موضوع:مرده اى در ميان زندگان مقدمه: رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : ليس مَن ماتَ فاستَراحَ بِمَيِّتٍ ، إنّما المَيِّتُ مَيِّتُ الأحياءِ[الأمالي للطوسي : 310/625 .] كسى كه مُرد و آسوده شد مُرده نيست، بلكه مرده [حقيقى] مرده [ميان] زندگان است در روایات چه کسانی مرده حساب شده‌اند؟! 1⃣ تارک نهی از منکر امام على عليه السلام : مَن تَرَكَ إنكارَ المُنكَرِ بِقَلبِهِ و يَدِهِ و لِسانِهِ فَهُوَ مَيِّتٌ بَينَ الأحياءِ [تهذيب الأحكام ،ج 6 ،ص181] آن كه منكَر را با قلب و دست و زبانش انكار نكند ، مرده اى است ميان زندگان 2⃣ جاهل (بی معرفت) الإمامُ عليٌّ عليه السلام : الجاهِلُ مَيِّتٌ بينَ الأحياءِ .[غرر الحكم : 2118 .] نادان، مرده اى است ميان زندگان. 3⃣عالم بی عمل (وتحریف کننده دین) پست‏ترین بندگان خدا؛ جاهلانی عالم‏نما که بهره‏ای از علم ندارند و خود را صاحب رأی و نظر می‏پندارند قال علی عليه السلام : و آخَرُ قد تَسمّى عالِما و ليسَ بهِ ··· فالصُّورَةُ صُورَةُ إنسانٍ ، و القَلبُ قَلبُ حَيوانٍ، لا يَعرِفُ بابَ الهُدى فَيتَّبِعَهُ ، و لا بابَ العَمى فيَصُدَّ عَنهُ ، و ذلكَ مَيّتُ الأحياءِ ! . [نهج البلاغة : الخطبة 87 .] و ديگرى كه عالمش خوانند، امّا عالم نيست··· صورتش صورت انسان است و دلش دل حيوان. نه راه هدايت و رستگارى را مى شناسد تا آن را بپيمايد و نه راه ضلالت را تا از آن دورى گزيند. پس او مرده زندگان است. 4⃣ دروغ گو قال علی عليه السلام : الكَذّابُ و المَيّتُ سَواءٌ ؛ فإنّ فَضيلَةَ الحَيِّ علَى المَيّتِ الثِّقَةُ بهِ ، فإذا لَم يُوثَقْ بكَلامِهِ بَطَلَت حَياتُهُ غرر الحكم : 2104 دروغگو و مرده يكسانند؛ زيرا برترى زنده بر مرده به اعتماد بر اوست. پس اگر به سخن او اعتمادى نشود، زنده نيست. 5⃣ فقرای ضعیف الایمانَ و ظلم پذیر تحت حکومت ظالم قال علی عليه السلام ـ في ذِكرِ فتنَةِ بني اُميّةَ ـ : كانَ أهلُ ذلكَ الزَّمانِ ذِئابا ، و سَلاطينُهُ سِباعا ، و أوساطُهُ اُكّالاً ، و فُقَراؤهُ أمواتا .[نهج البلاغة الخطبة 108 در ياد كرد فتنه بنى اميّه ـ فرمود : مردم آن روزگار گرگ باشند، و زمام دارانش درنده، و ميانْ مايگانش طعمه، و تهي دستانش [چون ]مرده. علی علیه السلام برای فقیر چهار خصلت می شماردکه مجموع آنها در مرگ دل انسان مؤثر هستند، که عبارتند از: ضعف در یقین، نقصان درعقل،کم رنگی تدیّن وکم حیایی. از جمله خصلت های فقرای ضعیف الایمان، ظلم پذیری است. کسی که ظلم پذیر است و نسبت به ظلم و ستم از خود حرکتی نشان نمی دهد، با مرده هیچ تفاوتی ندارد. 6⃣ثروتمندان بی تفاوت علی علیه السلام می فرماید:«هلک خزّان الاموال و هم احیاء؛ خزانه داران اموال هلاک شدند وحال آن که آنها (در دنیا)زنده هستند.» پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: «چهارچیز قلب را می میراند: گناه پشت سر گناه، زیاد مناقشه کردن با زنان، مجادله کردن با شخص احمق و هم نشینی با مردگان.» در این هنگام عرض شد:ای رسول خدا! مردگان کیانند؟ فرمود: «ثروتمندان بی درد.» پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: «از هم نشینی با مردگان بپرهیزید.» عرض شد: ای رسول خدا! مردگان کیانند؟ فرمود: «هر ثروتمندی که ثروتش او را به طغیان وادارد 7⃣غفلت زدگان شخص غلفت زده، قلبش مرده است. علی علیه السلام می فرماید: «هر کس غفلت بر او غلبه کند، قلبش می میرد.»امام باقر علیه السلام می فرماید: «از غفلت بپرهیز، چون در غفلت قساوت قلب است.» غافلان، از عذاب الهی و عقوبت های او غافلند، از مشکلات اقتصادی و مادی مردم غافلند، از کید و حیله دشمنان اسلام غافلند، از مسائل سیاسی و فرهنگی جامعه غافلند، از موجبات هلاکت و گمراهی و دل مردگی خود غافلند. آنان به تعبیر علی علیه السلام اشباح بلاارواح هستند یعنی پیکرهای بی جان. آنها بیدارند ولی خواب زده هستند، حاضرند ولی غایبند. اینان مرده های متحرّکند 8⃣گمراه کنندگان از راه هدایت پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «چهار چیز قلب ها را فاسد می کند: خلوت با زنان(نامحرم)، گوش دادن به آنها، قبول رأی(غیرمنطقی واحساسی) زنان و هم نشینی با مردگان.» در این هنگام سؤال شد: هم نشینی با مردگان چیست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «هم نشینی با هر گمراه از ایمان و ستمگر در احکام(از جمله گمراهان، اهل نفاق هستند. 9⃣کفّار(هر غیر موحّد) از مرده های متحرّک در بین زندگان، شخص کافر و بی دینی است که اعتقادی به توحید و یگانگی خداوند ندارد. اگر حیات و زندگی فرهنگی انسان به توحید است، جان کافر از آب حیات توحید بی بهره است. علی علیه السلام می فرماید: «التوحید، حیاة النفس»16؛ توحید، زندگی جان است.» هَمّ و غمّ کافر، دنیاست و کوشش او برای دنیا؛ هدف او، شهوت اوست و شهوات دنیا، خدای اوست و هرکس شهوت و دنیا خدای او باشد، او مرده ای است در بین زندگان. حمیداکبری22 /3 /1401 #میّت @serathamed