🔻چگونه مثل استادان دانشگاه شعر بخوانیم؟
یادداشتی از توماس فوستر
▪️«...#توماس_فوستر، استاد سابق دانشگاه و نویسنده، در این یادداشت شرح می‌دهد که چگونه شعر مدرن را بفهمیم. او که پس از سی سال تدریس بازنشسته شده است، در سال‌های اخیر آثار متعددی نوشته و منتشر کرده است. اغلب این آثار، برای علاقمندان تازه‌کار ادبیات مناسب است و مشهورترین آن «چگونه مثل استادان دانشگاه بخوانیم» نام دارد که در سال 2014، در فهرست پرفروش‌ها قرار گرفته بود. فوستر در این یادداشت شفاهی به دوست‌داران شعر مدرن، راه‌کارهایی عملی و ساده، برای خواندن درست این گونه ادبی می‌آموزد.
کلمات را بخوانید
ازرا پاوند معتقد است که شعر باید در سطح انسانی کار کند که از نظر او عقاب فقط عقاب است. این توصیه‌ای معرکه است. بنابراین در ابتدا، شعر را به همین شیوه بخوانید، یعنی در سطح معنای لفظی آن [و نه معانی نمادین و ثانویه]. چیزی را بخوانید که جلوی چشمان‌تان است. نکته‌ی بعدی -که ذکر آن تا حدی زائد به نظر می‌رسد اما به گمان من دانستن آن لازم است-، خواندن همه‌ی کلمات است. نه تنها ضرورت دارد که آن‌ها را بخوانید، بلکه باید به همان شیوه‌ای که در کنار هم قرار گرفته‌اند آن‌ها را بخوانید. من چنین نگاهی را نه نزد خوانندگان مبتدی شعر دیده‌ام و نه نزد کسانی که تا حدی صاحب تجربه‌اند، چون افراد تمایل دارند که خیلی زود از زبانی که روی صفحه می‌بینند به سراغ معناهای پنهان یا نمادهایی بروند که احتمالا در دل شعر وجود دارد. زمانی برای آزمایش این نکته، از برخی دانش‌جویانم خواستم تا تعمداً هنگام خواندن شعری، از عبارتی کلیدی چشم بپوشند. بواقع اگر از روی کلمه‌ای منفی‌ساز نظیر "نه" بپرید معنا به کل عوض میشود. خلاصه اینکه تا وقتی متوجه نشده‌اید که متن در همان سطح الفاظ، چه معنایی می‌دهد، نباید دغدغه معناهای ثانویه یا اشارات نمادین متن داشته باشید...»
متن کامل این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9020
☑️ @ShahrestanAdab
🔻اینجا ابدی هستیم
(در تازه ترین مطلب پرونده #ادبیات_مقاومت و همزمان با جنایات رژیم صهیونیستی شعر معروفی از زنده‌یاد #محمود_درویش شاعر مقاومت فلسیطین را باز می‌خوانیم)
▪️اقِفون هُنا
قاعِدون هُنا
دائمون هنا
خالدون هنا
وَ لَنا هَدَفٌ واحد
واحد ... واحد
أن نکون
و سَنَکون ...؛
اینجا می‌ایستیم
اینجا می‌نشینیم
اینجا دائمی هستیم
اینجا ابدی هستیم
و همه ما یک
و فقط یک هدف داریم
اینکه هستیم
و خواهیم بود ... .
☑️ @ShahrestanAdab
🔻شاهنامه‌ای به نثر | یادداشتی از #سعید_فرمانی
(ویژه پرونده پرتره #فردوسی)
▪️«...#شاهنامه را نمی‌فهمیم. زبانش سخت است. یک‌جوری است. حوصله‌مان نمی‌گیرد. اصلاً شعر قدیمی‌ها مفهوم نیست و... . اینها بخشی از جملاتی است که ممکن است خیلی‌هایمان از این و آن شنیده باشیم؛ یا شاید این و آن از ما شنیده باشند! اما در وقت مناسب چنان به خود می‌بالیم و مباهات می‌کنیم که فردوسی از ماست و چنین و چنان. بگذریم؛ محض اطلاع باید عرض شود که زبان شاهنامه یک‌جوری نیست؛ این ماییم که زبانمان را روزافزون به سمت قهقهرا هدایت می‌کنیم! از مجری‌های صوتی و تصویری بگیرید تا همین خود من و شما. باز هم بگذریم؛ نمی‌خواهیم به این بپردازیم که چرا زبان شاهنامه شاید سخت باشد، که خود موضوعی دیگر و مفصّل است. کوتاه اینکه اگر ماییم، که زبان تمام کتاب‌ها سخت است!
اما اگر بهانه‌تراشی نکنیم و دست‌کم بخواهیم بفهمیم که کلیت شاهنامه چه گفته و بخش‌هایی درخور از آن را بخوانیم، ماجرا فرق خواهد کرد و گزینه‌هایی مطلوب و ارزشمند پیش چشم‌مان پیدا خواهد شد...»
متن کامل این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9023
☑️ @ShahrestanAdab
🔻اگر تندبادی براید ز کنج
(به مناسبت روز بزرگداشت و در جدیدترین مطلب #پرونده_پرتره_فردوسی، مقدمه داستان سهراب را برای بازخوانی انتخاب کرده ایم)
▪️اگر تندبادی براید ز کنج
بخاک افگند نارسیده ترنج
ستمکاره خوانیمش ار دادگر
هنرمند دانیمش ار بی‌هنر
اگر مرگ دادست بیداد چیست
ز داد این همه بانگ و فریاد چیست
ازین راز جان تو آگاه نیست
بدین پرده اندر ترا راه نیست
همه تا در آز رفته فراز
به کس بر نشد این در راز باز
برفتن مگر بهتر آیدش جای
چو آرام یابد به دیگر سرای
دم مرگ چون آتش هولناک
ندارد ز برنا و فرتوت باک
درین جای رفتن نه جای درنگ
بر اسپ فنا گر کشد مرگ تنگ
چنان دان که دادست و بیداد نیست
چو داد آمدش جای فریاد نیست
جوانی و پیری به نزدیک مرگ
یکی دان چو اندر بدن نیست برگ
دل از نور ایمان گر آگنده‌ای
ترا خامشی به که تو بنده‌ای
برین کار یزدان ترا راز نیست
اگر جانت با دیو انباز نیست
به گیتی دران کوش چون بگذری
سرانجام نیکی بر خود بری
#فردوسی
☑️ @ShahrestanAdab
🔻#فردوسی و دو گانه ایرانی و اسلامی | یادداشتی از #علیرضا_سمیعی
(ویژه #پرونده_پرتره_فردوسی)
▪️«...سیر از وحدت به کثرت، ذوابعاد است و حماسه و لطافت و زیبایی و ... دارد. اما در هر دوری، شاعران به وفق زمانه، طوری از آن را یافتهاند. یافت شاعر صرف بافتهی ذهنی نیست. فردوسی آینهگردان روح حماسی دورهای از تمدن اسلامی شد که وقت ظهور جهانگیری آن بود. تمدنها پس از ظهور به دوران جهانگیری میرسند و بعد به عرضهی زیبایی میپردازند و آنگاه مشغول درون-نگری میشوند و همینطور پیش میروند تا عصر انحطاط فرا رسد. لااقل در تاریخ ایران که پس از ظهور اسلام به نوعی تاریخ اسلام محسوب میشود این رویه را میبینیم. یعنی ابتدا شعر حماسی و در مرحلهی بعد قصایدی که غالباً توصیف هستند (مدح نیز چون نیک بنگریم وصف است) و در مرحلهی پس از آن شعر عرفانی (که نشان از دروننگری دارد) پیش میآیند و ... چنانچه تاریخ شعر را تاریخ روح ایرانیان مسلمان بدانیم، تاریخ شعر خود مؤید این مدعاست...»
متن کامل این یادداشت را در سایت شهرستان ادب بخوانید:
🔗 shahrestanadab.com/Content/ID/9024
☑️ @ShahrestanAdab