هدایت شده از موسسه اندیشه بهشتی
♦️ متاثر از چپ نبود، اسلامش اجتماعی بود!
🔻پاسخی به ادعای آقای غنینژاد مبنی بر تأثر شهیدبهشتی از نگرشهای چپ
✍️ سردبیری اندیشه بهشتی:
در مناظرهای که اخیراً میان دو تن از اساتید شناخته شده دانشگاه برگزار شد (دکتر غنینژاد و دکتر درخشان)، ضمن بحثها و جدلها از شهید آیتالله دکتر بهشتی نیز نام برده شد و کلامی ناپخته و غیر تحقیقی، که بعضاً در میان عدهای از ناآشنایان به اندیشههای دکتر بهشتی دیده میشد، در کمال ناباوری از زبان آقای غنینژاد نیز شنیده شد.
اینکه آقای غنینژاد تا چه میزان با آثار و اندیشههای دکتر بهشتی سر و کار داشتهاند برای ما مشخص نیست اما به نظر میرسد به کار بردن نام شهید بهشتی و متهم ساختن ایشان به نگرشهای چپ و سوسیالیستی، فقط هزینه کردن از نام مظلوم و اندیشههای مهجور ایشان برای اثبات مدعا است، امری که آقای غنینژاد مکرراً آنرا نهی نمودند و از آن ابراز ناخشنودی میکردند.
موسسه اندیشه بهشتی وظیفه خویش میداند با استناد به عبارات دکتر بهشتی، بطلان این ادعا را روشن سازد، اما یادآوری این نکته نیز لازم است که مظلومیت دکتر بهشتی، مادامیکه آثار ایشان بهدرستی مطالعه نشود، رفع نشده و همچنان میتوان انتظار داشت که از زبان اساتید مطرح دانشگاه و حوزه نسبتهای سخیف اینچنینی مطرح شود.
@AndisheBeheshti
هدایت شده از موسسه اندیشه بهشتی
آقای غنینژاد تاکید کردند که قانون اساسی بر اساس نگرشهای چپ تدوین شده و در اصول اقتصادی آن خبری از فقه اسلامی نیست. با این حال گمان نمیکنیم تشخیص این مسئله در حوزه تخصص ایشان بوده باشد و طبعاً فقیهی چون شهید بهشتی به اظهار نظر در این باره اولی است. قاعدتا صرف مشابهت برداشتی از نظام اقتصادی اسلام با نگرشهای چپ نمیتواند مساوی با تاثر از آن نگرشها باشد و این مسئله در منطق عقلا بینیاز از بحث است.
در این یادداشت سعی میشود بالاجمال دیدگاه شهید بهشتی در رد سوسیالیسم و لیبرالیسم مطرح شده و روشن گردد که وی در اندیشههای خود کاملاً بااصالت و مبتکر است.
دیدگاه شهید بهشتی در خصوص سوسیالیسم و نگرشهای چپ
۱. از مرحوم آیتالله بهشتی سه کتاب در حوزه اقتصاد موجود است که ظرائف بحثهای آنها (در آن دوره) نشاندهنده عمق فکری شهید بهشتی و اصالت اندیشه ایشان است. ظرافتهای فقاهتی و اجتهادی بحثهای ایشان به خصوص در حوزه اقتصاد اسلامی، پیش از هر چیز نشاندهنده آن است که شهید بهشتی نظرات خود را بر اساس آیات و روایات سامان داده (ایدهپردازی) و متناسب با مسائل روز، برنامه و راهکار ارائه نموده است (ارائه راهبرد و استراتژی).
بهشتی معتقد است نظام اقتصادی مطلوب فقط با تکیه بر جهانبینی اسلامی میسر است:
«زیربنای نظام اقتصادی در اسلام، خودبهخود باید با جهانبینی عمومی اسلام، یعنی با فلسفه اسلام، هماهنگ باشد. آیا میشود از اسلام انتظار داشت که یک نظام اقتصادی با جهانبینی کمونیسم بیاورد؟ انتظار بیجایی است. اسلام دارای یک جهانبینی خاص برای خودش است و خودبهخود نظامهای قانونیاش باید با این جهانبینی هماهنگ باشد، وگرنه، اصلا سیستم نیست» (نظام اقتصادی در اسلام؛ مباحث نظری: ص۱۹).
بنابراین نظرات شهید بهشتی خروجی فقاهت و اجتهاد ایشان است و نه حاصل تقلید از نظرات «اولیانفسکی» یا «هایک» یا دیگران. بدیهی است که مکتبها و اندیشههای مختلف (به حسب ضعف اصطلاحات و دیگر محدودیتها) امکان تطبیق و تلفیق دارند که ذهنهای ناآماده و ناپخته بهجای درک این اندیشهها و مکاتب در عمق خود، سعی میکنند ظواهر و سطوح بیرونی آنها را در موضوع واحد جمع نموده و بر یکدیگر حمل نمایند و کار را برای خویش آسان سازند.
پیشنهاد ما به کسانی که به دنبال فهم اندیشههای شهید بهشتی در عمق خود هستند، این است که دست کم این سه کتاب را مورد توجه قرار دهند: ۱. نظام اقتصادی در اسلام (مباحث نظری) ۲. نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی) ۳. بانکداری، ربا و قوانین مالی اسلام.
۲. شهید بهشتی به واسطه شخصیت جستجوگر و ذهن پرسشگرش و نیز تسلطش بر زبانهای عربی، انگلیسی و آلمانی، به متون اصیل بسیاری دسترسی یافته و در عین ترجمه برخی از آنها به نقد مطالبشان نیز پرداخته است.
برای مثال او ضمن تجلیل از هوش کانت و برخی دقتهای او در دو کتاب «نقد عقل محض» و «نقد عقل عملی»، به اشتباهات و خطاهای کانت در همین آثار نیز اشاره نموده است (ر،ک: حزب جمهوری اسلامی؛ مواضع تفصیلی: ص ۱۳۳). با همین روش، در جایجای آثار شهید بهشتی نقد هگل نیز وجود دارد (ر،ک: شناخت از دیدگاه قرآن: بخش ۱۳؛ شناخت از دیدگاه فطرت: جلسه ۷ و ۸؛ شناخت اسلام: ص ۶۰).
از جمله نگرشهایی که به شدت توسط شهید بهشتی مورد نقد قرار گرفته، مارکسیسم و سوسیالیسم هستند.
@andishebeheshti
هدایت شده از موسسه اندیشه بهشتی
در خصوص نقد مارکس و مارکسیسم به عبارتی گویا و وافی بسنده میکنیم:
«با صراحت میگویم که بخشی از مطالب هگل را آقای مارکس نفهمیده است، و نمیتوانسته بفهمد و اصلاً در حدی نبوده که بفهمد. برای این که مارکس اصلاً با الفبای فلسفه وجودی آشنا نیست» (شناخت از دیدگاه قرآن: ۴۶۳).
اما بهطور کلی نقد شهید بهشتی به نگرشهای چپ و سوسیالیستی محدود به این عبارت نبوده و در مواضع متعددی، بیانات بعضاً تندی از شهید بهشتی در نقد سوسیالیسم موجود است.
شهید بهشتی با نفی «اصالت فرد» که از مبانی لیبرالیسم است و نیز نفی «اصالت جامعه» که از مبانی نگرشهای سوسیالیستی است، معتقد است نگرش قرآن و اسلام «اصالت آمیخته فرد و جامعه» میباشد. همین اصل در نظامهای سیاسی و اقتصادی شهید بهشتی نیز امتداد پیدا کرده و در تمامی سطوح و لایههای اندیشههای اقتصادی شهید بهشتی جریان یافته است (ر،ک: انسان از منظر قرآن: ص ۱۴۱).
دور از انتظار نیست که لیبرالیستها با توجه به پذیرش اصالت جامعه (در عین اصالت فرد) توسط شهید بهشتی، او را چپ بخوانند و تصدیق اصالت فرد (در عین اصالت جامعه) را نادیده بگیرند.
اصالت آمیختهٔ فرد و جامعه ایجاب میکند که علیرغم پذیرش مالکیت خصوصی، ضوابطی برای تامین مصالح جامعه نیز تنظیم شود. شهید بهشتی مینویسد: «در نظام اقتصادی اسلام اصل مالکیت اشخاص بر اموال منقول، از قبیل پول نقد، لوازم خانه و ماشین سواری و اموال غیرمنقول، از قبیل خانه و مغازه و باغچه و انواع کارافزار از قبیل وسایل کشاورزی، ماشینهای مولد صنعتی و کارافزارهای پزشکی و نظایر اینها مشروع و قانونی است. بنابراین، اسلام هم مالکیت شخصی را مشروع میداند، هم مالكيت خصوصی را، ولی برای هر یک شرایطی مقرر کرده که باید دقیقاً رعایت شود» (حزب جمهوری اسلامی؛ مواضع تفصیلی: ص ۴۴۹).
از این رو شهید بهشتی قاطعانه در خصوص اقتصاد سوسیالیستی و کاپیتالیستی میگوید:
«وقتی ما ماتریالیسم مارکسیستی را میگوییم بد است، ماتریالیسم کاپیتالیستی دنیای غرب صدها برابر آن بد و کثیف و آلودهی ظلم است. بنابراین، معلوم باشد که ما یک بررسی نقادانه میکنیم. من معمولاً عادت هم داشتهام که هر جا نقدی میخواهم از ماتریالیسم سوسیالیستی مارکسیستی بکنم، همانجا یادآوری کنم که ماتریالیسم شدیدتر و کثیفتری هست. من گفتم که اگر برای یک انسان غذا فراهم کنید، مسکن فراهم کنید، بهداشت فراهم کنید، یک گاو پرواری است، ولی در نظام مارکسیستی یک گاو پرواری تا حدودی افساردار، در نظام کاپیتالیستی غربی یک گاو پرواری افسار گسیخته است. پس انتقاد از آن، هرگز ذرهای این را نشان نمیدهد که این یکی نیز مورد انتقاد نیست. این یکی صدبرابر مورد انتقاد است. در این همهی کثافتها هست. آنچه کثیفان همه دارند، این یکجا دارد» (نظام اقتصادی در اسلام؛ مباحث نظری: ص ۷۲).
۳. کسانی که شهید بهشتی را لیبرالیست یا سوسیالیست و یا حتی متاثر از آن دو میدانند، میتوانند به «فصل پنجم از کتاب انسان از منظر قرآن» و «گفتار ششم از کتاب درسگفتارهای فلسفه دین» مراجعه نموده و با دقت کافی و انصاف متناسب با شأن محقق مطالعه کنند تا اصالت اندیشه شهید بهشتی را بسنجند.
۴. در پیوست این یادداشت، بخشی از متن مکتوب «مواضع حزب جمهوری اسلامی» که توسط شهید بهشتی و همکارانشان تدوین شده است، تقدیم محققان خواهد شد تا خود قضاوت کنند که شهید بهشتی در دیدگاه اقتصادی خود چه مشی و مشربی داشته است و آیا منبع نظرات او متون اسلامی است یا آثار اولیانفسکی.
کتابنامه:
سید محمد حسینی بهشتی، انسان از منظر قرآن، نشر معارف.
همو، شناخت اسلام، نشر روزنه.
همو، درسگفتارهای فلسفه دین، انتشارات بقعه.
همو، حزب جمهوری اسلامی؛ مواضع تفصیلی، انتشارات بقعه.
همو، شناخت از دیدگاه قرآن، انتشارات بقعه.
همو، شناخت از دیدگاه فطرت، انتشارات بقعه.
همو، نظام اقتصادی اسلام؛ مباحث نظری، نشر روزنه.
همو، نظام اقتصادی اسلام؛ مباحث کاربردی، نشر روزنه.
همو، بانکداری، ربا و قوانین مالی اسلام، نشر روزنه.
@andishebeheshti
آزادی #کارگر؛ دشورای بزرگ
اشکال و دشواری بزرگ در مسائل مربوط به زحمت کشان جامعه ها این است که در عین حفظ و مراقبت بر این که دست رنج آنها از دست آنها بیرون نرود، #آزادی آنها را هم حفظ کنیم. چون، انسان برخلاف آنچه بسیاری از مکتب های امروز می اندیشند، صرفا یک «حيوان اقتصادی» نیست. انسان موجود شریفی است که بیش از آنچه به مسائل اقتصادی اش اهمیت دهد، به #کرامت انسانی اش اهمیت می دهد، و این کرامت انسانی را تنها می شود در پرتو حفظ آزادی او تعیین کرد. آن هم نه آزادیِ «من» بی بند و باری که او را به #حیوانیت بکشاند و برای استبداد آماده تر بکند. آزادی انسانی، پایهی اقتصادی اسلام است.
#روز_کارگر
منبع: #شهید_بهشتی، نظام اقتصادی در اسلام (مباحث کاربردی ) ۱۳۹۷، تهران: انتشارات روزنه صص101-102
@shahiddoctorbeheshti
انسان بسازید، نه یک مشت انسان نمای قالبیِ ابزاری
حتما #آزادی را برای خودتان خیلی مطلوب می یابید. خیلی خوب؛ حالا آقایان و خانمها را ببریم سر کلاس: به این بچه ها که در دوران شکوفایی استعدادها و شکل گیری شخصیت خویشتن اند چقدر آزادی عنایت می فرمایید؟ اگر تاکنون به این بچه های عزیز و انسانهای آینده آینده ساز، آزادی لازم را عنایت نفرموده اید، چقدر به آنها ظلم و خیانت شده است؟ و به چه چیز آنها خیانت شده؟ به #شخصیت_انسانی آنها.
ای #معلم باایمان آگاه و آزاد! به عنوان یک دوست و همفکر و همراهت خواهش می کنم، شما را به خدا در این کلاسها یک مشت انسان نمای قالبی خاک بر سر نسازید. انسان بسازید، نه یک مشت انسان نمای قالبی ابزاری
و تو ای #روحانی و ای عالم دینی!، یا تو ای نویسنده و گوینده غیرمعمم! با گفته ها و نوشته هایت یک مشت موجود قالبی، یک مشت انسان نمایی که به کارخانه بزرگ اجتماع سفارش داده اند تا با فلان مدل به دنیا بیاید، با فلان مدل بیندیشد، با فلان مدل زندگی کند، و با فلان مدل بمیرد، تحویل آینده نده! آینده بشریت به انسان نیاز دارد؛ انسان برخوردار از شخصیت انسانی؛ انسانی که خود را بسازد و محیط خود را.
دوست ندارم دیگر معلم خود را «باغبان» بنامد. دوست ندارم دیگر معلم و مربی خود را «چوپان» تلقی کند. این کلمات مبتذل شایسته شأن معلم نیست. نه شایسته شأن او و نه شایسته شأن آنان که مسئول تعلیم و تربیت آنهاست.معلم و مربی برترین کمک کار به انسانی است که در حال خودساختن است.
#روز_معلم
منبع: #شهیدبهشتی، نقش آزادی در تربیت کودکان ص۱۵۹
@shahiddoctorbeheshti
هدایت شده از موسسه اندیشه بهشتی
💠خاطرهای درباره شهید مطهری
اولین بار که خبر شهادت ایشان (شهید مطهری) را شنیدم، گذشته از الم و رنج و دردی که یک دوست چندین ده ساله در خودش احساس میکند، این خاطره قبل از هر خاطرهی دیگری در ذهنم زنده شد.
آقای مطهری مکرر میفرمود: «من طرفدار سر سخت اصلاح روحانیت و مخالف سر سخت اسلام منهای روحانیت هستم». ایشان غالبا مقید بود این دو را از نظر تأکید هموزن بیان کند و نشان بدهد به همان اندازه که به بقای روحانیت و دوام نقش روحانیت در جامعه معتقد و علاقهمند است، به همان اندازه هم به اصلاح روحانیت معتقد و علاقهمند است. و این از تکیه کلامهای این برادر عزیز فقید عالیقدر در بحثها بود.
📚سخنرانیها و مصاحبههای شهید آیتالله بهشتی، ج۱، ص۵۵۵
﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋
❞موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه بهشتی❝
༺ @AndisheBeheshti ༻
هدایت شده از از بهشتی برای امروز
سلام علیکم
⭕ اینجا مجالی است برای بازخوانی اندیشه کسی که شهادتش در برابر مظلومیتش ناچیز بود
‼️ تلاشی است خودجوش برای مقابله با آنها که به اقتضای منافع روزشان، منظومه فکری ایشان را تقطیع می کنند
⭕ فرصتی برای زدودن غبار مهجوریت از چهره یکی از برجستگان کم نظیر تاریخ معاصر که یک ملت بود برای ملت ما
‼️ اسوه صراحت و صداقت و صلابت انقلابی
سید شهیدان انقلاب اسلامی
شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی
و السلام علینا و علی عبادالله الصالحین
https://eitaa.com/shahiddoctorbeheshti
آیا رهبر مجاز است برخلاف میل اکثریت مردم عمل کند؟
در جامعه مسلكى بايد بگوييم كسانى بايد به #مقام_رهبرى برسند و رهبران جامعه باشند كه قبل از هر چيز همه ابتكارها و استعدادها و لياقتهايشان در خدمت مسلكى قرار بگيرد كه جامعه آن مسلك را به عنوان زيربناى اول پذيرفته است.
دقت كنيد كه در اينجا هم حكومت برخلاف خواسته اكثريت بر سر كار نيست؛ اما اكثريت وقتى مىخواهد حكومت را انتخاب كند، با اين ملاك انتخاب مىكند.
انتخاب حكومت با خواست #اكثريت است؛ انتخاب رهبر با خواست اكثريت است؛ اما عمل رهبر ممكن است با خواست و تمايلات اكثريت متناسب نباشد. عمل رهبر در اينجا با #مصلحت اكثريت متناسب است نه با تمايلات اكثريت.
اين است كه حكومت و رهبر در يك جامعه مسلكى در درجه اول #مربى است، در درجه دوم #مدير است. اداره آن جامعه آهنگ تربيت دارد. لذا امام و رهبر در چنين حكومتى مرشد و راهنما نيز هست. مرشد به اصطلاح معروف؛ يعنى افراد را در راهى مىبرد و مىكشاند . اين مسأله اول در مسأله رهبرى، در يك جامعه مسلكى است.
منبع: #شهیدبهشتی، ولایت رهبری روحانیت(۱۳۹۰) صص 190-191
#نظام_امت_و_امامت
#امامت
#حکومت_ایدئولوژیک #حکومت_مکتبی
#تکلیف_اخلاقی_دولت #حکومت_هدایتگر
#حکومت_تحمیلی
#بهشت_زوری
#بیطرفی_دولت
#قانون_اساسی
@shahiddoctorbeheshti
جامعه مقدس؛ جامعه آلوده
ببینید #امام_صادق در عصر خودش #امر_به_معروف و #نهی_از_منکر را مسئول چه وظیفه بزرگ و عهدهدار کدام نقش حساس معرفی می کند.
روایت از امام صادق است. لابد اگر نمیگفتم از امام صادق است شما فکر میکردید از امام علی در زمانی است که شمشیر به دست دارد. ... روایت این است
«ما قُدِّسَت أُمَّة لَم یُؤخَذ لِضَعيفِها مِن قَویِّها غَیرَ مُتَعتَع»
جامعه و امتی که در آن حق ضعیف از قوی چنان با قدرت گرفته نشود که قوی با تواضع و خضوع حق ضعیف را به او بپردازد، جامعهای که چنین شیوهای در آن ساری و جاری نباشد، جامعه مقدس و منزّه و پیراستهای نیست، بلکه جامعهای است آلوده.
منبع: بایدها و نبایدها؛ (۱۳۸۰)؛ ص۱۶۵
#جامعه_نمونه
#شهیدبهشتی
@shahiddoctorbeheshti
هدایت شده از موسسه اندیشه بهشتی
♦️سوره برائت و پیمانشکنان
سیاست اسلام از نظر صلح و جنگ حتی باتوجه به آیات اول سوره برائت این نیست که اسلام به همه کفار دنیا اعلام کند یا مسلمان شوید یا جزیه بدهید و یا شما را میکشیم. این فهم اشتباه است...سوره برائت میگوید از این پس مسلمانان هر مشرک پیمانشکنی را دیدند، یا او را بکشند، یا مسلمان شود و یا جزیه بدهد. بهصرف اینکه بیاید یک پیمان لفظی ببندد و کلاه سر شما بگذارد نباشد...پس کافر پیمان شکن، یا باید رسما مسلمان شود...یا اینکه «جزیه» بدهند، یعنی باید در هرسال مقداری پول به حکومت اسلامی بدهند و همان تعبیر قرآن کریم: «الذين أوتوا الكتاب حتى يعطوا الجزية عن يد وهم صاغرون»؛ یعنی با این کار در برابر حکومت اسلام احساس ضعف کنند؛ یا اینکه گردن آنها زده میشود.
این قانون، مربوط به کافر متجاوز یا کافر سیاست باز پیمانشکن است وگرنه کافری که متجاوز نباشد و سیاستباز و پیمانشکن نباشد و اجازه تبلیغات آزاد به مسلمانها در کشور خودش را بدهد (این بند جزو قراردادهای عمومی اسلام است که باید آزادی تبلیغات خداپرستی در سرتاسر جهان وجود داشته باشد)، اگر ملت کافری اینها را رعایت کرد، هیچ وقت اسلام به آنها «فاقتلوهما» نگفته و نمیگوید.
در مکتب قرآن، ج ۵، ص ۱۲۹ و ۱۳۰
#اصالت_جنگ_یا_صلح
﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋
❞موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه بهشتی❝
༺ @AndisheBeheshti ༻
هدایت شده از موسسه اندیشه بهشتی
♦️رهبری همچون استاد و مربی
من میخواهم از امام و رهبرمان قبل از هر چیز بهعنوان استاد و مربی یاد کنم، چون برای ما هم استاد و هم مربی هستند و بودند و در هر دیداری که با ایشان دارم و در هر گفتوگویی و در هر بحثی، این مربی بودن ایشان را حس میکنم و مییابم که چگونه آن افق عالی و نظر و دید و آن علو همت و آن بلند همتی خاص که شایسته مردان خداست، در یک یک بحرانها و مسائل در ایشان جلوهگر است، واقعا برای من خیلی ساده بگویم همیشه نقش سازنده داشته و امام را در رابطه با خودم بیشتر بهعنوان مربی همیشه دوست داشتم و دوست میدارم، امیدوار هستم که این اثر تربیتی امام اثری باشد گسترده برای همه جامعه ما و امام که...نمونهای از یک رهبر مکتبی، یک رهبر دینی، یک رهبر اسلامی با تعهد و تقید اسلامی و بینش عالی اسلامی است را همیشه بهعنوان الگو برایمان مستدام بدارد و جامعه ما، جامعهای باشد که در طول قرنها -چون افراد که بالاخره تا ابد نخواهند بود- در خط امام و در خط امامت همیشه از رهبران و الگوهایش این چنین -انشاءالله- بهرهمند بماند.
📚سخنرانیها و مصاحبههای آیتالله شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی، ج ۲، ص ۴۵۸ و ۴۵۹
#امام_خمینی
﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋﹋
❞موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه بهشتی❝
༺ @AndisheBeheshti ༻
نعمت امام
انقلاب به ما نشان داد كه مسألۀ #امامت و مسألۀ #ولايت چقدر مهم است. نشان داد وقتي جامعه يك محور قابلاطمينان پيدا ميكند، يك امام پيدا ميكند و در پي آن حركت ميكند، چه سعادتي دارد.
نعمت #امام چه نعمت بزرگي است و جامعه بايد هميشه در راهي برود كه امام ها در آن ساخته شوند. همۀ شما ياد گرفتيد كه يك نقطۀ مركزي براي سعادت جامعه وجود دارد و آن امامت و امام است.
و اين نقطۀ مركزی، هميشه بايد پرتوانترين و پاكترين و صادقترين و اصيلترين و خداپرستترين و باتقواترين نقطه باشد. اين ها را همه در طي انقلاب ياد گرفتيم.
منبع: #شهیدبهشتی #حزب_جمهوری_اسلامی (سخنرانی تشکل، پاسدار مکتب) (1390)، ص219
#امام_خمینی
#نظام_امت_امامت
@shahiddoctorbeheshti