🔴 تصميم آلمان عليه حزب‌الله ✍️ #صابر_گل‌عنبری 🔹 آلمان حزب‌الله لبنان را در ليست سياه خود قرار داد و قبل از آن نيز انگلستان در فوريه 2019 دست به چنين اقدامی زد. در حالی كه قبلا كشورهای اروپايی دو شاخه سياسی و نظامی اين جنبش را از هم تفكيك كرده و صرفا بخش نظامی را در ليست گروه‌های تروريستی خود قرار مي‌دادند، اما هم اكنون اين دو كشور كليت آن را در اين ليست قرار داده‌ و احتمالا رفته‌رفته كشورهای اروپايی ديگری نيز اين كار را انجام دهند، اما در رابطه با فرانسه قضيه اندكی متفاوت است و با توجه به نقش تاريخی آن در لبنان از زمان قرارداد سايكس- ‌پيكو بعيد است فعلا مستقلا و راسا چنين تصميمی اتخاذ و احتمالا اين رويكرد را در چارچوب اتحاديه اروپا دنبال كند. 🔸 آلمان و انگلستان از هم‌پيمانان راهبردی اسراييل بوده و لابی اسراييلی در دو كشور هم متنفذ و قدرتمند است كه از اين منظر اقدام آنها امری طبيعی است، اما پرسش اينجاست كه چرا در اين بازه زمانی چنين اتفاقی رخ مي‌دهد. ✅ از دو زاويه مي‌توان به مساله نگاه كرد؛ يكی اينكه سياست خاورميانه‌ای اروپا تفاوت چندانی با سياست امريكا در اين منطقه ندارد و با وجود تفاوت در نوع اعمال و اعلام اين سياست اما هر دو مكمل هم بوده و در تعارض كامل با سياست خاورميانه‌ای ايران است. از اين جهت، اقدام آلمان و قبل از آن انگلستان عليه حزب‌الله همراستای راهبرد مقابله امريكا با نفوذ و نقش منطقه‌ای ايران است. 🔹 اما زاويه ديگر اينكه اين تصميم در واقع مقدمه‌ای برای پرهزينه ‌كردن مشاركت حزب‌الله در دولت لبنان و در نتيجه وادار كردن آن به كناره‌گيری از آن است. اين بعد قضيه از آن جهت اهميت دارد كه حزب‌الله و نيروهای سياسی هم‌پيمان با آن پس از استعفای سعد حريری نخست‌وزير سابق لبنان، نقش بيشتری در ساختار قدرت لبنان پيدا كرده و حسن دياب با حمايت اين ائتلاف انتخاب و دولت را تشكيل داد. پس از آن هم اكنون رياست‌جمهوري، نخست‌وزيری و رياست پارلمان در اختيار ائتلاف هشتم مارس است. 🔸 از اين‌رو احتمالا يكی از انگيزه‌های مهم اروپا فشار تدريجی بر دولت لبنان برای قطع ارتباط با حزب‌الله است و هيچ بعيد نيست كه در ماه‌های آينده اين فشارها تا سر حد تحريم بخش‌هايی از اين دولت (وزارتخانه‌های تحت مسووليت وزرای وابسته به حزب‌الله) و قطع كمك‌های خارجی در اين وضعيت بحران اقتصادی دشوار لبنان پيش برود. 💢 به هر حال همچنان كه حدود دو هفته قبل طی يادداشتی پيش‌بينی شد كه لبنان روزهای پرتنشی خواهد داشت و اين اتفاق در روزهای اخير شروع شده است، اين كشور كوچك اما تاثيرگذار در معادلات خاورميانه به احتمال زياد در ماه‌های آتی بيش از گذشته به كانون تنش، كشمكش‌ها و تسويه حساب‌های منطقه‌ای تبديل خواهد شد.

🔴 مکرون و حاکمیت عراق! ✍️ #صابر_گل‌عنبری 🔹 ایمانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه که این روزها حسابی بر خاورمیانه عربی متمرکز شده و پیداست که در صرافت بازنمایی نفوذ گذشته این قدرت اروپایی در این منطقه است، پس از دو سفر به لبنان ظرف یک ماه اخیر، دیروز چهارشنبه در سفری غیر منتظره وارد عراق شد. 🔸 مکرون قبل از این سفر، از طرح خود تحت عنوان "ابتکار حمایت از تحکیم فرآیند حاکمیت" عراق با همکاری سازمان ملل خبر دارد. اما هنوز چند و چون این طرح روشن نیست و احتمال می‌رود شامل کمک‌های مالی و نظامی باشد. ✅ واژه حاکمیت از پرپسامدترین کلماتی است که ماکرون به کار برده و در این چارچوب هم در کنفرانس خبری با برهم صالح و مصطفی الکاظمی از مداخلات خارجی به عنوان مهم‌ترین چالش عراق یاد کرده و از رهبران عراقی خواست که در جهت اعمال حاکمیت کشورشان حرکت کنند. 🔹 ناگفته پیداست که سیاست خارومیانه‌ای اروپا در عین اختلافاتی با آمریکا اما نوعی همپوشانی دارند و از این جهت بعید است که مقصود مکرون از مداخلات خارجی در عراق و بحث اعمال حاکمیت، دعوت به مواجهه با آمریکا باشد. به نظر می‌رسد که هم طرح مکرون هم سخنان وی در این راستا، پیامی به ایران و ترکیه و ترغیب رهبران عراقی برای مقابله با نقش و نفوذ این دو کشور همسایه عراق باشد. 🔸 جدا از انتقادات همیشگی فرانسه از سیاست‌های منطقه‌ای ایران، اما اخیرا هم به شدت با ترکیه در لیبی و شرق دریای مدیترانه اختلاف پیدا کرده و درگیر شده است. ✅ از این جهت، منظور وی در وهله نخست ترکیه است و سپس ایران. 🔹 پاریس که به شدت نگران توسعه نفوذ ترکیه در شمال آفریقا به عنوان تیول تاریخی فرانسه است و این نفوذ را مزاحمتی جدی برای خود می‌داند. به همین خاطر، مکرون با سفر به عراق و طرح بحث حاکمیت و مداخلات خارجی همزمان با تداوم عملیات ترکیه در عمق 40 کیلومتری اقلیم کردستان عراق، در واقع در تلاش است تا جنگ نفوذ با آنکارا را به حوزه امنیتی پیرامونی ترکیه بکشاند و از این جهت آن را تحت فشار قرار دهد. 💢 لب کلام این که مکرون با پیش کشیدن این مسائل به نوعی رهبران عراق را به تلاش برای توقف حملات ترکیه در شمال آن فراخواند. این رویکرد جدید پاریس هم معنای دیگری هم دارد و آن هم نوعی اعلام حمایت از پ.ک.ک در مقابل آنکاراست.

🔴 تردید دبیرکل! ✍️ #صابر_گل‌عنبری 🔹 یک ماه از درخواست آمریکا از شورای امنیت سازمان ملل سپری شد و روز بیستم سپتامبر فرا رسید و وزیر خارجه این کشور از بازگشت قطعنامه‌های قبلی این شورا و به تبع آن تحریم‌های بین‌المللی خبر داد؛ اما این اقدام آمریکا با مخالفت گسترده بین‌المللی روبرو شده است و شرکای برجام از روسیه و چین گرفته تا تروییکا و اتحادیه اروپا در این باره موضع مخالف گرفتند. 🔸 آنتونیو گوترش گفته است که نمی‌تواند در جهت احیای تحریم‌های بین‌المللی اقدامی کند. تا اینجای سخنان گوتیرش به نفع ایران به نظر می‌رسد، اما وقتی علت این مساله را به وجود "تردید" و نه "غیر قانونی بودن" آن ربط می‌دهد یک عقب‌نشینی پنهان در آن نهفته می‌گردد. ✅ وی در نامه‌ای به شورای امنیت نوشته است: "تردید این است که آیا این فرایند (بازگشت قطعنامه‌ها) عملا شروع شده یا نه و در عین حال هم نسبت به این که لغو (این قطعنامه‌ها) تداوم خواهد داشت یا نه تردید وجود دارد". 🔹 گویا برای رفع این تردید نیز از کارشناسان حقوقی سازمان ملل خواسته شده است قانونی بودن یا نبودن ادعای آمریکا را بررسی کنند. 🔸 از منظر حقوقی، سازمان ملل با یک نزاع حقوقی مواجه است و این طبیعی است که دبیرخانه تا بررسی جوانب حقوقی این نزاع از اعلام موضعی واضح له یا علیه هر کدام از دو طرف خودداری کند، اما خوب این سازمان یک ماه فرصت داشت این کار کارشناسی را انجام دهد که کار خاصی در این خصوص صورت نگرفت. ✅ به هر حال، جدا از بار معنای خاص واژگانی که گوترش در نامه خود به کار برده، جملات پر پیچ و خم و اتخاذ این موضع مبهم خود نشانی از سردرگمی دبیرخانه سازمان ملل در مواجهه با وضعیت پیچیده کنونی نیز هست. 🔹 بالاخره یک طرف ماجرا آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی تاثیرگذار در معادلات بین‌المللی است که در دوره ترامپ هیچ ابایی از خروج از نهادهای این سازمان نداشته و از چند نهاد هم خارج شده است. 💢 همین شیوه تعامل موجب می‌شود عالی‌ترین مقام این سازمان بین‌المللی دست به عصا موضع بگیرد. جدا از این که معمولا دبیرخانه سازمان ملل در اختلافات و نزاع‌هایی که یک طرف آن آمریکا باشد، محتاطانه برخورد می‌کند و از این روز، بعید نیست که جدا از پیچیدگی حقوقی ماجرا، این انگیزه نیز در عدم اتخاذ موضع روشنی دخیل بوده باشد.

🔴 آمریکا سفارت خود را در عراق می‌بندد؟! ✍️ #صابر_گل‌عنبری 🔹 حملات به اماکن دیپلماتیک و پایگاه‌ها و نیروهای آمریکا از چند روز قبل از سفر مصطفی کاظمی به واشنگتن به شکل قابل توجهی افزایش یافته و در روزهای اخیر هم شدت خاصی پیدا کرده و در کنار اختلافات بر سر قانون انتخاباب به مساله داغی تبدیل شده است. 🔸 در واکنش به این حملات، اخیرا وزیر امور خارجه آمریکا تهدید کرده است که در صورت تداوم آن‌ها کشورش سفارت خود را خواهد بست. این سخنان مایک پومپئو مورد استقبال مخالفان حضور آمریکا در عراق قرار گرفته و برخی می‌گویند چه بهتر از این که این سفارتخانه تعطیل شود. ✅ اما به نظرم مساله جای تامل و دوراندیشی دارد و این که تصور شود بستن سفارت آمریکا در عراق به معنای پایان حضور این کشور و قطع رابطه آن با بغداد باشد، بیشتر نوعی خیال‌پردازی است تا واقعیت‌نگری. 🔹 آمریکا که سیاست فشار حداکثری را برای مقابله با سیاست منطقه‌ای ایران و تضعیف نقش و نفوذ آن در پیش گرفته است به این سادگی عراق را که مهم‌ترین تیول آن در خاورمیانه برای مهار ایران و در آینده ترکیه و جهت برقراری نظم نوین خود در منطقه است، واگذار نمی‌کند و از دست نمی‌دهد. 🔸 گمان بر این است که اگر آمریکا تهدید خود برای بستن سفارت را عملی کند، این اقدام را می‌توان سرآغاز اجرای طرح نظامی این کشور در عراق علیه نیروهای حشد شعبی و طرفداران جمهوری اسلامی قلمداد کرد. از این رو، این احتمال وجود دارد که به حمله گسترده به پایگا‌های این سازمان و ترور رهبران و فعالان آن اقدام بکند. ✅ گفته می‌شود پومپئو به برهم صالح رئیس جمهور عراق اطلاع داده و به نوعی تهدید کرده که در صورت تداوم حملات به منافع آمریکا این کشور واکنش جدی نشان می‌دهد. 🔹 از دیگر سو، به نظر می‌رسد که دولت آمریکا و شخص ترامپ در این موسم انتخاباتی بی‌رغبت نباشد تا نزاع با ایران را بیش از هر زمانی امنیتی کند. 🔸 در این حال و وضع دولت عراق در سایه حساسیت و شکنندگی بی‌سابقه اوضاع وزیر خارجه خود فواد حسین را به تهران فرستاد تا مقامات ایرانی را به فشار بر مخالفان حضور نیروهای آمریکایی برای توقف حملات خود مجاب کند؛ اما توقف این حملات چندان محتمل نیست. ✅ آمریکا با ورود احتمالی خود به فاز نظامی علیه حشد شعبی در واقع در صرافت برهم زدن ریشه‌ای معادلات و مناسبات قدرت پساصدامی در داخل عراق در جهت تقویت موقعیت نیروهای نزدیک به خود و دولت الکاظمی و تضعیف نفوذ ایران است. 💢 به هر حال، اوضاع عراق این روزها شکننده‌تر از هر زمانی است و روزهای پرتنش دیگری در این کشور قابل پیش‌بینی است و باید منتظر ماند و دید به کدام سمت و سو می‌رود. شکل‌گیری دولت اقتدارگرای دیگری در عراق دور از انتظار نیست.