَبِيٍّ مِنَ الْأَنْبِيَاءِ إِذَا أُطِعْتُ رَضِيتُ وَ إِذَا رَضِيتُ بَارَكْتُ وَ لَيْسَ لِبَرَكَتِي نِهَايَةٌ وَ إِذَا عُصِيتُ غَضِبْتُ وَ إِذَا غَضِبْتُ لَعَنْتُ وَ لَعْنَتِي تَبْلُغُ السَّابِعَ مِنَ الْوَرَى»؛ خداوند عزوجل به یکی از انبیا وحی فرمود که هرگاه اطاعت شوم راضی میشوم، و هرگاه راضی شوم برکت دهم، برکتی که حد و مرزی ندارد، و هرگاه معصیت شوم غضب میکنم، و هر گاه غضب کنم لعنت می کنم، و لعنت من تا #هفت_نسل را شامل خواهد شد.(كافي ، ج۲، ص۲۷۵)
⭕️روایت مذکور به خاطر وجود محمد صالح الجوانیه در #سلسله_سند آن که شخصی مجهول است، ضعیف به شمار میرود، بنابراین به صرف یک روایت با سند ضعیف نمیشود چنین مطلبی را با قاطعیت پذیرفت.
⭕️ قرآن کریم در آیات متعددی می فرماید: «لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى»؛ هيچ گنهكارى گناه ديگرى را متحمّل نمى شود
(اسراء:15/17)
بنابراین حتی با چشم پوشی از سند روایت فوق نمیتوان پذیرفت که خداوند تا #هفت_نسل بعد از انسان گنهکار را بدون اینکه گناهی مرتکب شده باشند مجازات کند، چرا که با نص قرآن در تعارض است.
⭕️ طبق نکته دوم حتی اگر این تأثیرگذاری در نسل #انسان_گنهکار را بپذیریم باید این را هم بپذیریم که این تأثیرگذاری از باب مجازات نیست، مثل این که مثلا کسی را که قتلی انجام داده است اعدام میکنند، خب اثرات این اعدام هم دامن او را می گیرد و هم دامن خانواده اش را، اما هرگز هدف قاضی #مجازات خانواده اش نیست، تأثیرگذاری این #اعدام بر خانواده قاتل از باب مجازات ایشان نیست، بلکه از باب #تأثیر_گذاری_تکوینی است.
⭕️ آنچه این برداشت را تقویت می کند این است که در بخش ابتدایی روایت خداوند می فرماید برکات من شامل حال نسل انسان نیکوکار میشود، نه پاداش من؛ بنابراین در آثار معصیت هم سخن از عذاب نیست، بلکه منظور از باقی ماندن آثار گناه در نسل، سختی ها و عدم برکت است، نه مجازات!
⭕️ به عبارت دیگر گناه دو تأثیر دارد، یک #تأثیر_تکلیفی و یک#تأثیر_تکوینی؛ مثلا کسی که مشورب میخورد اثر تکوینی اش این است که مست می شود و چه بسا به صورت ژنتیکی آثار سوء آن بر نسل او تأثیر بگذارد، اما اثر تکلیفی اش این است که شلاق خورده و مجازات میشود؛ گناهان دیگر هم دو تأثیر دارند، یک اثر تکلیفی است که فقط دامن خود گنهکار را می گیرد، و یک تأثیر تکوینی است که دامن نسل پس از او را هم می گیرد.
⭕️ اگرچه گناه #تأثیر_تکوینی داشته و ممکن است دامن نسل بعد را بگیرد، اما بخش ابتدایی روایت فرموده که هر کسی از خداوند اطاعت کند مشمول لطف خداوند و برکات او خواهد شد، پس انسان با اختیاری که دارد می تواند با رفتار نیک این آثار منفی را از خود دور کرده و برکات الهی را جانشین آن بسازد، همانطور که کسی که مستعد دیابت است میتواند با تحرّک و تغذیه بر این عامل ژنتیکی غلبه کند، در امور معنوی هم همینطور است، فقط کمی تلاش بیشتر می خواهد و البته طبیعتا مزد چنین کسی هم بیشتر است همانطور که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم میفرمایند:
« أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا»؛ برترین اعمال، دشوارترین آنهاست.
(بحارالانوار، ج67، ص191)
(مرکز ملی پاسخگویی حوزه علمیه قم )
🆔 http://eitaa.com/sarbazirani110