⭐️مباحث تخصصی تفسیر و علوم قرآنی 💡وجوه ونظایر یکی از دانش های ناظر به معناشناسی واژه های قرآن کریم، دانش وجوه و نظایر است. دانشمندان تعریفهای مختلفی از وجوه و نظایر کرده اند. 👤 برخی عنوان (وجوه و نظایر) را منحصر به حوزه اشتراکی لفظی دانسته اند. (نظایر) را ناظر به خود لفظ و (وجوه) را ناظر به معانی متعدد آن برشمرده اند. برای مثال، اگر برای لفظ (اُمَّة) سه معنا فرض بگیریم، با فرض سه معنا برای (اُمَّة) گویا سه لفظ (اُمَّة) وجود دارد که نظیر و مشابه هم هستند. با وجود تعاریف مختلف در میان دانشمندان، تعریف منتخب از وجوه و نظایر چنین است: (وجوه) عبارت است از الفاظ مشترکی که در چند معنا استعمال شده اند، و نظایر، عبارت است از الفاظ کلی ای که دارای معنای واحد، اما مصادیق متعددند. 👈که در ادامه مباحث مصادیق آن را ذکر خواهم کرد. #سراج #تفسیر_علوم_قرآنی #مفردات_قرانی 🆔https://eitaa.com/seraje313

⭐️مباحث تخصصی تفسیر و علوم قرآنی 💡وجوه ونظایر برای کامل شدن بحث (وجوه و نظایر) یک نمونه از الفاظی را که در کتاب‌های وجوه و نظایر برای آنها معانی متعددی بیان شده مورد بررسی قرار می‌دهیم. از آنجا که گردآورندگان وجوه و نظایر به دنبال مقصود خاص کلمه در متن بوده اند و برای رسیدن به این منظور از دوچیز فراوان بهره گرفته اند: 👈یکی سیاق و دیگری روایات اسباب و فضای نزول، درکنار این دو، استفاده از اجتهاد شخصی نیز از نظر آنان دور نبوده است. در میان سه مورد (سیاق) دارای اعتبار و نقش کلیدی در تعیین معنای کلمه است، اما روایات اسباب نزول در صورتی که معتبر باشد پذیرفته و در فهم معنای ظاهری آیه موثر خواهد بود، ولی نباید معنای آیه را به همان مورد نزول محدود کرد. اجتهاد نیز اگر بر معیار های صحیح مبتنی باشد پذیرفته خواهد بود. 1⃣ رحمة به عنوان مثال : سیوطی برای (رحمت) 14معنا را بیان کرده است که دراینجا گزارش سیوطی را به اختصار در چند معنا بررسی می‌کنیم : 1.اسلام، در آیه (يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ.) 2.بهشت، در آیه (فَفِي رَحْمَةِ اللَّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ) 3.ایمان، در آیه (وَآتَانِي رَحْمَةً مِّنْ عِندِهِ) 4.نصر و فتح در آیه ( إِنْ أَرَادَ بِكُمْ سُوءًا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ رَحْمَةً) 5.مغفرت، در آیه ( كَتَبَ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ) روشن است در همه موراد یاد شده (رحمت) به عنوان یک صفت نفسانی و دارای معنای عام و گسترده است که هر یک از وجوه پیشین جلوه ای و بخشی از معنای عام و ملزومات رحمت است. ابن فارس و راغب به تبع فیروزآبادی معنای اصلی (رحم) را رقت، عطوفت ومهربانی دانسته اند، لذا رحمتهایی که به خدا نسبت داده می‌شود و از او صادر می‌شود را توأم با احسانی بدون رقت قلب بیان کرده اند، زیرا خداوند از هرگونه حال و تحول و انفعال نفسانی منزه است، حال این معنای عام رحمت ممکن است در شکل های مختلف و مصادیق گوناگون بروز کند که هریک مصادیق یکی از وجوه رحمت خواهد بود که در تمامی مصادیق آن معنای اصلی و عام رحمت نهفته است و مهم ترین عامل تعیین کننده هریک از مصادیق در آیات، سیاق جمله است. البته در مواردی دیده میشود سیاق هیچ دلالتی بمعنای بیان شده ندارد بلکه آرای تفسیری مفسران کهن یا روایات اسباب نزول بر معنای بیان شده دلالت می‌کنند. مثلا در آیه إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ رحمت به معنای بهشت دانسته شده، درحالی‌که در سیاق قرینه روشنی بر آن دلالت ندارد. #سراج #تفسیر_علوم_قرآنی #مفردات_قرانی 🆔https://eitaa.com/seraje313