. پرسش⁉️ 🔰آیا حیوانات مانند مورچه در روز قیامت محشور میشوند؟ پاسخ : آیه ای از قرآن بر حشر حیوانات وحشی دلالت می‌کند و می‌فرماید: «آن گاه که همه حیوانات وحشی محشور شوند» (۱) این حیوانات برانگیخته می‌شوند تا عدالت درباره آن‌ها اجرا شود. از ظاهر آیه ای دیگر متوجه حشر تمام حیوانات می‌شویم: «بدانید که هر جنبنده ‏اى در زمین و هر پرنده اى که به دو بال در هوا پرواز می‌‏کند همگى طایفه ‏اى مانند شما، نوع بشر، هستند. در کتاب آفرینش بیان هیچ چیز را فروگذار نکردیم آنگاه همه بسوى خداى خود محشور می‌‏شوند»(۲) این آیه در خصوص مورچه یا نوع خاصی از حیوانات نیست؛ بلکه قاعده‌ای کلّی را بیان فرموده است. نکته‌ای که می‌تواند ما را در فهم مطلب یاری برساند، این است که حشر برای کسی اتفاق می‌افتد که دارای فهم و شعور باشد. از برخی آیات و روایات استفاده می‌شود که حیوانات نیز مرتبه ای از درک و شعور دارند. مثلا هدهد به حضرت سلیمان چنین گزارش می‌دهد: «برای تو از سبا گزارشی درست آورده ام. من [آن جا] زنی را یافتم که بر آنها سلطنت می کرد و از هر چیزی به او داده شده بود و تختی بزرگ داشت. او و قومش را چنین یافتم که به جای خدا، به خورشید سجده می‌کنند و شیطان، اعمالشان را برایشان آراسته و آنان را از راه [راست ] بازداشته است. در نتیجه [به راه حق]، راه نیافته بودند» (۳) بیان این سخنان از جانب هدهد، بر فهم و درک او دلالت دارد. درباره مورچه نیز چنین می‌خوانیم: «مورچه ای گفت: «ای مورچگان! به خانه هایتان داخل شوید؛ مبادا سلیمان و سپاهیانش شما را پایمال کنند» (۴) فهم این مساله که آمدن سپاهیان می‌تواند جان مورچه‌ها را به خطر بیندازد و سنگین بودن آن لشکریان موجب آسیب به مورچه می‌شود، نمونه ای دیگر از آیاتی است که می‌تواند مورد استناد قرار بگیرد. البته فهم و درک آنان متناسب با ظرفیت این حیوانات است و نمی‌توان آن را با عقل انسان مقایسه کرد؛ اما آن‌ها نیز به تناسب درک خود، در قبال اعمالشان مسئول هستند. بر این اساس، تمام حیوانات دارای حشر و معاد متناسب با خود هستند و اگر عملی مخالف فهم خود انجام داده باشند، در مقابل آن مسئولند؛ چون حکمت حشر، جزای احسان و ظلم است و چون این دو وصف، در بین حیوانات نیز وجود دارد و اجمالًا بعضی از آنها را می بینیم که در عمل خود ظلم می کنند و برخی دیگر را مشاهده می کنیم که احسان را رعایت می کنند، از این رو، باید بگوییم که حیوانات نیز حشر دارند. (۵) پی‌نوشت‌ها: 📚(1) تکویر،۵. 📚(2) انعام،۳۸. 📚(۳) نمل، ۲۲-۲۵. 📚(۴) نمل، ۱۸. 📚(۵) طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج ۷، ص ۷۶-۷۷. #خداشناسی #پرسمان #قیامت https://eitaa.com/sgjksjdnlisbkkd

. پرسش⁉️ 🔰 آیا در بهشت هم خداوند متعال عبادت می شود؟ و اگر اینچنین است، این عبادت به چه صورت خواهد بود؟ پاسخ : اگر منظور از عبادت، عباداتی مثل نماز و... باشد که انسان، به آن تکلیف می شود و واجب است آن را به جا بیاورد؛ در بهشت، چنین عبادتی نیست؛ چرا که دنیا، دار عمل و آخرت، دار حساب است.(1) اگر منظور، عبادتی است که فرد از سر لذت به جا می آورد و ذکری باشد که خود فرد بدون هرگونه اجبار یا تکلیفی به زبان جاری کند؛ چنین عبادتی در بهشت هست و آیات قرآنی نیز از آن سخن به میان آورده اند. نظیر آنچه قرآن در وصف اهل بهشت می فرماید: «دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلَامٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ»؛ نیایش آنان در آنجا سبحانک اللهم [=خدایا تو پاک و منزهى] و درودشان در آنجا سلام است و پایان نیایش آنان این است که الحمد لله رب العالمین [=ستایش ویژه پروردگار جهانیان است].(۲) علامه طباطبایی در تفسیر آیه می فرماید: بعد از آن که اولیای خدا از این منزل خارج شده، به لقای پروردگارشان رسیدند و خداى تعالى وعده‏ هایى را که به آنان داده بود، به طور کامل به آنان داده و در رحمت و در دار کرامت خود جایشان داد، در آن هنگام نورشان را که در دنیا فقط به آنان داده بود کامل می کند. شرابى طهور به آنان میچشاند. با آن، سریره و باطن شان را از هر غیر خدایی پاک میکند. در نور علم و یقین غرق شان می‌سازد. از اقیانوس دل شان چشمه‏ هاى حکمت بر زبان های شان جارى میکند، در نتیجه نخست، خداى تعالى را تسبیح و تنزیه نموده، سپس به رفقای شان که همان انبیا و صدیقین و شهدا و صالحین‏ اند، سلام می کنند، آن گاه خدا را با رساترین وجه و به بهترین بیان، حمد و تسبیح و ثنا میگویند.(3) پی نوشت‌ها: 📚‌1.دیلمی، حسن بن محمد، ارشادالقلوب، قم: الشریف الرضی، 1412ه.ق، ج1، ص191. 📚2.سوره یونس(10)، آیه 10. 📚3. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374 ش، ج‏10، ص 19. #خداشناسی #معاد #بهشت https://eitaa.com/sgjksjdnlisbkkd