موضوع :شاخص های أحمَقُ در روایات
✍مقدمه:
امام صادق عليه السلام : عيسى بن مريم گفت :
إنّ عيسى بنَ مَريمَ عليه السلام قالَ: داوَيْتُ المَرْضى فشَفَيتُهُم بإذنِ اللّه ِ ، و أبْرَأتُ الأكْمَهَ و الأبْرَصَ بإذنِ اللّه ِ ، و عالَجْتُ المَوْتى فأحْيَيتُهُم بإذنِ اللّه ِ ، و عالَجْتُ الأحمَقَ فلَم أقْدِرْ على إصْلاحِهِ .
بيماران را طبابت كردم و به اذن خدا آنان را درمان كردم ، كورانِ مادر زاد و مبتلايان به پيسى را به اذن خدا بهبود بخشيدم ، و مردگان را به اذن خدا زنده كردم، اما احمق را نتوانستم اصلاح كنم(إلإختصاص۲۲۱
هدف از مقاله اینکه
الف_مواظب باشیم این ویژگی ها را از خود دفع یا رفع کنیم تاجزء احمق ها نشویم ونباشیم
ب_مخاطبان خود را بشناسیم اگر از احمق ها هست موضع خود را بفهمیم که او به راحتی قابل اصلاح نیست
1⃣ خود رأی و خود پسند
2⃣عدم اعتقاد به حقوق أفراد
عيسى عليه السلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه احمق كيست ؟ ـ فرمود :
المُعجَبُ برأيهِ و نَفْسِهِ ، الّذي يَرى الفَضلَ كُلَّهُ لَه لا علَيهِ ، و يُوجِبُ الحقَّ كُلَّهُ لنَفْسِهِ و لا يُوجِبُ علَيها حقّا ، فذاكَ الأحمَقُ الّذي لا حِيلةَ في مُداواتِه .
خود رأى خودپسند ، كسى كه هرچه فضيلت است از آن خود مى داند و براى ديگران، بر خود هيچ فضيلتى قائل نيست، همه حقوق را براى خود مى داند و هيچ حقّى براى ديگران بر خود قائل نيست. اين است آن احمقى كه چاره اى براى درمان او وجود ندارد
3⃣ غافل از کار نیک
4⃣ دست کشیدن از کار نیک
5⃣ إقبال به سمت جهل
6⃣ دروغگو
7⃣ نا فهم
امیرالمؤمنین عليه السلام :
الأحمَقُ إنِ اسْتُنبِهَ بجَميلٍ غَفَلَ ، و إن اسْتُنْزِلَ عن حَسَنٍ نَزَلَ ، و إن حُمِلَ على جَهْلٍ جَهِلَ ، و إنْ حَدّثَ كَذبَ ، لا يَفْقَهُ ، و إنْ فُقِّهَ لا يَتَفَقّه .
احمق را اگر به كار خوبى متوجّه كنى، غافل مى شود ، اگر بخواهى از نيكى دست بكشد، دست مى كشد ، اگر به نادانى وادارش كنى، در پى نادانى مى رود ، چون سخن گويد، دروغ به زبان آورد ، فهم ندارد و اگر هم به او تفهيم كنى، نمى فهمد .
8⃣ عیب را برای دیگران بداند
امیرالمؤمنین عليه السلام :
مَن نَظرَ في عُيوبِ النّاسِ فأنْكَرها ثُمّ رَضِيَها لِنَفْسِهِ فذلكَ الأحمَقُ بعَينِهِ .
كسى كه عيبهاى ديگران را ببيند و آنها را زشت شمارد اما همان عيبها را در تهیه عطر خودبپسندداحمق واقعى است
9⃣سر مستی در رفاه
🔟 خواری و ذلّت در فقر
امیرالمؤمنین عليه السلام :
تُعرفُ حَماقَةُ الرّجُلِ بالأشَرِ في النِّعمَةِ و كَثْرَةِ الذُّلِّ في المِحْنَةِ
حماقت انسان، از اين راه شناخته مى شود كه در هنگام برخوردارى سرمست شود و در تنگدستى خودرا بسيارخوار كند
1⃣1⃣ حرف زدن بیهوده
2⃣1⃣ جواب دادن بدون پرسش از او
3⃣1⃣ کارهای بی مهابا
امیرالمؤمنین عليه السلام :
تُعرَفُ حَماقَةُ الرّجُلِ في ثلاثٍ : في كلامِهِ فيما لا يَعْنيهِ ، و جَوابِهِ عَمّا لا يُسألُ عَنهُ ، و تَهَوُّرِهِ في الاُمورِ .
حماقت آدمى، از سه چيز شناخته مى شود: از بيهوده گوييهايش، از پاسخ دادنش به چيزى كه از او سؤال نمى شود، و از تهوّرش در كارها
4⃣1⃣ همیشه متضرر
امیرالمؤمنین عليه السلام :
الأحمَقُ ··· لا يَنْفَكُّ عن نَقْصٍ و خُسْرانٍ .
آدم احمق ··· هيچ گاه از عيب و زيان كارى جدا نيست
5⃣1⃣ رنگارنگ
امیرالمؤمنین عليه السلام :
مِن أماراتِ الأحمَقِ كَثْرَةُ تَلَوُّنِهِ .
از نشانه هاى احمق اين است كه هر دم به رنگى در مى آيد
#شاخص_أحمق 1⃣
کانال مطالب تولیدشده
توسط حمید اکبری
پاسخگوی حرم رضوی
https://eitaa.com/serathamed
صفحه اوّل(ادامه دارد ⬅️)
6⃣1⃣خود نازیدن وخودستایی
امیرالمؤمنین عليه السلام
مِن دلائلِ الحُمقِ دالّةٌ بغَيرِ آلةٍ ، و صَلَفٌ بغَيرِ شَرَفٍ
به خود نازيدن، بى آن كه اسباب آن فراهم باشد و خود ستايى، بدون برخوردارى از شرافت لازم، از نشانه هاى حماقت است.
7⃣1⃣ خود را خوب دیدن
امیرالمؤمنین عليه السلام :
احْذَرِ الأحمَقَ ؛ فإنَّ الأحمَقَ يَرى نَفْسَهُ مُحْسِنا و إنْ كانَ مُسيئا ، و يَرى عَجْزَهُ كَيْسا و شَرَّهُ خَيرا
از احمق بر حذر باش ؛ زيرا آدم احمق، خودش را اگر چه بدكار باشد ، نيكوكار مى داند و ناتوانيش را زيركى و شرّ و بديش را خير و خوبى مى شمارد .
8⃣1⃣علاقه به کار لغو
9⃣1⃣مجالست با نادان
امیرالمؤمنین عليه السلام :
الحُمقُ الاسْتِهْتارُ بالفُضولِ ، و مُصاحَبَةُ الجَهولِ .
شيفتگى به كارهاى بيهوده و همنشينى با نادان حماقت است
0⃣2⃣ عدم اصلاح با تحقیر
امیرالمؤمنین عليه السلام :
الأحْمقُ لا يَحسُنُ بالهَوانِ
آدم احمق، با تحقير و خوارى هم درست نشود.
1⃣2⃣ ورود به کار خطرناک
امیرالمؤمنین عليه السلام :
رُكوبُ المَعاطِبِ عُنوانُ الحَماقَةِ
دست زدن به كارهاى مهلك نشانه بى خردى است
2⃣2⃣زیاد قسم خوردن
امیرالمؤمنین عليه السلام :
للأحمَقِ مَعَ كُلِّ قَولٍ يَمينٌ .
شخص احمق با هر سخنش سوگندى همراه است
3⃣2⃣ تکیه وتوکل به آرزو
امیرالمؤمنین عليه السلام :
مِن الحُمقِ الاتِّكالُ على الأملِ .
تكيه كردن به آرزو، از حماقت است
4⃣2⃣ خوار شمردن اهل علم
امیرالمؤمنین عليه السلام :
لا يَسْتَخِفُّ بالعِلمِ و أهلِهِ إلاّ أحمَقُ جاهِلٌ .
كسى، جز احمق نادان، دانش و دانشمندان را خفيف نمى شمارد
5⃣2⃣ ردّ مطلق حرف مردم
امیرالمؤمنین عليه السلام :
لا تَرُدَّ على النّاسِ كلَّ ما حَدّثوكَ ؛ فكفى بذلكَ حُمْقا .
سعى نكن هرچه مردم براى تو مى گويند ردّ كنى كه اين نشانه حماقت است
7⃣2⃣ ناتوانی در سخن
8⃣2⃣ خراب کردن کارها
9⃣2⃣عدم استفاده از علم
0⃣3⃣ بی توجه به خیرخواه
1⃣3⃣ آزار رساندن نزدیکان
مادر، همسر وهمسایه آرزوی مرگ و خلاصی از او دارند
2⃣3⃣ هم نشین بد در جلسه
امام زين العابدين عليه السلام
در سفارش به فرزند بزرگوار خود حضرت باقر عليه السلام ـ فرمود :
إيّاكَ يا بُنيَّ أنْ تُصاحِبَ الأحمَقَ أو تُخالِطَهُ ، و اهْجُرْهُ و لا تُحادِثْهُ ؛ فإنّ الأحمَقَ هُجْنَةٌ غائبا كانَ أو حاضِرا ، إنْ تَكَلَّم فضَحَهُ حُمقُهُ ، و إنْ سَكَتَ قَصُرَ بهِ عِيُّهُ ، و إنْ عَمِلَ أفسَدَ ، و إنِ اسْتُرعِيَ أضاعَ . لا عِلمُهُ مِن نَفْسِهِ يُغْنيهِ ، و لا عِلمُ غَيرهِ يَنْفَعُهُ ، و لا يُطيعُ ناصِحَهُ ، و لا يَستريحُ مقارِنُهُ ، تَوَدُّ اُمُّهُ أنّها ثَكَلَتْهُ ، و امْرَأتُهُ أنّها فَقَدتْهُ ، و جارُهُ بُعدَ دارِهِ ، و جَليسُهُ الوَحْدةَ مِن مُجالَسَتِهِ . إنْ كانَ أصْغَرَ مَن في المَجلِسِ أعْنى مَن فَوقَهُ ، و إنْ كانَ أكْبَرَهُم أفْسَدَ مَن دُونَهُ .
فرزندم ! از همنشينى يا رفت و آمد با احمق بپرهيز و از او دورى كن و با وى همسخن مشو ؛ زيرا آدم احمق، غايب باشد يا حاضر ، پست و فرومايه است ؛ هرگاه زبان به سخن گشايد حماقتش او را رسوا كند و هرگاه خاموش شود به دليل ناتوانى در سخن گفتن باشد ، اگر كارى كند خرابى به بار آورد و چون مسؤوليتى به عهده گيرد آن را تباه سازد ، نه علم خودش به كار او مى آيد و نه دانش ديگران سودش مى رساند ، به سخن خيرخواه خود گوش نمى دهد، و همنشينش از دست او آسوده نيست ، مادرش آرزوى مرگ او را دارد و همسرش آرزوى از دست دادن او را و همسايه اش آرزوى رفتن از همسايگى اش را و همنشينش آرزوى خلاصى از همنشينى او را. اگر در مجلسى كمترين فرد مجلس باشد بالاتر از خود را به رنج افكند و اگر بالاترين فرد باشد فرو دستان خود را به فساد و تباهى كشاند
#شاخص_أحمق 2⃣
کانال مطالب تولیدشده
توسط حمید اکبری
پاسخگوی حرم رضوی
https://eitaa.com/serathamed
صفحه دوم(ادامه دارد⬅️
3⃣3⃣ اهل فسق و فجور
پيامبر خدا صلى الله عليه وآله
أحمَقُ الحُمْقِ الفُجورُ .
بدترين حماقت، نابكارى و هرزگى است
4⃣3⃣ فریفته دنیا
امیرالمؤمنین عليه السلام
در پاسخ به سؤال از احمق ترين آدمها ـ فرمود :
المُغْتَرُّ بالدُّنيا و هُو يَرى ما فيها مِن تَقَلُّبِ أحْوالِها .
كسى كه دگرگونيهاى دنيا را مى بيند و باز، دلبسته و فريفته آن مى شود .
5⃣3⃣توهّم عاقل ترین مردم
امیرالمؤمنین عليه السلام :
أحمَقُ النّاسِ مَن ظَنَّ أنّهُ أعْقَلُ النّاسِ .
احمق ترين مردم كسى است كه خود را خردمندترين مردم مى داند .
6⃣3⃣مانع نیکی وانتظار تشکر
7⃣3⃣ انجام شرّ وانتظار ثواب
امیرالمؤمنین عليه السلام :
أحمَقُ النّاسِ مَن يَمْنَعُ البِرَّ و يَطْلُبُ الشُّكْرَ ، و يَفعَلُ الشَّرَّ و يَتَوقّعُ ثَوابَ الخَيرِ .
احمق ترين آدمها كسى است كه خوبى نمى كند و انتظار تشكر دارد و بدى مى كند و توقع پاداش نيك دارد
8⃣3⃣معیوب عیب گیر
امام على عليه السلام :
أحمَقُ النّاسِ مَن أنْكَر على غَيرِهِ رَذيلَةً و هُو مُقيمٌ علَيها .
احمق ترين مردم كسى است كه عيب ديگران را زشت مى شمارد، در حالى كه خود آن عيب را داراست .
9⃣3⃣ فقیر متکبر
امام على عليه السلام :
أكثَرُ النّاسِ حُمْقا الفَقيرُ المُتَكبِّرُ .
احمق ترين مردم، تهيدست متكبّر است
0⃣4⃣ إفراط درمدح وذمّ افراد
امام على عليه السلام :
أكبَرُ الحُمْقِ الإغْراقُ في المَدحِ و الذَّمِّ .
بزرگترين حماقت، افراط در ستايش و نكوهش است
1⃣4⃣ رفاقت با گناهکاران
امام على عليه السلام :
مِن أعظَمِ الحُمْقِ مُؤاخاةُ الفُجّارِ
دوستى كردن با نابكاران، بالاترين حماقت است
2⃣4⃣ فخرفروشی و تکبّر
امام على عليه السلام :
لا حُمقَ أعظَمُ مِن الفَخْرِ .
حماقتى بالاتر از فخر فروشى نيست.
3⃣4⃣ شاد شدن با دنیا
امام على عليه السلام :
الفَرَحُ بالدُّنيا حُمْقٌ .
شاد شدن به دنيا، حماقت است
4⃣4⃣گستاخی در مقابل قدرتمند
امام على عليه السلام :
مِن الحُمقِ الدّالّةُ على السُّلطانِ .
نازيدن و گستاخى بر پادشاه از حماقت است
5⃣4⃣عجله درکار قبل توانائی
6⃣4⃣تنبلی بعد از فرصت
امام على عليه السلام :
مِن الخُرْقِ المُعاجَلةُ قبلَ الإمْكانِ ، و الأناةُ بَعدَ الفُرْصَةِ .
شتاب كردن در كارى پيش از توانايى بر آن و درنگ كردن بعد از دست يافتن به فرصت، نشانه حماقت است.
امام حسن عليه السلام :
ما أعْرِفُ أحَدا إلاّ و هُو أحمَقُ فيما بَينَهُ و بَينَ ربِّهِ .
هيچ كس را نمى شناسم جز آن كه در آنچه ميان او و پروردگار اوست احمق است
✅ نتیجه ونکته
با بررسی ویژگی های مذکور، به دست میآید که صفات دشمنان دین و إنسان گناه کار و بی شخصیت اینگونه است
و آدم های این چنین لذتی از زندگی نمی برند و عاقبت به خیر نخواهند شد
اللّهم صلّ علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
#شاخص_أحمق 3⃣
کانال مطالب تولیدشده
توسط حمید اکبری
پاسخگوی حرم رضوی
https://eitaa.com/serathamed
صفحه سوم(پایان مقاله)
1401/9/29صلوات
جهادتبیین یعنی تولیدمحتوا