مطلبی به نقل از ملا صدرا این مطلب در آغاز نسخه ای از کتاب «الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة» با یک واسطه از دستخط ملا صدرا نقل شده است : واعلموا ایها الاخوان ایدکم الله تعالی و وفقکم لمرضاته من مجانبة الهوی و الزهد فی الدنیا ان علومنا هذه محرمة علی علماء الدنیا الراغبین فیها و هی علوم ذوقیة و معارف کشفیة مبناها علی الذوق و الوجدان و ان اقمنا ثانیا علیها البرهان لکنها یتعذر تحصیلها مع محبة الجاه و الترفع و الاخلال بالتقوی الحقیقیة بخلاف سائر العلوم فانها تجمع مع محبة الجاه بل ربما کانت معینة علی اکتسابها لماتری من المشتغلین بها تحمل المشاق و سهر اللیالی و التکرار فی آناء اللیل و اطراف النهار و الصبر علی الغربة و الاسفار و تعذر الملاذ و الشهوات وکل ذلک للجاه الوهمی و الترفع الخیالی و اما العلوم الاخرة فلا یحصیل الا برفض محبة الدنیا عن القلب و مجانبة الهوی فلا تدرس الا فی مدرسة التقوی کما قال الله تعالی و اتقوا الله و یعلمکم الله. فجعل العلم میراث التقوی و ظاهر ان العلوم المتعارفة میسرة من غیر ذلک بل مع شدة الحرص علی الترفعات الدنیاویة و الریاسات الحیوانیة و الترفع علی العباد و التبسط فی البلاد و الاهتمام بالشهرة عند الناس مع غایة التعری و الافلاس . فعلم من ذلک فضل علم الحقایق و سلوک طریق الاخرة حیث لم یکشف الا لاولی الالباب و اولو الالباب حقیقة ثم الزاهدون فی الدنیا و لهذا فقد افتی بعض الفقهاء اذا اوصی رجل بماله لاعقل الناس یصرف الی الزهاد لانهم اعقل الخلق. نقل من خط المصنف طاب ثراه مع واسطة @sepahsalaar

هست خط من پریشان و تباه = حیف از این کاغذ که من کردم سیاه کتابی نوشتم به صد عز و ناز = پس از من فروشند به نرخ پیاز @sepahsalaar

نسخه : 6626 تاریخ کتابت: 1285 قمری نام کاتب: محمد بن جعفر بن ابو القاسم بن ... امام محمد تقی کاتب نسب خودش را به صورت کامل که با 27 واسطه به امام محمد تقی می رسد ذکر نموده است @sepahsalaar

دعای امام سجاد علیه السلام در روز عرفه دعای 48 صحیفه سجادیه نسخه خطی کتابت : 978 قمری @sepahsalaar

نامه فدایت شوم @sepahsalaar

از دار العلم نیاکان ما در قرن چهارم تا مدرسه سپسالار در قرن چهاردهم چندی پیش در کتابخانه خدمت محقق و مؤلف ارجمند جناب آقای محمد کریمی زنجانی اصل بودم و این گفتاری را که در ذیل می آورم با استفاده از بیانات و مقالات و نوشتارهای ایشان تهیه کردم و آن را با شما گرامیان به اشتراک می گذارم : اصطلاح دارالعلم به مجموعه اي فرهنگي و تشكيل يافته از يك يا چند تالار، يك كتابخانه و اتاق هاي ديگري با موارد استفاده مختلف ، اطلاق مي شده است . مهم ترين ويژگي این دار العلم ها عبارتند از: 1) وقفي بودن آنها 2) استقرارشان در مكاني خاص و در ساختماني مستقل 3) عمومي بودن كتابخانه آنها 4) برگزاري جلسات بحث و درس و مناظره در محل آنها 5) برخورداري از فضايي براي اسكان استادان و دانشجويان، اشتغال به كار، استنساخ و پژوهش در آنها. بنابراين ، دارالعلم ها به عنوان موسساتي فرهنگي در سده هاي چهارم و پنجم هجري به عنوان موسساتي پيشتاز، نشر دانش را عهده دار گشتند. البته ، آن ها پيدايش و روح و طرح اصلي فعاليت خود را وامدار موسسات پيشين بودند. به همين دليل هم ، منشأ ويژگي ها و جنبه هاي خاص آن ها را در بيت الحكمه و خزانه الحكمه ها و موسسات همانندشان مي بايد بازجُست به ويژه در فرآيند چگونگي تبديل آن ها به دارالعلم ها. در آغاز سده چهارم هجري و در پي نفوذ آل بويه در دستگاه خلافت و به قدرت رسيدن شيعيان ، نهضت علمي جهان اسلام وسعت قابل ملاحظه اي يافت و نياز به وجود كتابخانه هاي عمومي و موسساتي براي تبليغ و ترويج علوم مختلف و به ويژه معارف شيعي ، به شدت احساس شد. افزون بر اين ، كاركرد ناقص خزانه الحكمه ها در قالب كتابخانه هايي نيمه عمومي كه هر كسي را براي كسب علم نمي پذيرفتند و كمبود مجموعه هاي خصوصي كتاب كه صاحبانشان آن ها را صرفا در اختيار دوستانشان مي نهادند، موجب شد كه بسياري از علم آموختگان و توده علاقه مندان به علم آموزي ، در عمل براي ادامه تحصيل ، انتقال دانسته ها و آموخته هايشان و نيز براي بررسي منابع مكتوب هيچ محلي در اختيار نداشته باشند. در چنين فضايي ، برخي از بلندپايگان سياسي - فرهنگي شيعه در سده چهارم هجري ، در سايه امنيت و آسايش به دست آمده به علت قدرت گرفتن آل بويه ، دارالعلم ها را به عنوان موسساتي چندمنظوره و به معناي واقعي كلمه عمومي به وجود آوردند. درهاي اين دارالعلم ها به روي همه و حتي افراد غيربومي باز بود چنان كه در مواردي ، براي آن ها در قياس با افراد بومي ، تسهيلات بيشتري فراهم مي شد. بدين ترتيب كه امكاناتي مانند مكان سكني گزيدن و مستمري كافي و نيز قلم و دوات و كاغذ در اختيارشان نهاده مي شد تا بتوانند از آثار مورد نياز خود، يعني از شاهكارهاي علمي و ادبي عصر نسخه برداري كنند؛ آثاري كه توسط خطاطان بسيار مشهور و يا دانشمندان فرزانه عصر نگاشته و استنساخ شده و در كتابخانه دارالعلم ها موجود بودند. ناگفته نماند كه كتابخانه هر دارالعلم در عين آن كه بخش قابل توجه و مهم ترين قسمت آن را تشكيل مي داد، اما در حقيقت، فقط جزئي از آن محسوب مي شد، چرا كه در دارالعلم ها، افزون بر خدمات كتابداري ، فعاليت هاي علمي ديگري نيز در جريان بود. البته نمود بيشتر كتابخانه دارالعلم ها، موجب شده كه در مواردي چند، در منابع قديمي از آن ها با عنوان دارالكتب و خزانه الكتب ياد شود چنان كه دارالعلم شاپور در بغداد را خزانه الكتب سابور و دارالعلم فاطميان در قاهره را دارالكتب فاطميان و دارالعلم ابن سوار در بصره را خزانه الكتب و دارالكتب نيز خوانده اند. دارالعلم هاي شيعي در جريان نوسازي فرهنگي جهان اسلام نقش به سزایی داشته اند چرا که محل مناسبی بوده برای تضارب آراء و افکار و عقائد مختلف و به دور از تعصبات مذهبی ، و لذا افکار و نظراتی که مبنای اسلامی و علمی تری داشت خود را بهتر جلوه گر می نمود . ادامه در👇👇@sepahsalaar

ادامه مطلب قبل 👆👆 دارالعلم شاپور در بغداد شاپور بن اردشير به عنوان وزير بهاءالدوله بويه اي و به سبب نخستين شغل خود به عنوان كاتب ، فرهنگي نسبتا غني داشت و دانشمندان را گرامي مي داشت و دختر خود را به همسري بزرگ ترين دانشمند شيعي آن عصر، شريف رضي درآورد. شاپور، اصلا ايراني و شيعه مذهب بود و به همين دليل محله كرخ را براي تاسيس دارالعلم خود برگزيد محله اي كه به گفته ياقوت ، منحصرا محل سكونت شيعيان مي بود. شاپور پس از خريد ساختماني آن را به دارالعلم تبديل كرده و نفيس ترين كتاب هاي نوشته شده توسط خطاطان مشهور و دانشمندان معتبر را بدان جا منتقل كرد. او اين كتاب ها را خريداري و به صورت مجموعه اي منحصر به فرد جمع كرده بود، چنان كه تعداد اين كتاب ها را ده هزار و چهارصد جلد ذكر كرده اند . با تاسيس دارالعلم شاپور در 381 هجري و شهرت روزافزونش بسياري از دانشمندان و اديبان بزرگ روزگار جلب آن شدند با حمايت و عنايت آن ها و از طريق هداياي علماي عصر، سرمايه آن به سرعت افزايش يافت . اين دانشمندان ، داوطلبانه ، نگاشته هاي معروف خود و حتي شاهكارهايشان را وقف كتابخانه دارالعلم مي كردند. به شکلی که این دارالعلم به نخستين منبعي تبديل شد كه دانشمندان بزرگ براي بهره گيري از اطلاعات دقيق و موثق آن ، بدان جا مي آمدند. حتي گفته شده است كه برخي از آن ها براي خاتمه دادن به مجادلات علمي ميان خود به اين موسسه متوسل مي شدند . به هنگام تاسيس اين دارالعلم ، شاپور مديريت عاليه آن را به سه نفر سپرده بود: ابوالحسن محمد بن حسين ابن ابي شيبه ، و ... . پس از فوت شاپور تصدي و نظارت اين دارالعلم به شريف مرتضي ، ابوالقاسم علي بن حسين بن موسي رسيد. ابن جوزي بر اين اشخاص ، فردي به نام ابومحمد بن موسي خوارزمي (م 403 ق ) را نيز مي افزايد كه شاپور او را به نظارت بر كار كتابخانه گمارده بوده است . از جمله ساكنان دارالعلم شاپور، فيلسوف نامدار، ابوالعلاء معري است . معري اشاره دارد به اين كه دارالعلم شاپور موجبات آشنايي او با بسياري از دانشمندان را فراهم كرده و امكان بهره گيري از مجالس و مباحثات آن ها را بدو داده است . در واقع ، درباره هيچ يك از دارالعلم هاي اسلامي تا اين اندازه در كتاب ها و متون بر جاي مانده ، سخن به ميان نيامده است . افزون بر مجالس مباحثه ، جلسات درس و سخنراني نيز در دارالعلم شاپور برگزار مي شده است . در واقع ، به دليل تشكيل چنين كلاس هايي ابن شاكر و ابن بسام ، دارالعلم شاپور را نخستين دانشگاه وقفي اسلام برشمرده اند، اين دارالعلم ، به عنوان موسسه اي شيعي و با وجود اداره كنندگاني شيعي مذهب و كتابخانه اي مملو از آثار شيعي بدون وجود تعصب به روي همه دانشمندان باز مي بوده و از آنان دعوت كرده كه مراجعان را آموزش دهند و از همین جهت شد که این دار العلم در معرض نفرت اهل سنت قرار داشت ، تا آن كه در 451 هجري و در پي اتحاد خليفه عباسي با طغرل سلجوقي ، اهل سنت به واسطه قدرتي كه اين اتحاد بدان ها بخشيد، به محله كرخ حمله ور شده و با قتل عام شيعيان و غارت اموال آنها، اين دارالعلم را نيز به آتش كشيدند و شيخ الطائفه ، حسن بن محمد طوسي ، اداره كننده آن در پي اين رخداد به نجف اشرف هجرت كرد. ادامه در مطلب بعد 👇👇 @sepahsalaar

دارالعلم فاطميان در قاهره دار العلم دیگری است که در همان دوران توسط شیعیان در قاهره ایجاد گردید . مورخان معاصر آن دوره ، تاريخ تاسيس اين موسسه را سال 395 هجري و روز افتتاحش را شنبه دهم جمادي الثاني اين سال ذكر كرده اند. دارالعلم قاهره ، به دستور الحاكم ، در نزديكي اقامتگاه او، يعني قصر غربي و در پشت خان مسرور ساخته شد. الحاكم ، نهايت كوشش خود را در باشكوه ساختن بناي اين موسسه به كاربرد. كتاب هاي كتابخانه ايجاد شده در اين ساختمان را مجموعه اي از كتاب هاي شخصي خليفه تشكيل داده بود، مجموعه اي در شمار بهترين مجموعه كتاب هاي جهان اسلام . كتاب هاي اين مجموعه و ساير آثار انتقال داده شده به اين كتابخانه ، آثار بس متنوعي را شامل مي شد و به رغم ادعاي برخي مورخان بر اشتمال اين كتاب ها بر آثار اهل سنت ، مورخان عهد فاطميان بر تعلق آثار فوق به تمام طبقات علوم و ادبيات تصريح كرده اند. آنچه مسلم است ، به محض گشايش اين كتابخانه ، افراد بدون هيچ تمايزي به لحاظ مرتبه و مقام، راهي آنجا شدند، چرا كه كتابخانه مزبور، براي استفاده عموم بنا شده بود. مراجعان به اين كتابخانه ، به قصد مطالعه ، يادداشت برخي مطالب و استنساخ كتاب بدان جا مي رفتند. گفتني است كه وسايل كار، از قبيل كاغذ و مركب و قلم براي بهره گيري نساخان در آنجا مهيا بود و در اختيار آنان قرار داده مي شد. حضور رياضي دان مشهور آن عصر، ابن هيثم بصري (م 430 ق ) در اين دارالعلم ، گواه خوبي بر اين مدعاست به ويژه كه او چند اثر رياضي خود را در آنجا تاليف كرد. كتابخانه دارالعلم قاهره به سال 461 هجري ، به دست سربازان ترك غارت شد. آن ها در پي تاخير در پرداخت جيره و مواجبشان ، بيش از هجده هزار اثر علمي نفيس و دو هزار و چهارصد قرآن مُذَهب به طلا و نقره را از كاخ شاهي به يغما بردند كه در ميان آن ها نسخه اي از تاريخ طبري به خط مولف موجود بود. در اين جريان ، كتاب هاي دارالعلم نيز سرنوشتي بهتر از سوزانده شدن متن ها و به كفش درآمدن جلدهايشان توسط بربرهاي قبيله لُواتَه در ايالت اِبيار در حاشيه غربي دلتاي نيل نيافتند آن شماري را هم كه بدين كار نمي آمدند به رود افكندند. مدرسه ناصریه = مدرسه عالی سپهسالار = دانشکده معقول و منقول = دانشگاه و مدرسه عالی شهید مطهری در دوره قاجاریه نیز مرحوم میرزا حسین خان سپهسالار قطعا نظری به تاریخچه درخشان چنین دارالعلم هایی داشته است که ابتدا با خریدن کتابخانه شخصی اعتضاد السلطنه و تهیه کتابهای خطی و چاپی ارزشمند اولین اقدام تأسیس یک مکان علمی را بر می دارد و در کنار کتابخانه نفیس آن و نوشتن یک وقفنامه ی دقیق و مفصل اقدامات لازم جهت ایجاد یک محیط علمی به دور از تعصبات صورت می پذیرد ، این مکان علمی که می توان از آن به دار العلم تعبیر نمود دوران آغازین شکوفا و موفقی داشته است ولی اینکه آیا این مکان علمی و سایر دانشگاهها و دارالعلم ها می توانند آینده موفقی نیز داشته باشد؟ به تلاش و مجاهدت اهل علم و فرهنگ بستگی دارد ، اینکه به خاطر معضلات و مشکلات مدیریتی و اقتصادی و ... صحنه را خالی نکنند و این مکانها را محلی امن برای تردد اهل علم قرار دهند ، نه محل امنی برای تردد سیاسیون و نظامیون و ... @sepahsalaar

لیس الجمال بأسباب تزیننا انما الجمال بالعلم والأدب لیس الیتیم الذی قد مات والده بل الیتیم ، یتیم العقل و الحسب زینت نه به جامه است ای مرد خدا وز علم شود زینت مردان پیدا وز مرگِ پدر نمی شود طفل یتیم آنست یتیم کز خرد ماند جدا حرره محمد علی شمرانی @sepahsalaar