#گزارش_نشست دکتر صاحب محمدیان منصور، عضو هیئت علمی شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا، در نشست دوم بافت تاریخی همدان با موضوع پپیشگیری از جرم از طریق طراحی CPTED بیان کردند: رویکرد CPTED به معنی جلوگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، سه نسل را تجربه کرده است. در نسل اول، راهکارها عموما بر کالبد تاکید داشت. راهکارهایی از جمله: کنترل دسترسی، تعمیر و نگهداری و نظارت بر محیط از آن جمله هستند. در بلوار ارم در ساعاتی از روز به کلی اتفاقی نداریم.استفاده مستمر از فضا مثل تجربه خ بوعلی، باعث افزایش نظارت و کاهش جرم خواهد شد. از دیگر توصیه های نسل اول، استفاده از تابلو ها و نشانه های بصری برای تقویت قلمرو است. استفاده از حفاظ و نرده برای کنترل دسترسی نیز در این نسل استفاده شده است. تعمیر و نگهداری که در نسل های بعد هم با عنوان پنجره شکسته آمده است، از دیگر راهکارهاست. به طور مثال از وقتی خیابان اکباتان به دست شهرداری تعمیر و احیاء شده روحیه فضا نیز عوض شده است. بعد از اقدامات شهرداری در جداره سازی ها و برگزاری رویدادهای متعدد در این خیابان، خانمی به من پیام دادند 30 سال است در این خیابان تا این اندازه احساس امنیت نداشته است. با این اقدامات، املاک ارزش پیدا کرده و حتی برخی مالکان با سرمایه گذاری شخصی، کاربری هایی مثل سفره خانه ایجاد کرده اند. نسل دوم بر جنبه های اجتماعی و روان شناسانه تاکید دارد. به طور مثال ایجاد تراکم در فعالیت های اجتماعی یکی از راهکارهاست. برگزاری انواع رویدادهای اجتماعی و افزایش هم بستگی اجتماعی میتواند مانع از آسیب پذیر شدن فضا شود. هرچند تا کنون به همت شهرداری و سازمان های فرهنگی، اتفاقات خوبی افتاده، اما میتوان از ظرفیت بخش خصوصی هم برای این منظور استفاده کرد. نسل سوم به نوعی جامع رویکردهای دو نسل قبلی است در این نسل بر مکان سازی، مشارکت مردمی، فناوری و شبکه تاکید شده است. مثلا یکی از امن ترین مکان ها در بازار، کاروانسرای گلشن است. اهالی گلشن یک گروه مجازی دارند که با هم در ارتباط هستند. علاوه بر نظارت اجتماعی بالا و هم بستگی بسیار قوی است. همچنین برخلاف بازار، قهوه خانه گلشن باعث زنده بودن کاروانسرا حتی در زمان تعطیلی بازار است. از استارتاپ ها و فناوری هم میتوان برای اطلاع رسانی لحظه به لحظه کمک گرفت. #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری

خانم معصومه افشاری، دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه بوعلی سینا، در نشست دوم بافت تاریخی همدان، پیشگیری از جرم از طریق طراحی CPTED مطرح کرد: عنوان پژوهش من، اعتبارسنجی نقشه های پیکره بندی فضایی در شناسایی مکان های جرم خیز در رینگ اول شهر همدان است. 6 دسته جرائم، با تهیه نقشه های شناختی به کمک 40 تن از ساکنین بافت شناسایی شدند. سپس این نقشه ها با نتایج حاصل از تحلیل فضای شهری این محدوده ها با نحوفضا مقایسه شدند. اتصال فضا، هم پیوندی و عمق گامی و میدان دید، مورد مطالعه قرار گرفت. اتصال فضا یعنی تعداد فضاهای متصل به یک فضا، هم پیوندی جداافتادگی یا پیوند با سایر فضاها را محاسبه میکند و عمق گامی یعنی تعداد فضاهایی که باید برای رسیدن به یک فضای خاص پیمود. نحو فضا، محدوه های محتمل جرم را نشان می دهد. در بازدید از بافت دیدیم یکی دو فضا با وجود امکان جرم از نظر نحوفضا، اما ایمن بودند! یکی از علل این تمایز استفاده از راهبردهای CPTED بود. همپیوندی و عمق دو تحلیل معنادارتر بودند. مطابق مطالعه ما، محدوده های جدا افتاده و محدوده های دورافتاده و عمیق اسیب پذیرترند. راه حل هایی چون کنترل دسترسی، افزایش چشم ناظر، فعالیت های اجتماعی، افزایش تردد و اختلاط کاربری ها از جمله راهبردهای متعدد دیگری هستند که CPTED برای محدوده های درگیر جرم پیشنهاد میدهد. #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری

#گزارش_نشست دکتر حسن سجادزاده، عضو هیئت علمی شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا، در نشست دوم بافت تاریخی همدان با موضوع پیشگیری از جرم از طریق طراحی CPTED بیان کردند: شهرهای سنتی ما توجه ویژه ای به امنیت در استقرار و تاب اوری شهرها داشته اند. امنیت اجتماعی و امنیت معیشت در استقرار و تاب آوری شهرهای گذشته تاثیرگذار بوده اند. مثلا در دوره ساسانی شهرها متکی بر کوه و رودخانه ها بودند. در این دوره سند جامع امنیت محیطی داشته ایم. پیج و خم کردن کوچه ها، ساباط ها، بن بست کردن کوچه ها و ... همگی تدابیری برای تامین امنیت در گذشته بوده اند. 6 راهبرد CPTED عبارتند از: نظارت، قلمروگرایی، فعالیت های پشتیبان، هدف مند کردن و کنترل دسترسی. پنجره شکسته یکی از نظریات کاربردی در CPTED است. مثلا با رها کردن فضا، بستر برای بروز جرم فراهم میشود. بدنه سازی، کف سازی و ... میتواند از آمدن ناامنی جلوگیری کند. چشمان خیابان، دیگر نظریه این حوزه است. مطابق این نظریه هرچه حضور مردم و تنوع فعالیت ها را در محیط داشته باشیم فضا امن تر خواهد شد. می توان بافت تاریخی همدان را از منظر دیگری نیز مورد مطالعه قرار داد. مطابق نقشه ها و آمار، اتفاقا بافت تاریخی از نظر جرم و آسیب، وضعیت خوبی دارد. یکی از ویژگی های امنیت محیطی، پیوند های فضایی است زمانی که به بافت همدان نگاه میکنیم، عناصری مثل بازار، محلات، گذرها و عناصر تاریخی هویت بافت را شکل داده اند. هرجا عناصر و ویژگی های بافت به هم پیوند خورده امنیت بیشتر است. با نگاهی وسیع تر به کل همدان، میبینیم هرجا شهر از قاعده شعاعی پیروی نکرده است امنیت کاهش یافته است. با نحو فضا میبینیم میزان جرم، با میزان هم پیوندی در بافت های همدان تناسب دارد. هرجا بافت جدیدی ایجاد می شود بدون هم پیوندی با بافت تاریخی گذشته باید منتظر مشکلات بود. یکی از پروژه های درس آموز برای همدان، شوشتر نو است. با نگاهی به شوشتر نو، میبینیم علاوه بر پایین بودن هم پیوندی در تحلیل نحو فضا، اهلیت مکان نیز از دست رفته است. مهم ترین رکن بافت، حفظ ساکنان اصلی است. زمانی که بافت از این ساکنین اصلی خالی شود غریبه ها و مشکلات خواهند امد. نباید با عناوینی چون مشاغل ناسازگار، بافت را از اهالی و کسبه اصلی خالی کرد. همیشه این توصیه را به بچه هایمان داریم که با نااهل نگرد! نا اهل ادم بدی نیست یعنی اهلیت ندارد. دقیقا مراکزی مشکل دارند که اهلیت ندارند. کانون اهلیت بافت تاریخی است. هرچه اهلیت را در بافت از بین ببریم دچار ناامنی و مسایل متعدد خواهیم شد. متاسفانه اراده ای ایجاد شده که میخواهیم با دسته بندی شغل ها برخی را از بافت خارج کنیم که این خطرناک است. اهن فروش ها، مرغ فروش ها و الکتریکی ها بروند! با رفتن این ها چه کسانی میخواهد جایگزین شوند؟ در جریان مطالعه اثر پیاده راه سازی، با مردم در مساجد بافت دیدار داشتیم، بسیاری از آن ها از این نگاه نگران اند. یک درس عبرت برای ما، پروژه نوسازی نواب است. نواب محله ای همچون نارمک بود. اما با نوسازی اهالی رفتند و حالا مسکن موقت غریبه هاست و دچار مشکلات فراوان! در سال های گذشته، ما با ایجاد پارکینگ، عبور معابر 18 متری و تخریب خانه های تاریخی بافت را از بین برده ایم! تخریب خانه های محله کبابیان که اکنون فضای خالی است. نوسازی جولان منجر به فراری دادن اهالی شد. ورود ادم عای غریبه و از بین رفتن بافت و انسجام فضایی حاصل آن بود. پارکینگ محله آقاجانی بیگ، مثل یک بمب در محله ترکید! پل پهلوان ها امروز پارکینگ ماشین است. #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری

#گزارش_نشست دکتر افشین کاردوست، دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران و جرم پژوه، در نشست دوم بافت تاریخی همدان با موضوع پیشگیری از جرم از طریق طراحی CPTED بیان کردند: در خصوص جرم این نکته مهم است که بین جرم و انسان فاصله ای وجود ندارد و با زندگی انسان در هم تنیده است. جرم برای جامعه حتی کاربرد دارد و با بسیاری از مشاغل در جامعه مرتبط است.بسیاری از ساختار های اجتماعی به خاطر جرم ایجاد شده اند. ایا می توان جرم را به کلی از بین ببریم؟ پاسخ اغلب اندیشمندان به این سوال منفی است! ما میتوان جرم را کنترل، تعدیل و یا سویه دهیم اما از بین نخواهد رفت! نکته مهم دیگر این است که بین جرم و آسیب باید تفاوت گذاشت. البته فراموش نکنیم جرم از آسیب زاده خواهد شد. بنابراین این تلقی که مشکلات موجود در بافت یا هر نقطه دیگر شهر، آسیب هستند و نه جرم نباید ما را از پرداختن به آن ها بازدارد. نکته دیگر این که اگر اهالی را از بافت راندیم، ساکنین غریبه جای آن ها را خواهند گرفت. یکی از ویژگی های انسان این است که زمانی که در جایی ناشناخته و غریبه باشد میل به جرم پیدا میکند. همانطور که تجربه های دیگر در همدان نشان داده با تاسیس کلانتری نمی توان مانع جرم شد. نظریاتی مثل CPTED میتواند تا حد زیادی جرم را کنترل کنند. مثلا در لندن، از آنجایی که بیشتر جرائم را موتورسوارها مرتکب می شدند. موانعی برای تردد آن ها در پیاده راه ها وضع شد و به این ترتیب جرم را کنترل کردند. هرچند نمیتوان جرم را از بین برد اما میتوان به آن حتی سویه داد. با استفاده از نظریات بافت-جرم یا نظریات دیگر مثل CPTED میتوانیم جلوتر از مجرم باشیم و به جرم در شهر سویه دهیم. به کمک علم، می توان مواضعی را که جرم در یستر آن اتفاق می افتد را با تغییرات کالبدی کنترل کرد. در تجربه ایران هم میبینیم مثلا برخی شهرها مثل یزد بخاطر ویژگی های شهرسازی جرم کمتری را تجربه میکنند. علاوه بر این ها، چشمان باز و ناظر، چه به صورت طبیعی و چه به صورت دوربین های نظارتی در کاهش جرم بسیار موثرند. #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری #جامعه_شناسی #جرم_پژوهی

جرم یا آسیب اجتماعی؟ مشکلاتی که در بافت وجود دارند جرم هستند یا آسیب اجتماعی، این سوال را دکتر محققی از اداره کل امور اجتماعی استانداری همدان اولین برا مطرح کردند. در ادامه نظرات حاضران در جلسه را مرور میکنیم: 👤محققی (اداره کل امور اجتماعی استانداری همدان): درتعمیم نظریات غربی در جامعه خود نیاز به دقت نظر بیشتری است. یکی از مصادیق این تفاوت ها همین تفاوت تلقی غرب و ما از جرم است. علاوه بر این خود مفهوم جرم نیز باید تدقیق شود. بسیاری از مواردی که امروز در تحقیق خانم افشاری جرم تلقی شده، ما به عنوان آسیب اجتماعی میشناسیم. باید میان جرم و آسیب اجتماعی تفاوت قائل شد. 👤محرمی (معاونت اجتماعی س انصار الحسین (ع)): جرم، فعل یا ترک فعلی است که برای آن در قانون جرم انگاری شده باشد و بر اساس قانون در مجلس شورای اسلامی مجازات در نظر گرفته شده باشد. آسیب هم رفتاری است که فرد میخواهد آن را از دید سایرین پنهان کند، نوعی کج روی است. جرم یا آسیب شناختن یک عمل، نحوه مواجهه ما با مساله را تحت تاثیر قرار خواهد داد. 👤نادری (معاونت فرهنگی اجتماعی ناجا): این تفاوت جرم و آسیب از جنبه دیگری هم حائز اهمیت است. مثلا درست تر است که بجای مناطق جرم خیز از مناطق آسیب پذیر استفاده کنیم. در این مناطق اهالی بسیار شریفی زندگی می کنند. 👤کاردوست (دکتری جامعه شناسی و جرم پژوه): درست است که جرم با اسیب تفاوت دارد، اما توجه داشته باشیم که جرم از اسیب ایجاد میشود. تا اسیب نباشد جرمی به وجود نمی آید. به همین دلیل هم هست که در دنیا پیشگیری از آسیب ها نیز اهمیت دارد. ایا میتوان جرم را به کلی از بین برد؟ اغلب اندیشمندان پاسخ منفی داده اند. جرم را تنها میتوان کنترل یا تعدیل کرد! 👤عراقچی (عضو هیئت علمی معماری دانشگاه بوعلی سینا): جرم نسبی است ممکن است چیزی در ایران جرم باشد در جای دیگری جرم تلقی نشود. علاوه بر این بین تلقی قانون از جرم، عرف و نگاه جامعه شناسی به جرم تفاوت هایی وجود دارد. در مورد تحقیق ارائه شده از نظر بنده، آبریزگاه جرم نیست، آسیب هم نیست.بلکه نیازی بوده که جوابی به ان نداده ایم و بنابراین به این صورت درآمده است. نیاز است جرم یا اسیب دسته بندی شود. آنگاه میتوان راه حل های متناسب با هر کدام را اتحاذ کرد. در تجربه یکی از شهرهای انگلیس، محدودیت هایی متنناسب با نوع جرم در محلات مختلف در نظر گرفته شده است. به طور مثال تردد برای برخی اقوام یا یک جنسیت یا مثلا سن خاصی در ساعاتی از روز در محلات خاص ممنوع است. #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری #آسیب_اجتماعی

محل جرم یا محله جرم خیز؟ آیا بافت تاریخی همدان محله جرم خیز است یا محل ارتکاب جرم؟ این سوال را اولین بار سرهنگ محرمی معاونت اجتماعی س انصار الحسین (ع) مطرح کردند. در ادامه نظرات حاضران در جلسه را مرور میکنیم: 👤محرمی (معاونت اجتماعی س انصار الحسین (ع)): این صحبت که این محدوده ها جرم خیز است اشتباه است. بلکه نهایتا به شرط صحت تنها محل جرم است. بافت تاریخی یکی از فرهنگی ترین محلات همدان بوده است. مثلا عباسیه جولان قدمتی نزدیک 100 سال دارد. پس دقیق تر این است که افراد جای دیگری مجرم شده اند ولی برای ارتکاب جرم به مرکز شهر آمده اند. 👤محققی (اداره کل امور اجتماعی استانداری همدان): تفاوت میان محل انجام جرم و محل جرم اهمیت دارد. گفته شد بافت تاریخی جرم خیز است. محلات سنتی و بافت فرهنگی ما جزو با پتانسیل ترین مناطق شهر هستند و مطابق آمارهای ما، اتفاقا این بافت ها جرم بسیار کم است. 👤کاردوست (دکتری جامعه شناسی و جرم پژوه): من هم بر تفکیک جرم و محل جرم تاکید دارم. در سال 97 در تمامی شهرهای ایران مطالعه ای انجام شد. در این مطالعه مشخص شد که در بسیاری از شهرها میان مجرم و محل جرم فاصله زیادی است. گاهی به کلی جای دیگری از شهر درگیر جرم است حال آنکه اهالی آن محل آلوده به جرم نیستند! اگر به تفکیک میان محل جرم و محله جرم خیز و مجرم خیز توجه داشته باشیم. باید بسیاری از محلات همدان را محلات آسیب پذیر تلقی کنیم و نه محله جرم خیز! #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری #آسیب_اجتماعی

دکتر محمدرضا عراقچیان، عضو هیئت علمی معماری دانشگاه بوعلی سینا، در نشست دوم بافت تاریخی همدان با موضوع پپیشگیری از جرم از طریق طراحی CPTED مطرح کردند: جرم نسبی است ممکن است چیزی در ایران جرم باشد در جای دیگری جرم تلقی نشود. علاوه بر این بین تلقی قانون از جرم، عرف و نگاه جامعه شناسی به جرم تفاوت هایی وجود دارد. در مورد تحقیق ارائه شده از نظر بنده، آبریزگاه جرم نیست، آسیب هم نیست.بلکه نیازی بوده که جوابی به ان نداده ایم و بنابراین به این صورت درآمده است. نیاز است جرم یا اسیب دسته بندی شود. آنگاه میتوان راه حل های متناسب با هر کدام را اتحاذ کرد. در تجربه یکی از شهرهای انگلیس، محدودیت هایی متنناسب با نوع جرم در محلات مختلف در نظر گرفته شده است. به طور مثال تردد برای برخی اقوام یا یک جنسیت یا مثلا سن خاصی در ساعاتی از روز در محلات خاص ممنوع است. در جانمایی راسته های مختلف در بازارهای سنتی به مقوله امنیت توجه خاصی شده است. به نقل از استاد پیرنیا، راسته هایی که امنیت بیشتری نیاز داشتند در مرکز بافت قرار می گرفته و باقی در حاشیه ها جانمایی می شدند. یک دهه قبل مخالفت هایی در کمیته فنی داشتیم که امروز عوارض بی توجهی به آن ها بروز کرده است. مراکز تجاری صرف، خیابان هایی که به صنف خاص اختصاص پیدا کرده اند و هم چنین بی توجهی به شکل و تبعات اجتماعی آن از جمله آن ها بودند. پیشنهاد ما کاربری های مختلط بود ترکیبی از تجاری در همکف و مسکونی در طبقات بالا. شکل معابر، فرم معماری و ... هم در مقوله امنیت مهم هستند. اجزای درون و بیرون معماری مثل وجود بالکن به معبر و ... میتواند در تامین امنیت بافت موثر باشد. جابجایی کاربری ها و خارج کردن مراکز تجاری و اداری از بافت تاریخی باعث از بین رفتن زندگی در بافت و آسیب پذیر شدن آن خواهد شد. بنابراین باید اهالی و کسبه را حفظ کرد. وابستگی سرزمینی و خانوادگی در کاهش جرم موثر است. نکته دیگر این است که برای کاهش آسیب ها شهر باید در تمام نقاط 17-18 ساعت زنده باشد. قطعا برخی موضوعات از محرمانگی برخوردارند. بسیاری از مناطقی که در این جلسه محل جرم یا آسیب معرفی شد در کنار این مشکلات، مزایای بالقوه و بالفعل فراوانی دارند. مثلا در مورد یکی از این نقاط که عنوان شد محل فروش مواد مخدر است، به خوبی میدانیم یکی از کانون های اجتماعی در همدان نیز می باشد. انتشار برخی داده ها تبعات اجتماعی، امنیتی خواهد داشت. #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری #آسیب_اجتماعی

دکتر سعید حاجی بابایی، عضو شورای اسلامی شهر همدان و رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر، در نشست دوم بافت تاریخی همدان با موضوع پپیشگیری از جرم از طریق طراحی CPTED مطرح کردند: تمرکز پژوهش خانم افشاری بر روی طراحی محیطی بود. اما می توان به برنامه ریزی شهری یا شهرسازی و نقش آن ها در پیشگیری از جرم هم فکر کرد. جان کلام نظریه های پیشگیری از جرم، به زعم بنده حضور و نظارت مردم است. این حضور مانع از آسیب های اجتماعی شده و ضرورت حضور نیروهای انتظامی را کاهش می دهد. در برنامه ریزی شهری، صرفا با کاربری تجاری یا برگزاری چند رویداد نمیتوان حضور مردم را تقویت کرد. بلکه همانطور که خانم افشاری هم تاکید کردند باید به سمت کاربری مختلط رفت. اقداماتی مثل برگزاری مراسم در پیاده راه ها خوب است اما باعث حضور مردم در عمق بافت تاریخی نخواهدشد. متاسفانه در سال های اخیر شاهد انبار شدن منازل مسکونی در بافت تاریخی هستیم. با توجه به تصمیماتی که گرفته شده در آینده شاهد کاهش جمعیت مقیم در بافت خواهیم بود. متاسفانه ضابطه شهرسازی ما مردم را از بافت تاریخی فراری می دهد. با رفتن مردم هم آسیب های اجتماعی تشدید خواهند شد. متاسفانه در این زمینه بین دستگاه های مرتبط دید کلانی نسبت به عوارض ضوابط وجود ندارد. تنها تغییر اخیر کاهش تعداد طبقات است. اما نوع معماری تغیری نکرده است. ضابطه شهرسازی ما اجازه ساخت با الگوهای سنتی به مالکان نمیدهد! #بافت_تاریخی #همدان #بازارتاریخی #بازارهمدان #جرم #CPTED #نشست #شهرسازی #طراحی_شهری #معماری #برنامه_ریزی_شهری #آسیب_اجتماعی