نیابت حرف از حرکت در اسماء خمسه در زبان عربی پنج کلمه وجود دارد که برای جمع بستن و مضاف واقع شدن، قاعده و قانون مختص به خودشان را دارند. این کلمات که به «اسماء خمسه» معروفند عبارتند از : أب (پدر) أخ (برادر) ذو (دارای) فم (دهان) حم (خویشاوند همسر)  شیوه اعراب فرعی گرفتن این کلمات (زمانیکه مفرد باشند و ضمیر متکلم به آنها نچسبیده باشد) به این صورت است که هرگاه بخواهند جمع بسته شوند: ✅ در حالت رفع، حرف واو به آنها اضافه می‌شود. مانند: أبوک أَبُونَا شَيْخُ كَبِيرٌ ✅ در حالت نصب حرف الف به آنها اضافه می‌شود. مانند: أباک أَنَّ أَبَاكُمْ قَدْ أَخَذَ عَلَيْكُمْ مَوْثِقَا ✅ در حالت جر حرف ی به انتهای آن اضافه می‌شود. مانند: أبیک ارْجِعُوا إِلَى أَبِيكُم #نحو #اعراب_نیابی #اسماء_خمسه https://eitaa.com/sarf_nahv

نکته۱: کلماتی که بعد از اسماء خمسه می‌آیند همیشه مضاف الیه عربی هستند و باید اعراب جر بگیرند. مانند مثال زیر: ذهب أبوالفضل. (أبو: فاعل اسماء خمسه و مرفوع به واو - الفضل: مضاف‌ الیه و مجرور) رایتُ أباک. (أبا: مفعول (اسماء خمسه) و منصوب به الف - ک : مضاف الیه و محلا مجرور) سلَّمتُ علی أخیک. (أخي: مجرور (اسماء خمسه) و مجرور به حرف یاء - ک: مضاف الیه و محلا مجرور) #نحو #اعراب_نیابی #اسماء_خمسه https://eitaa.com/sarf_nahv

نکته۲: ممکن است اسماء خمسه به کلمه دیگری اضافه نشود (مضاف الیه نداشته باشد). در چنین حالتی اعراب آنها ظاهری و اصلی است. به مثال‌های زیر توجه کنید. جَعَلَ الأَبُ کُتُبَهُ عَلَی الأَرضِ. پدر کتاب‌هایش را روی زمین گذاشت. (الأبُ: فاعل، اسم ظاهر و مرفوع به اعراب ظاهری) #نحو #اعراب_نیابی #اسماء_خمسه https://eitaa.com/sarf_nahv