الحاق غیررسمی! تولید سکونتگاه های غیررسمی با الحاق بدون توافق نویسنده: سعید ملکی دانش آموخته شهرسازی و دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد مسکن اغلب محدوده های اصطلاحا غیررسمی شهر را معلول تصرف عدوانی و خارج از برنامه رسمی دولت ها می دانند. اگر خوب نگاه کنیم شکل گیری این محدوده ها ناشی از عدم برنامه ریزی درست برای نیاز مسکن و توسعه شهر است. محدوده های غیررسمی همدان با نام های دیگری چون محدوده های توانمندسازی یا الحاقی به توانمندسازی نیز شناخته می شوند. محلاتی چون خضر، دیزج، حصار امام (شاهپسند) و منوچهری از جمله این محلات هستند. این محدوده ها هرچند تفاوت هایی دارند. اما در برخی ویژگی ها عمدتا مشابهند. کوچه های باریک و بلند، خانه های فرسوده یا غیرمقاوم در برابر زلزله، قطعات زمین غیرعادی و غیرمتناسب اغلب کوچک و کسری شدید خدمات شهری! این محدوده ها چطور شکل گرفته اند؟ اگر نگاهی به پیشینه این بافت ها بیاندازیم خواهیم دید برخی اراضی کشاورزی روستاهای اطراف همدان، برخی باغات داخل محدوده و گاهی اراضی بایر رها شده هستند. مالکان بدون توافق با دولت و مدیریت شهری دست به تفکیک زمین های خود زده و به صورت قولنامه ای و بدون برنامه ریزی درست این زمین ها را به مهاجرانی که در شهر جای پیدا نمیکنند فروخته اند. تفکیک نادرست همیشه در مورد اراضی خارج محدوده اتفاق نمی افتد، گاهی اراضی داخل محدوده که مالکان با مدیریت شهری به توافق نرسیده اند. یا اراضی کشاورزی یا باغی داخل محدوده که امکان تغییرکاربری ندارند هم سرنوشتی غیررسمی دارند. به طور مثال می توان از اراضی انتهای حصار امام (شاهپسند) نام برد. اراضی کشاورزی که به مرور به بدترین شکل تفکیک شده اند. تفکیکی که هرچند به نفع مالکان است، شهرها تا دهه ها درگیر تبعات و مشکلات آن ها خواهند بود. آنچه این روزها از 2500 هکتار الحاق به شهر شنیده می شود، چیزی جز تولید بافت های مساله دار شهری نیست! با نگاهی به این محدوده ها که با کمال تعجب به اندازه نیمی از شهر فعلی همدان می باشد. خواهیم دید این اراضی عمدتا اراضی درجه یک و دو کشاورزی با مالکیت خصوصی هستند! هرچند در مصاحبه های مسئولان هدف اعطای رایگان زمین برای ساخت مسکن توسط مردم عنوان می شود. باید دانست مطابق قانون، حتی با سهل گیر ترین آن ها (قانون جهش تولید مسکن) هم تغییر کاربری این اراضی به مسکن غیرقانونی و خلاف است! فرض کنیم همانطور که با فشار به وزارت راه توانسته ایم مصوبه طرح جامع را خلاف رویه های معمول پس بگیریم! بتوانیم قانون را هم دور زده و این اراضی را یکسره مسکونی کنیم! حالا چطور میتوان این اراضی با مالکیت خصوصی را به رایگان به مردم داد تا مسکن بسازند! پس سرنوشت این اراضی کشاورزی، در طرح های جامع و تفصیلی چیزی جز کاربری های باغی داخل محدوده نخواهد بود. ناگفته پیداست مالکان پس از چند سال به علت افزایش قیمت زمین ناشی از الحاق دست به تفکیک غیررسمی خواهند زد! یک بار دیگر با هم مرور کنیم: به اندازه نصف شهر همدان، زمین درجه یک و دو کشاورزی به شهر اضافه میکنیم. مطابق قانون تغییر کاربری این اراضی به مسکونی غیرقانونی است. این اراضی در طرح های جامع و تفصیلی آتی باغات درون محدوده خواهند بود! مالکان به علت افزایش قیمت زمین ناشی از الحاق این اراضی به شهر، دست به تفکیک غیرقانونی و قولنامه ای و غیررسمی اراضی خواهند زد. نتیجه چیزی جز محدوده هایی چون دیزج، سیلو، خضر، منوچهری و ... جدیدی نیست! اما این بار به اندازه نصف شهر همدان! @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی معماری وشهرسازی همدان

برند شهری همدان اختلال در برند شهری همدان با الحاق وسیع نویسنده: زهره مولایی فعال گردشگری و کنشگر شهری در این یادداشت خانم مولایی از منظر گردشگری به موضوع الحاقات عجیب و غریب اخیر همدان می پردازد. قرار است حدود 2600 هکتار (حدود نیمی از شهر فعلی) به شهر همدان الحاق شود. یادداشت کامل ایشان را اینجا بخوانید. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی معماری وشهرسازی همدان

برند شهری همدان اختلال در برند شهری همدان با الحاق وسیع نویسنده: زهره مولایی فعال گردشگری و کنشگر شهری همدان یکی از کهن ترین شهرهای ایران است که حتی مداخلاتی که باعث از بین رفتن بخش بزرگی از بافت تاریخی آن در دوره پهلوی شد (نظیر مداخله خیابان کشی های 6 گانه) نیز اکنون به عنوان بخشی از هویت و برند آن پذیرفته و جذب شده است. با نگاهی به پیج های گردشگری و صفحات معرفی میراث تاریخی فرهنگی، تصویر ذهنی از همدان به عنوان تنها شهر دایره ای ایران، زیباترین شهر تاریخی و ... را در ذهن گردشگران می توان دید. تمرکز یادداشت بنده بر موضوع الحاق زمین آن هم با این وسعت (حدود نیمی از مساحت فعلی همدان) به شهر، و تاثیر این الحاق بر وضعیت بافت تاریخی و به خصوص آینده ویژند (برند) شهری همدان است. با الحاق این همه زمین به شهر چه اتفاقی برای این بافت های تاریخی خواهد افتاد؟ تجربه دهه شصت نشان داده که الحاقات و توسعه افقی بی رویه شهرها، موجب پوک شدن و از رونق افتادن بافت های تاریخی و میانی شهرها شد. چنان که در میانه دهه هفتاد بالاخره وزارت مسکن با بستن کمربند شهرها جلوی توسعه افقی شهرها را گرفت و اولویت را نوسازی بافت های تاریخی و میانی شهرها قرار داد. به این ترتیب اولین ایراد این الحاقات به شهر، خالی کردن جمعیت و جریان سرمایه نوسازی بافت های میانی به خارج از آن است. ایراد دوم در برهم زدن تصویر و برند شهری همدان است. نیمی از شهر موجود با چه ساختار شهری به همدان اضافه خواهد شد که از به هم زدن برند آن جلوگیری کند؟ حتی در ترکیب جمعیتی شهر نیز شاهد اختلالاتی خواهیم بود. یک و نیم برابر کردن شهری که رشد جمعیتی نداشته یعنی مسکن ساختن برای مهاجران جدید به همدان و به هم زدن بافت جمعیتی و فرهنگ آن! @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی معماری وشهرسازی

تاثیر الحاق بر افزایش حاشیه‌نشینی ..... اخیرا نمایندگان شهر همدان اصرار فراوانی بر الحاق حدود ۳هزار هکتار زمین به بهانه رفع مشکل مسکن را دارند. داود احمدی شهردار جورقان در این ویدیو به بررسی پدیده الحاق پرداخته و نمونه‌هایی از آن را در کشور را مطرح می‌کند. ..... https://t.me/shahrbanp https://eitaa.com/shahrbanpress

داستان طرح جامع شهر همدان! مروری بر طرحی 7 ساله برای افقی 10 ساله داستان طرح جامع همدان در شش پرده از مغایرت حتی در نقشه های وضع موجود و ارزش افزوده های چند صد میلیاردی تا الحاقات شبانه به همدان از سه نامه اساتید و حرفه مندان شهرسازی معماری همدان به وزیر تا بدعتی تازه و بی سابقه در بازگرداندن طرح مصوب شورای عالی شهرسازی برای الحاق دوباره حدود نیمی از شهر متن کامل یادداشت را اینجا بخوانید. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی معماری وشهرسازی همدان

داستان طرح جامع شهر همدان! مروری بر طرحی 7 ساله برای افقی 10 ساله 1️⃣فصل اول مغایرت، حتی در وضع موجود! طرح جامع همدان از سال 96 توسط شرکت مشاور اصفهانی، تدوین میشود. از همان ابتدا یعنی در برداشت وضع موجود شهر که مبنای طرح های بعدی است، مغایرت های فراوانی یافت شد. به طور مثال زمین هایی که پیش از این در طرح های گذشته فضای سبز و باغ بودند به یکباره مسکونی، تجاری و مختلط شده بودند!چیزی حدود 800 مغایرت توسط بدنه کارشناسی ادارات راه و شهرسازی، استانداری، شهرداری و ... برطرف شد. فرایندی زمان بر و پر زحمت! 2️⃣فصل دوم الحاقات شبانه! علاوه بر مغایرت در وضع موجود، زمین های زیادی با تصمیمات شبانه به شهر اضافه شده بودند! مثلا زمانی صحبت از اضافه کردن شهر مریانج به شهر همدان بود. بعد با مخالفت کمیته های تخصصی، موضوع الحاق شهر جورقان به آن مطرح شد. این الحاقات به شدت مورد مخالفت بدنه علمی شهر واقع شد. چنان که در 25 آذر 1399 و پس از آن 18 آذر 1400 جمعی از اساتید و حرفه مندان معماری و شهرسازی در نامه ای به وزیر راه خواستار بازبینی آن شدند! 3️⃣فصل سوم الحاق برای تامین مسکن ملی پس از این مخالفت ها ناگهان پیشنهاد دیگری روی میز مشاور ظاهر شد، که همه کارشناسان و مردم را متحیر کرد! الحاق 680 هکتار از اراضی روستای شورین! در حالی که دولت سند تک برگ داشت با این وجود معارضین انقدر زیاد بودند که از همان آغاز مشخص بود که کار نشدنی است! با این وجود همدان حدود 2 سال معطل این پیشنهاد بود. در چنین شرایطی و بدون حل کردن تعارض ها و توافق احتمالی با مالکین! و حتی پیش از تصویب الحاق، مسئولان شروع به رسانه ای کردن موضوع کردند. تا جایی که با باز شدن پای دلالان و سفته بازان به این اراضی، قیمت منطقه ای این اراضی به شدت افزایش یافت. با توجه به این که این الحاقات مشکل جدی معارض داشت و شورای عالی نیز مالکیت دولت را مسجل نمی دید لذا مصوبه الحاق را باطل اعلام کرد. 4️⃣فصل چهارم طرح جامع، توافق متخصصان پس از خارج شدن اراضی 680 هکتاری، طرح از سال 1400 تا اواسط 1402 مورد بازنگری کمیته های تخصصی قرار گرفت و در نهایت غالب مشکلات عمده آن حل شد. با انجام این اصلاحات بدنه علمی شهر نیز به اجماع کلی در جهت یک برنامه حداقلی با وجود انتقادات به آن رسید. این برنامه مورد توافق، برای تصویب و ارسال به شورای عالی شهرسازی و معماری، به شورای عالی برنامه ریزی توسعه استان ارجاع شد. متاسفانه پس از برگزاری تنها یک جلسه، طرح جامع برای چندمین بار دستخوش تغییرات غیرکارشناسی شد که بیش از همه رنگ و بویی سیاسی و اداری داشت. جالب این که در هر دو جلسه امور زیربنایی و شورای برنامه ریزی توسعه استان در اسفند 1401 همه موارد اصلاحی کمیته های تخصصی که مورد توافق و تایید بدنه علمی و تخصی شهر بود، کنار گذاشته شد و مسئولین حاضر در جلسه با تغییراتی چون الحاق 2500 هکتار به شهر (با توجیه عقب ماندگی در مسکن ملی) طرح را راهی تهران کردند. 5️⃣فصل پنجم نامه سوم بدنه علمی همدان در نهایت اما با نامه سوم بدنه کارشناسی و اساتید دانشگاه در تاریخ 24 اسفند 1401، الحاقات و مداخلات سیاسی استان لغو و کمیته فنی شورای عالی معماری و شهرسازی نیز بر نظر کمیته های فنی و تخصصی استان تاکید کند. چنان که در نهایت این طرح در دی ماه 1402 به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید. اما از همان زمان با مخالفت مقامات سیاسی استان و پیگیری های برخی مسئولان جلوی ابلاغ آن گرفته شده است. 6️⃣فصل ششم بدعتی خطرناک در طرح جامع حالا در فصل جدید کش وقوس میان نظر کارشناسی و نظرات یک شبه و سیاسی برخی مسئولان استان! نماینده شهر در مجلس شورای اسلامی، خبر از بازپس گیری طرح مصوب شورای عالی برای الحاق 2600 هکتار برای حل کردن مشکل مسکن داده است! موضوعی عجیب و بدعتی تازه که اگر باب آن در همدان باز شود قطعا دامن سایر شهرها را خواهد گرفت. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی معماری وشهرسازی همدان

اصرار بر الحاق! برنده کیست خانم وزیر؟ متن نامه اعتراضی بیش از 100 استاد معماری و شهرسازی کشور به وزیر راه و شهرسازی پیرامون دخالت های سیاسی نمایندگان در جلوگیری از ابلاغ و بازگردانی طرح جامع مصوب همدان شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برای الحاق 2600 هکتار به آن http://fdn.ir/199162

نامه بیش از 100 استاد دانشگاه به وزیر راه و شهرسازی در خصوص طرح جامع شهری همدان متن نامه اعتراضی بیش از 100 استاد معماری و شهرسازی کشور به وزیر راه و شهرسازی پیرامون دخالت های سیاسی نمایندگان در جلوگیری از ابلاغ و بازگردانی طرح جامع مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برای الحاق 2600 هکتار به آن http://mehrnews.com/x36KFp

سه مغالطه پیرامون طرح جامع همدان 1 اعضای شورای شهر و اساتید قبلا مخالف بودند چطور الان موافق طرح جامع هستند؟ 2 اساتید و کارشناسان با الحاق مخالفند! 3 یک نماینده شورا با انگیزه های سیاسی و شخصی موضوع طرح جامع را علیه یک نماینده مجلس کلید زده! در تصاویر پاسخ به این سه مغالطه داده شده است. @shahrdad_ir شهرداد: رسانه تخصصی معماری وشهرسازی همدان

بازتاب خبر در روزنامه سپهر غرب نامه بیش از 100 استاد دانشگاه به وزیر راه و شهرسازی در خصوص طرح جامع شهری همدان https://sepehrnewspaper.com/Press/ShowNews/90052