🔴 در زوریخ چه خبر است؟
✍🏻 #صابر_گل_عنبری
🔹امروز ایران و آمریکا به مبادله دو زندانی دست زده و مسعود سلیمانی استاد دانشگاه تربیت مدرس و ژائو وانگ استاد آمریکایی چینی الاصل آزاد شدند. این مبادله با میانجیگری دولت سوئیس انجام شده است و نشان می‌دهد که مذاکرات برای آزادی زندانیان مدتی است میان دو طرف از سرگرفته شده است و اساسا اراده‌ای برای مذاکره وجود دارد.
🔻از قراین چنین پیداست که این ابتکار دو طرفه صرفا در حد مبادله دو زندانی نباشد و احتمالا پیش درآمدی بر تحولاتی دیگر باشد. مهم‌ترین قرینه حضور همزمان وزیر خارجه ایران و برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در شهر زوریخ سوئیس است.
🔻منابع خبری ایرانی و آمریکایی این حضور مشترک را برای استقبال از سلیمانی و وانگ دانسته و نیویورک تایمز نوشته است که شهروند آمریکایی آزاد شده پس از انتقال با هواپیمایی سوئیسی به زوریخ با برایان هوک دیدار کرده است و رسانه‌های ایرانی هم از بازگشت شهروند ایرانی به همراه ظریف به ایران سخن گفته‌اند.
🔹به نظر پذیرش این که ظریف و هوک صرفا برای استقبال از این شهروندان به زوریخ سفر کرده باشند، سخت است و همین خود پرسش‌هایی را درباره دلایل اصلی این حضور همزمان بر می‌انگیزد.
🔻مدتی است که کانال میانجیگری سوئیس فعالتر از قبل شده و پیام‌هایی را میان آمریکا و ایران رد و بدل می‌کند. همین هفته پیش بود که رئیس جمهور ایران از پیام‌های محرمانه آمریکا به ایران از طریق اروپایی‌ها برای مذاکره سخن گفت و چند روز بعد ظریف گفت که این پیام‌ها غالبا از طریق سوئیس به دست ایران می‌رسد.
🔹به هر حال، روزها و هفته‌های آتی مشخص خواهد کرد که دقیقا چه خبر است و آیا این بار دود سفیدی از تلاش‌های جدید میانجیگران سوئیسی و عمانی بر خواهد خاست یا باز تیرها به سنگ می‌خورند.
🔻ترامپ امروزه با توجه به اوضاع داخلی خود و فضای انتخاباتی آمریکا بیش از هر زمانی به پیشرفت در مهم‌ترین مسائل بین‌المللی نیاز دارد. طرح معامله صلح وی درباره نزاع در فلسطین که رونمایی نشد؛ هر چند پلان‌های مهمی از آن عملا اجرا شد و مذاکرات با کره شمالی هم راه به جایی نبرده و خروج از برجام نیز فعلا جز تداوم فشار حداکثری، ایران را پای میز مذاکره نکشانده است. از این جهت، دستان ترامپ در مواجهه انتخاباتی در سیاست خارجی خالی است.
🔹در این اوضاع نیز اقتصاد ایران حال و روز خوشی ندارد و به یک تنفس جدی نیاز دارد، تنفسی که فعلا در شرایط تحریمی تنها از طریق بر طرف کردن خلل بنیادین داخلی اقتصاد ممکن نیست و ترک خوردن دیوار تحریم‌ها یک ضرورت اساسی است؛ چیزی که ترامپ آن را به بعد از شروع مذاکرات موکول کرده است. یعنی وعده نسیه. اما ایران به دنبال یک دریافتی نقدی است و با توجه به وضعیت داخلی آمریکا از آن بیم دارد که ورود غیر نقدی صرفا به نفع ترامپ و کارزار انتخاباتی او باشد.
🔻در این شرایط، طرف‌های میانجیگر به ویژه سوئیس و عمان به دنبال یک راه میانه میان مواضع دو طرف هستند؛ راهی که تحصیل آن چندان آسان نیست؛ چون باید به گونه‌ای باشد که ترامپ آن را به نفع خود بداند و بتواند بر روی آن سرمایه‌گذاری انتخاباتی کند و از سوی دیگر نیز باید به شکلی باشد که ایران را قانع به مذاکره با ترامپ کند.
💢کوته سخن این که در زوریخ و مسقط و غیره هر خبری باشد گشایش چندانی در تنش کنونی بر مدار "برد برد" محتمل نیست و شرایط کنونی و شروط چندان دشوار و پیچیده می‌نماید که به گفته حافظ "راه هزار چاره‌گر از چار سو ببست".
🔴 سه شنبه بزرگ و رقیب ترامپ!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 امروز در تقویم انتخاباتی آمریکا سه‌شنبه بزرگ لقب گرفته است. در این روز، نامزدهای دمکرات در 14 ایالت آمریکا با هم بر سر تصاحب جایگاه نامزد نهایی این حزب با هم رقابت می‌کنند. هر چند نامزد نهایی دمکرات‌ها در تیر ماه رسما مشخص و اعلام می‌شود، اما نتایج رقابت درونی حزبی سه شنبه بزرگ نقش بسیار مهمی در تحدید رقیب انتخاباتی دونالد ترامپ دارد.
🔻 هم اکنون رقابت اصلی درون حزبی میان جو بایدن معاون باراک اوباما و برنی سندرزِ چپگراست. اولی مورد حمایت جریان میانه حزب دمکرات است و دومی هم افکاری ترقی خواهانه دارد و توانسته است حمایت بخش بزرگی از بدنه این حزب را جلب کند.
🔸 فعلا زود است درباره این که کدامیک نامزد نهایی دموکرات‌ها خواهند شد، قضاوت کرد، اما از هم اکنون، می‌توان تا حدودی پیش بینی کرد که اگر سندرز نامزد نهایی این حزب شود که نمی‌توان به پیروزی وی در مقابل دونالد ترامپ زیاد امیدوار بود. احتمالا افکار و اندیشه‌های سیاسی خاص وی به ویژه در قبال اسرائیل مانع از آن شود تا همه اعضا و هواداران دموکرات‌ها یکصدا و اجماعی در مقابل دونالد ترامپ پشت سر او قرار گیرند و در آن سو هم بعید است که بتواند در میان دیگر اقشار جامعه آمریکا جریان‌سازی تعیین کننده‌ای به نفع خود داشته باشد. بالاخره لابی اسرائیلی در آمریکا نیز به دو شکل نهایت تلاش خود را خواهد کرد تا سندرز برنده انتخابات نشود: یکی از طریق شاخه خود در درون حزب دموکرات و دیگری از طریق حمایت قاطع دونالد ترامپ.
🔺اما اگر جو بایدن نامزد نهایی باشد، می‌تواند به عنوان رقیب جدی دونالد ترامپ وارد کارساز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سوم نوامبر شود.
💢 پ.ن: برخی به اشتباه تصور می‌کنند منظور از لابی اسرائیلی در آمریکا جامعه یهودی آمریکاست. اینگونه نیست. بخش بزرگی از یهودیان آمریکا از جمله خود سندرز مخالف سیاست‌های اسرائیل و مواضع دونالد ترامپ در قبال منازعه فلسطین هستند. حتی بخشی از این یهودیان مانند گروه ناتوری کارتا مخالف صهیونیسم و تشکیل اسرائیل هستند. بلکه منظور از لابی اسرائیل گروه متنفذی است که ابزارهای تاثیرگذاری متعدد در عرصه‌های مختلف در اختیار دارد و تعداد قابل توجهی از اعضای آن افکار اِوانجلیستی دارند و مسیحیان انجیلی هستند.
🔴 دوئل در عراق؟!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 در ایامی که اپیدمی کرونا همه بشریت را نشانه رفته است و حداقل انتظار انسانی این بود که یک همدلی جهانی ایجاد کند، اما اینگونه به نظر نمی‌رسد و نه تنها این دشمن مشترک، چیزی از حدت و شدت عداوت‌ها در سطح جهان کم نکرده، بلکه طرف‌های مختلف بحران‌ها هر کدام در صرافت طریقی است تا از این شرایط علیه دیگری نهایت بهره را ببرد.
🔻 از این رو، عراق به عنوان یکی از مناطق بحران در جهان مدتیست در این شرایط کرونایی در صدر اخبار قرار دارد و علت آن هم زمزمه‌های وقوع یک تنش بزرگ در این کشور در آینده نزدیک است.
🔸 آنچه در واقع چنین تنشی را بیم می‌دهد تحرکات مشکوک اخیر آمریکا در عراق است؛ از تخلیه برخی پایگاه‌ها، استقرار سامانه ضد موشکی پیشرفته پاتریوت و تعداد زیاد پروازهای مشکوک، تا خارج ساختن کارکنان سفارت و کنسول‌گری آمریکا در بغداد و اربیل و خروج برخی دیپلمات‌های اروپایی و سازمان ملل. اظهارنظرهای اخیر مقامات آمریکایی از جمله دونالد ترامپ نیز بر تردیدها درباره این تحرکات افزوده است.
🔰 در تفسیر این رفتار آمریکایی‌ها گفته می‌شود که دولت آمریکا قصد حملات سنگینی به نیروهای حشد شعبی همپیمان ایران را دارد. اما بنظر می رسد که آنچه در جریان است فراتر از چنین حملاتی است و معنا و مفهومی گسترده‌تر دارد.
◾️ این نگاه‌ها ساده‌سازی وضعیت و تقلیل‌گرایانه به نظر می‌رسد. آنچه را امروز در عراق می‌گذرد، می‌توان مقدمه‌سازی برای دوئل آخر ایران و آمریکا در این کشور نامید.
❌ بعد از سرکار آمدن دونالد ترامپ، این معادله همسو با سیاست‌های دولت جدید آمریکا علیه ایران رو به دگرگونی نهاد و وارد ریل دیگری شد. در دو سال گذشته نشانه‌های زیادی وجود داشت که آمریکا نمی‌خواهد روال معمول سالیان گذشته تداوم یابد و به دنبال تغییر بازی است.
✴️ این رویکرد رفته رفته شدت گرفت و با ترور فرماندهان نیروی قدس و حشد شعبی وارد فازی دیگر و جدی‌تر شد و نشان داد آمریکا راهبردی تازه در پیش گرفته است. تحولات مرتبط با اعتراضات عراق و استعفای عبدالمهدی نیز پرده‌ای دیگر از ماجرا برداشت و بن بست سیاسی چند ماه اخیر و انتخاب نشدن نخست وزیر نیز تاکیدی بر جدی‌تر شدن روند پایان معادلات پس از 2003 بود.
✅ این بن‌بست بی‌سابقه اما برونداد اراده بازیگران خارجی برای تغییر معادله سیاسی پساصدامی است، از یک طرف، ایران هدف راهبردی خود را اخراج نیروهای آمریکایی از عراق قرار داده است و از طرف دیگر، آمریکا نیز به نظر می‌رسد که به دنبال یکسره کردن تکلیف پرونده عراق و تضعیف جدی نقش ایران در آن برای شروع روند سیاسی جدیدی است.
🔺 از مهم‌ترین سناریوهای احتمالی نیز این است که واشنگتن در کنار حملات گسترده نظامی به حشد شعبی، بخواهد روند قدرت سیاسی را نیز کودتاگونه تغییر دهد. هدف از چنین حملاتی در حقیقت تغییر ریشه‌ای همین فرایند است. اما این غایت صرفا از طریق حملاتی هوایی قابل تحقق نیست و ارتش عراق نقشی مهم در جهت‌دهی به تحولات آتی این کشور خواهد داشت.
💢 عراق مهم‌ترین پایگاه نفوذ منطقه‌ای ایران است و آمریکا می‌خواهد با تصاحب این پایگاه که نقش مهمی هم در تجارت خارجی کشور دارد، تحولات ژئوپلیتیکی ژرفی در حوزه پیرامونی ایران رقم بزند.
🔴 انصراف سندرز و روز ناخوش ترامپ!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 با خروج برنی سندرز نامزد سوسیال دموکرات از رقابت‌های درونی حزب دموکرات به نفع جو بایدن لیبرال روشن است که بایدن نامزد نهایی این حزب خواهد بود و دیگر رقبای دموکرات وی شانسی برای قرار گرفتن در این جایگاه ندارند. با این حساب، جو بایدنِ دموکرات 77 ساله رقیب اصلی دونالد ترامپِ جمهوری‌خواه 73 ساله در انتخابات سوم نوامبر آتی خواهد بود. کناره‌گیری سندرز به دنبال چند شکست اخیر وی در برابر بایدن و افزایش شانس او برای انتخاب به عنوان نامزد نهایی حزب دموکرات رخ می‌دهد.
🔻 اما کناره کشیدن سندرز به نفع بایدن که هر کدام طیف خاصی را در حزب دموکرات نمایندگی می‌کنند، باعث خواهد شد که این حزب با قدرت و یکپارچگی بیشتر در مقابل در رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری ظاهر شود.
🔸 پیگیری تحولات انتخاباتی آمریکا نشان می‌دهد که دموکرات‌ها اگر قبلا صرفا به دنبال شکست حزب رقیب خود صرف نظر از نامزد آن در انتخابات بودند، اما این بار هدف آنها شکست ترامپ صرف نظر از علقه حزبی اوست و عزم خود را برای این کار جزم کرده‌اند.
🔰 دونالد ترامپ در توئیتی در واکنش به کناره‌گیری سندرز از این کار وی استقبال کرده است، اما به نظرم این استقبال وی صرفا نمایشی است و امروز روز بدی برای رئیس جمهور پوپولیست آمریکا بوده است. از شواهد این گونه بر می‌آید که وی تمایل داشت رقیب انتخاباتی‌اش سندرز باشد نه بایدن و احتمالا همین مساله هم انگیزه اصلی وی از اتهاماتی باشد که به دموکرات‌ها مبنی بر حذف سندرز وارد می‌کند.
✅ قبلا نیز در یادداشتی بیان شد که اگر سندرز به عنوان نامزد نهایی حزبش انتخاب شود، به دلایل متعددی شانس کمتری در مقابل ترامپ خواهد داشت و علت آن نیز افکار خاص وی است که طیف بزرگی از دموکرات‌ها آن را بر نمی‌تابند و به شدت با آن مخالف هستند؛ اما چنین مخالفت شدیدی با بایدن در میان طیف طرفدار سندرز و دیگر نامزدان وجود نداشت.
❌ یکی از دلایل مخالفت‌های درون حزبی انتقادات تند سندرز به اسرائیل است که همیشه مورد اعتراض هواداران پر و پا قرص این رژیم در میان دموکرات‌ها بوده است و جدا از آن هم به احتمال زیاد لابی اسرائیلی بیکار نمی‌نشست و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از پیروزی سندرز می‌کرد.
✴️ حالا که رقیبِ قدرِ ترامپ مشخص شده است، باید دید ظرف چند ماه آینده کفه کدامیک سنگین‌تر خواهد شد. هنوز زود است گمانه‌زنی کرد، اما باید گفت که انتخابات آتی آمریکا یکی از جنجالی‌ترین انتخابات این کشور خواهد بود و رقابت بسیار تنگاتنگ و سختی درخواهد گرفت. باید دید کرونا در آمریکا تا کجا پیش خواهد رفت و تاثیرات آن بر معادلات انتخاباتی به چه شکل خواهد بود.
❇️ احتمالا در روزها و هفته‌های آتی بازار گمانه‌زنی‌ها در این باره که اگر بایدن برنده انتخابات شود، چه تاثیراتی بر نزاع با ایران و برجام و دیگر پرونده‌ها خواهد داشت، داغ شود. به نظرم صرف سرکار آمدن بایدن موجب نخواهد شد اتفاقی اساسی در نزاع 40 ساله ایران و آمریکا بیفتد. اما احتمالا تنش‌ها و بگو مگوهای رسانه‌ای کاهش یابد؛ ولی تصور این که بایدن به محض پیروزی به برجام باز خواهد گشت و تحریم‌ها را لغو خواهد کرد، نوعی خوش خیالی است.
🔺 راهی که ترامپ در این سه سال و اندی رفته است، خود وی هم به این سادگی نمی‌تواند از آن برگردد، چه رسد به شخص دیگری. اما در صورت پیروزی بایدن، این احتمال وجود دارد که فضای پساترامپی بهانه‌ای برای ورود به مذاکراتی دیگر و به تبع آن برجامی دیگر متفاوت از برجام کنونی فراهم کند، ولی قبل از آن بعید است بایدن تحریم‌ها را لغو کند.
💢 البته همچنان که پیشتر هم گفته شد، فعلا نمی‌توان گفت که شانس ترامپ برای پیروزی بیشتر است یا بایدن و همه چیز به تحولات چند ماه آتی بستگی دارد.
🔴 قامت الکاظمی و جامه نخست‌وزیری عراق!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 پنجشنبه پیش مصطفی الکاظمی رئیس سازمان اطلاعات عراق در حالی مامور به تشکیل کابینه شد که شرایط این کشور بسیار متفاوت از چند سال اخیر است. از یک سو، بحران داخلی پیچیده‌تر و شدیدتر شده و هر چند کرونا معترضان را به درون خانه‌های خود کشانده است، اما مسببات اعتراضات نه تنها کم نشده، بلکه با کرونا و کاهش بی‌سابقه قیمت نفت اوضاع اقتصادی و خدماتی وخیم‌‌تر هم شده است.
🔸 از سوی دیگر نیز تنش میان ایران و آمریکا در عراق وارد حساس‌ترین برهه خود شده و هر طرفبه دنبال حذف کامل دیگری از معادلات داخلی عراق است که امروز به مهم‌ترین زمین درگیری آنها در سطح منطقه تبدیل شده است. آمریکا که با ترور سردار سلیمانی در صرافت پایان تدریجی و بدون جنگ نقش و نفوذ منطقه‌ای ایران است، بر این باور است که این اتفاق بدون حذف آن از عراق و یا به حداقل رساندن تاثیرگذاری آن ابتر و کان لم یکن خواهد بود؛
✅ در چنین شرایطی که تحرکات مشکوک آمریکا در عراق نیز همچنان تداوم دارد، مصطفی الکاظمی برای نخست‌وزیری و تشکیل دولت معرفی شده است، اما طرفه اینجاست که وی برعکس محمد توفیق علاوی و عدنان الزرفی از حمایت همزمان آمریکا و ایران برخوردار است، اما حمایتی نیست که حکایت از تفاهم و توافق پیشینی داشته باشد.
🔹 هنوز هم این پرسش کانونی در محافل رسانه‌ای و سیاسی مطرح است که دلیل حمایت ایران از نخست وزیری الکاظمی چیست؟ در حالی که در گذشته غیر مستقیم از طریق نیروهای همپیمان خود با وی مخالفت کرده بود.
🔸 عده‌ای دلیل این کار را جلب موافقت جریان صدر و دیگر جریان‌های شیعی با هدف حذف عدنان الزرفی می‌دانند که شخصیتی نزدیک به آمریکاست و عده‌ای دیگر نیز معتقدند که اساسا الزرفی نامزد پوششی بوده و الکاظمی نامزد اصلی مطلوب واشنگتن است. فارغ از این گمانه‌زنی‌ها واقعیت این است که الکاظمی گزینه ایدئال ایران نیست، اما انتخاب وی نیز بدون موافقت ضمنی تهران ممکن نیست.
✅ در این میان، با وجود حمایت کلیت جریان‌های همسو با ایران، لکن مخالفت جدی و اتهامات برخی گروه‌های نظامی قدرتمند حشد الشعبی از جمله حزب الله عراق و النجباء به الکاظمی قابل توجه است.
🔹 این مواضع هم می‌تواند در چارچوب یک محاسبه سیاسی هماهنگ با هدف تاثیرگذاری بر روند تشکیل کابینه، توزیع پست‌ها و جلوگیری از انتخاب چهره‌های زاویه‌دار باشد و هم می‌تواند مقدمه‌ای برای پس گرفتن موافقت با نخست‌وزیری الکاظمی باشد که اگر چنین انگیزه‌ای در کار باشد در روز رای گیری در پارلمان اتفاق می‌افتد و اگر چنین شود، به این معنا خواهد بود که اساسا معرفی وی نه صرفا برای به نخست‌وزیری رساندن بلکه پایین کشیدن الزرفی بوده است.
💢 اگر الکاظمی نخست وزیر شود، حداکثر کاری که بتواند انجام دهد، این که راهی میانه در عراق در پیش گیرد که مانع افزایش هر چه بیشتر تنش میان آمریکا و ایران در آن کشور شود که البته تحقق این مهم نیز مستلزم در پیش گرفتن راهبردی متوازن با حمایت همه نیروهای سیاسی است. اما به نظر می‌رسد عملا این نیز خارج از توان الکاظمی است و حتی چشم‌انداز تنش‌ها میان آمریکا و ایران و اوضاع داخلی عراق به احتمال زیاد مانع آن شود که وی در صورت تصدی نخست‌وزیری بتواند در آینده راه نسبتا میانه نخست‌وزیران پیشین را نیز ادامه دهد.
🔴 حریری در جایگاهی متفاوت!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 سعد حریری نخست وزیر پیشین لبنان پس از سفری حدودا سه ماهه به پاریس جمعه شب به لبنان بازگشته است، اما به نظر نمی‌رسد بازگشتی معمولی باشد و از تحرکات پیدا و پنهان جریان 14 مارس و خود اظهارات حریری پیداست که احتمالا دوره تازه‌ای از کشمکش‌های سیاسی در این کشور شروع شود.
🔸 حریری بعد از استعفای معنادار خود در اکتبر گذشته به دنبال اعتراضات مردمی بی‌سابقه و به تبع آن یکدست شدن قدرت در دست جریان هشتم مارس (حزب الله، جنبش امل و جریان میشل عون) فعالیت چندانی نداشت و به دور از انظار عمومی بود، اما گویا با توجه به تداوم مشکلات اقتصادی لبنان همزمان با نزدیک شدن موعد پایان وعده صد روزه حسن دیاب نخست وزیر کنونی برای تهیه طرح نجات اقتصادی با هدف عبور از بحران، فرصت را برای شروع کار سیاسی متفاوتی مناسب دیده است؛ اما نه در قامت یک دولتمرد، بلکه به عنوان رهبر اپوزیسیون در مقابل دولت جدیدِ تحت حمایت حزب الله و جریان آزاد ملی به رهبری رئیس جمهور لبنان.
✅ البته قبلا نیز در یادداشتی گفته شد که مشکلات لبنان و عراق و دیگر مناطق درگیر بحران چیزی نیست که یک شبه حل و فصل شود و این مشکلات و بحران‌ها در سایه تداوم تنش‌ها میان آمریکا و ایران از یک سو و عربستان و ایران از سوی دیگر فعلا پابرجا خواهد ماند و وعده صد روزه دیاب نیز گرهی از بحران اقتصادی لبنان باز نمی‌کند و از قضا هم کرونا با تحمیل خود به عنوان یک بازیگر ناخوانده دیگر در منطقه و جهان چنان بر عمق آنها چنان افزوده است که دیگر گرته‌برداری ناقص از نسخه روزولتی و وعده‌های چند صد روزه نیز کارساز نمی‌افتد. فرانکلین روزولت بنیانگذار وعده صد روزه است که با همان و به پشتوانه یک طرح مدون اقتصادی در سال 1933 توانست رکود بزرگ را مهار کند.
🔹 اکنون در این شرایط بسیار سخت اقتصادی لبنان، سعد حریری در حالی به لبنان بازگشته که در دهم آوریل دولت دیاب را غیر مستقیم تهدید کرد و در توئیتی طرح اقتصادی آن را "خودکشی اقتصادی" خوانده و گفته که اگر وضعیت سر و سامانی نگیرد "به زودی موضع دیگری اتخاذ خواهیم کرد".
🔸 فعلا ماهیت این "موضع دیگر" مشخص نیست، اما تحرکات نیروهای سیاسی 14 مارس، تهدیدات و انتقادات تند روزهای اخیر تا جایی که ولید جنبلاط دیاب را "کینه‌توز و کارمند جبران باسیل" وزیر خارجه سابق لبنان خوانده است، نشان می‌دهد که هفته‌ها و ماه‌های آتی در این کشور پرتنش خواهد بود، تنشی که ماهیت آن به دور از آنچه این روزها در عراق می‌گذرد نیست.
✅ واقعیت این است که یکی از اشتباهات راهبردی ائتلاف هشتم مارس یکدست کردن قدرت در سه قوه، آن هم در شرایطی بود که کشور در بحران عمیق اقتصادی است و هیچ راه حل سحرآمیزی نیز برای آن متصور نیست. در این وضعیت مسئولیت همه مشکلات بر گردن این جریان انداخته می‌شود؛ در حالی که در گذشته این مسئولیت به نوعی تقسیم شده بود و حتی بخش بزرگ آن متوجه نخست وزیر وابسته به جریان 14 مارس بود.
💢 اما در وضعیت کنونی این جریان در صرافت آن است تا در نقش یک جریان اپوزیسیون متحد در مقابل حزب الله و جریان آزاد ملی و قدرت سیاسی یکدست شده عمل کند. فعلا باید منتظر پلان‌های اصلی برنامه اپوزیسیون جدید لبنان ماند؛ برنامه‌ای که از پشتیبانی منطقه‌ای عربستان و بین‌المللی آمریکا و فرانسه برخوردار است.
🔴 اما و اگر رفع تحریم تسلیحاتی!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 هنوز چند ماه مانده تا بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تحریم تسلیحاتی ایران در اکتبر آینده برداشته شود. بعد از آن از لحاظ قانونی ایران می‌تواند سلاح وارد کند و طبق حقوق بین‌الملل کشورهای دیگر مجاز به فروش سلاح‌های غیر ممنوعه به ایران هستند.
🔸 اما آمریکا تحرکات دیپلماتیکی را برای تمدید این تحریم آغاز کرده است و از اعضای شورای امنیت خواسته است این تحریم را تمدید کنند. دور از ذهن است که این اتفاق بیفتد؛ نه حتی چین و روسیه بلکه احتمالا شرکای اروپایی برجام نیز تمایل زیادی نشان ندهند. از این جهت که چنین اقدامی نقض مستقیم و رسمی برجام بوده و نمی‌خواهند با این کار ایران فراتر از پنج گام کاهش تعهدات خود برود.
✅ البته به نظر نگارنده این‌ها زیاد مهم نیست؛ به این علت که اگر هم تمدیدی صورت نگیرد، باز عملا بعید است که کشوری حتی چین و روسیه با تمسک به رفع تحریم تسلیحاتی حاضر به فروش سلاح به ایران باشد. داستان دقیقا مثل همین تحریم‌های اقتصادی خواهد بود که طبق همین قطعنامه برداشته شده‌اند، اما همه کشورهای جهان بر خلاف مفاد قطعنامه عمل کرده و به این تحریم‌ها با درجات متفاوتی پایبند هستند؛ به این علت که تنظیم کننده اساسی روابط بین‌الملل نه حقوق بین‌الملل بلکه منافع است.
🔹 در واقع اطمینان اروپا از پابرجا ماندن این تحریم با وجود رفع قانونی آن، یکی دیگر از دلایل خودداری آن از تمدید صوری این بند قطعنامه ۲۲۳۱ به شمار می‌رود.
🔸 البته این وسط دور از انتظار نیست که روسیه برای بالا بردن قدرت چانه‌زنی خود در مقابل غرب بخواهد در جهت انعقاد قرارداد فروش سلاح حرکت کند، بدون این که قصد عملیاتی کردن آن را داشته باشد تا از آن به عنوان اهرم فشاری علیه آمریکا به ویژه در بحث لغو تحریم‌ها علیه مسکو بهره ببرد.
✅ حتی اگر هم بخواهیم خوشبینانه نگاه کنیم و روسیه واقعا به دنبال انعقاد چنین قراردادی باشد، باز شکل روابط راهبردی آن با اسرائیل اجازه نمی‌دهد عملیاتی شود.
💢 به هر حال، چه تحریم تسلیحاتی ایران رفع شود چه نشود، عملا اتفاق خاصی نمی‌افتد و این جنجالی هم که آمریکا اخیرا سر این قضیه راه انداخته بیشتر ناظر به تابوسازی از فروش سلاح به ایران و بر حذر داشتن کشورها از انجام آن پس از اکتبر آینده است.
🔴 رمضان عربی و مظلومیت یهودی!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 شب‌نشینی خانوادگی یکی از سنن کهنه عربی در این ماه است و از وقتی تلویزیون به جمع خانواده‌های عربی راه یافته و حدود دو دهه بعد از تاسیس نخستین تلویزیون عربی به سال 1956 در عراق به دست ملک فیصل دوم، سریال‌های رمضانی بخشی از مناسک رمضانی شده و همین باعث شده است که این ماه به موسمی هنری نیز تبدیل شده و در آن شاهد یک فستیوال و رقابت هنری تمام عیار باشیم.
✅ فیلم‌های عربی رمضانی غالبا ژانرهای اجتماعی، کمدی، رمان و تاریخی بوده و خیلی کم سیاست زده و سفارشی بودند و همواره هنرمندان عرب سینما و تلویزیون همزمان هم محبوب مردمان عرب بودند، هم مورد توجه حاکمان و حتی بعضا رابطه خوبی هم با آنها داشتند، اما این مساله باعث نشده که مغضوب این مردمان واقع شوند که غالبا با حاکمیت زاویه داشته و دارند.
🔹 اما درام عربی رمضان امسال متفاوت از گذشته خود به نظر می‌رسد و آن هم به دلیل تولید سریال‌هایی با مضامینی تاریخی سیاسی است که کلیت موسم هنری رمضان امسال را تحت الشعاع خود قرار داده و جنجال بزرگی به پا کرده است.
🔸 شبکه عربستانی MBC دو سریال "ام هارون" و "مخرج 7" را برای رمضان کنونی تدارک دیده و پخش می‌کند که به مساله حضور اقلیت یهودی در حوزه عربی خلیج فارس و اسرائیل به گونه‌ای پرداخته است که برآیندی روشن از رویکرد کشورهای این منطقه در چند سال اخیر در قبال دولت اسرائیل را به نمایش می‌گذارد و می‌توان این دو سریال را گذار هنری درامای خلیجی (حوزه عربی خلیج فارس) به دوره‌ای تازه برشمرد که همسو با گذار سیاست در این منطقه در جهت عادی‌سازی روابط با اسرائیل در تمامی ابعاد اتفاق می‌افتد.
✅ سریال کویتی "ام هارون" روایتگر زندگی یهودیان در کشورهای عربی خلیج فارس قبل از تاسیس اسرائیل در سال 1948 است و در آن سرگذشت این زن یهودی به نحوی به تصویر کشیده شده که روایتگر نوعی مظلومیت این یهودیان است؛
🔹 پردازشی که تایید کننده روایت اسرائیل از وضعیت یهودیان در کشورهای عربی و اتهامات به این کشورها مبنی بر مجبور ساختن آنها به مهاجرت بوده است و بر این اساس تل‌آویو در سال‌های گذشته چند بار خواستار پرداخت غرامت به این یهودیان شده و حتی مساله را تا صدر اسلام تعمیم داده و برخی حتی خواستار املاک یهودیان بنی‌قریظه و بنی قینقاع و دیگر قبایل یهودی نیز شده‌اند. جالب اینجاست که در کنار سریال "ام هارون"، سریال "مخرج 7" نیز در حال پخش است که از فلسطینی‌ها انتقاد و از اسرائیل دفاع می‌کند.
🔸 اما طرفه اینجاست که همزمان، سریال "مامور 566" در شبکه اسرائیلی "کان" در حال پخش است که زندگی ایلی کوهین جاسوس اسرائیلی در سوریه در مطلع دهه شصت قرن گذشته را روایت می‌کند که در سال 1965 اعدام شد.
✅ محتوای این فیلم نقطه مقابل محتوای دو سریال عربی است؛ به گونه‌ای که ناقض روایت جنبش صهیونیسم از مظلومیت یهودیان در کشورهای عربی و دلایل مهاجرت آنها به اسرائیل و موید روایتی است که مورخان عرب و بعضا اروپایی درباره این مساله ارائه می‌کنند.
🔹 واقعیت این است که یهودیان عرب بر عکس یهودیان اروپایی زیاد روی خوشی به مهاجرت به فلسطین نشان نمی‌دادند و بعد از تاسیس اسرائیل این بی‌رغبتی تداوم داشت. مورخان عرب سازمان موساد را به انجام عملیات‌های انفجاری علیه تجمعات و مراکز یهودی در کشورهای عربی با هدف وادار کردن این یهودیان به مهاجرت متهم می‌کنند؛ اتهامی که فیلم "مامور 566" به نوعی بر آن مهر تایید می‌زند.
🔸 این سریال به اقدام موساد در استقرار تیم‌های جاسوسی از یهودیان عرب و اقدامات آنها در برخی کشورهای عربی اشاره می‌کند؛ از جمله این که عملیات‌های انفجاری در مصر در ابتدای دهه پنجاه علیه مراکزی اروپایی به وسیله چند جوان یهودی مصری عضو موساد با هدف اختلاف‌افکنی میان جمال عبدالناصر و کشورهای اروپایی انجام شده است.
💢 به هر حال، صرف نظر از این روایت‌های تاریخی ضد و نقیض، باید دید آیا همچنان که پیمان صلح کمپ دیوید و وادی عربه، رهیافت عادی شدن روابط مردمان مصر و اردن با اسرائیل را درپی نداشت، روابط خلیجی اسرائیلی و فرهنگ‌سازی برای آن نیز چنین است یا برونداد دیگری خواهد داشت؟؟
🔴 الکاظمی و چند چالش مهم!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 بالاخره پس از کش‌وقوس‌های زیادی، دولت جدید عراق به نخست وزیری مصطفی الکاظمی پنجشنبه گذشته تشکیل شد. فعلا اختلافات بر سر دو وزارتخانه امور خارجه و نفت است. کردها در مقابل تصدی وزارت امور خارجه قید وزارت دارایی را به نفع گروه‌های شیعی زده و وزارت نفت هم به مساله‌ای اختلافی میان این گروه‌ها تبدیل شده است.
🔸 واقعیت این است که کردها نقشی کلیدی در تشکیل دولت الکاظمی داشته و وعده واگذاری سمت وزیر خارجه به نامزد انتخابی خود را از نخست وزیر گرفته‌اند، اما گزینه پیشنهادی آنها یعنی فواد حسین با مخالفت برخی گروه‌های شیعی مثل ائتلاف فتح و برخی گروه‌های سنی مواجه است.
✅ چینش کابینه جدید عراق با همان شیوه سهم‌خواهی قومیتی و مذهبی صورت گرفته و از این منظر تشکیل آن تفاوتی با دولت‌های پیشین ندارد. الکاظمی پیش از جلسه رای‌گیری ناگزیر به توافقات سیاسی با احزاب شیعی، سنی و کردی بود.
🔹 اما موفقیت یا شکست الکاظمی در همه چالش‌های فراروی وی به نوعی با مهم‌ترین چالش دولت وی یعنی این توازن گره خورده است. ظرف سه روز گذشته، چه در دیدار با سفرای ایران و آمریکا در بغداد و چه در تماس‌های تلفنی با روحانی و ترامپ به نوعی وانمود کرده است که به دنبال روابط متوازن با دو طرف است و در دیدار با سفرا به صراحت تاکید داشت که نمی‌خواهد عراق به زمین تسویه حساب طرف‌های دیگر تبدیل شود.
🔸 برخی ناظران منطقه‌ای و بین‌المللی نخست وزیر جدید عراق را نزدیک‌تر به آمریکا می‌دانند، البته در این زمینه، جدا از مساله سیاست‌ورزی و محذورات آن، مهره‌گزینی الکاظمی می‌تواند تا حدودی رویکرد وی را مشخص کند؛ این که در انتخاب نزدیکان و مشاوران خود چه شخصیت‌ها با چه سوابقی را انتخاب خواهد کرد.
✅ احتمالا الکاظمی در پس تلاش برای یافتن راهحلهای بهتر و احیانا ناممکن برای مواجهه با چالش‌های پیشگفته نگاهی عمده هم به پیروزی در انتخابات پارلمانی آتی دارد که بتواند با پشتوانه‌ای قوی به کار نخست‌وزیر با هدف پیگیری برنامه سیاسی خود ادامه دهد.
💢 از این رو، احتمالا در این انتخابات با یک لیست ورود کند. برای این مهم نیز به برگه‌های برنده مهمی نیاز دارد و از هم اکنون تلاش می‌کند رضایت توده مردم و معترضان را به دست آورد. این وسط هم، ایران و آمریکا هر کدام الکاظمی را به خط سیاسی خود در عراق نزدیک‌تر بدانند، احتمالا ولو موقتا به وی فرصت دهند تا با مدیریت اوضاع کنونی جایگاه خود را در سپهر سیاست عراق تقویت کند.
🔴 سه ضلع تنش مرکب با ایران!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 از وقتی آمریکا از برجام خارج شد، بیش از دو سال می‌گذرد. در طول این مدت هر چند دیگر شرکای این توافق در کلام با آمریکا همراهی نکردند و علیه خروج آن از برجام و پیامدهای آن ابراز ناخرسندی کردند، اما عملا همراهی کرده و از لابلای مواضع و عملکرد تروییکای اروپا هویدا بود که تفاوتی ماهوی میان خواسته‌های آنها از ایران با شروط 12 گانه واشنگتن وجود ندارد و تنها تفاوت در شکل بیان و طرح مسائل است.
🔸 هر چه از خروج آمریکا از برجام بیشتر گذشت، اروپایی‌ها به مواضع و شروط این کشور نزدیک‌تر شدند و در این میان، کاهش تعهدات هسته‌ای از جانب ایران نیز تاثیری در مواضع شرکای اروپایی نداشت.
✅ در این میان نزدیکی اروپا با آمریکا تا بدان جا پیش رفته است که چند وقتی است دیگر طرف‌های اروپایی برجام حتی در مقام کلام نیز ملاحظات را کنار گذاشته، و در قول و عمل با طرف آمریکایی همسو شده‌اند.
🔹 تالی این همسویی را می‌توان در همراه کردن سازمان ملل با خود در تنش با ایران مشاهده کرد و سازمان ملل چه دبیر کلی آن چه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ضلع سوم این تنش مبدل شده‌اند.
🔸 برآیند طبیعی این مساله نیز صرفا بازگرداندن پرونده ایران به سازمان ملل و دادن بعد جهانی و اجماعی به آن است؛ به گونه‌ای که بحث خروج آمریکا از برجام دیگر فرع الفروع مباحث و مسائل هم قرار نگیرد و این دقیقا همان چیزی است که دونالد ترامپ از روز نخست ریاست جمهوری خود و پس از خروج از برجام به عنوان یک هدف دنبال می‌کرد.
💢 حالا که وی اروپا و سازمان ملل را بیش از گذشته در کنار خود می‌بیند، هم نسبت به شدت بخشی به فشارها بی‌محاباتر رفتار خواهد کرد و هم در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری که هنوز هم به نظرم احتمال آن بالاست، هیچ بعید نیست بر مبنای این اجماع دست به مخاطراتی هم بزند.
🔴 برجام و ضربه سیاسی!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 دیروز رئیس جمهور در نشست هیات دولت، آمریکا را تهدید کرد که در صورت وارد کردن ضربه سیاسی به برجام، ایران پاسخ قاطعی خواهد داد.
🔸 واقعیتش این جمله ایشان زیاد قابل فهم نیست. از آنجا که دولت ترامپ با نفس خروج از برجام ضربه کاری به آن زد و به تدریج این توافق مهم بین‌المللی را از حیز انتفاع برای ایران بکلی انداخت و جدا از فشارهای سیاسی و غیره، با اعمال شدیدترین تحریم‌ها و تشدید اجرای آنها، اوضاع را بدتر از دوره پیشا برجام ساخته است، واقعیتش نمی‌دانم از این توافق چه برای ایران مانده است که اگر واشنگتن به آن ضربه بزند مستوجب "اقدام قاطع" است.
✅ اگر منظور رئیس جمهور تمدید تحریم‌های تسلیحاتی است که واقعیت این است که بود و نبود این تحریم‌ها آن چنان منافع کلانی هم برای کشور در این حوزه ندارد.
🔹 از یک سو، در چهار دهه پیش در مقاطعی هم که این تحریم‌ها وجود نداشته، باز دسترسی به تسلیحات پیشرفته دیگر کشورها چندان ممکن نبوده و هم اکنون بنیه تسلیحاتی و دفاعی کشور بومی شده و از سوی دیگر نیز در صورت رفع تحریم‌های تسلیحاتی باز بعید است حتی چین و روسیه هم با توجه به روابطی که با متغیر اسرائیلی دارند، به قراردادهای فروش تسلیحات پیشرفته با ایران ورود کنند.
🔸 کما این که آمریکا در صورت تمدید نشدن تحریم‌های بین‌المللی تسلیحاتی در شورای امنیت، به احتمالا زیاد خارج از چارچوب این شورا همچون وضع تحریم‌های اقتصادی عمل و کشورها را تهدید به تحریم در صورت وارد یا صادر کردن تسلیحات به ایران کند.
✅ به هر حال، چیزی از برجام برای ایران نمانده است و به نظرم تهدید به مقابله در صورت ضربه سیاسی به آن سالبه به انتفاء موضوع است.
🔹 البته برای طرف‌های مقابل برجام همچنان موضوعیت دارد؛ از این منظر که با وجود پنج گام ایران در توقف محدودیت‌های عملیاتی، اما برنامه عملیاتی هسته‌ای کشور هنوز با دوره پیشا برجام فاصله دارد، به عنوان مثال هر چند محدودیت غنی‌سازی اورانیوم برداشته شده، ولی فعلا در حد پنج درصد است و با بیست درصد قبل از برجام فاصله زیادی دارد و همچنین بقیه محدودیت‌ها برداشته شده.
💢 البته واقعیت هم این است که با وجود گزینه‌های متعدد فراروی ایران از جهت برگرداندن وضعیت هسته‌ای به قبل از برجام، اما عملا اتخاذ آنها دشواری‌ها و تبعات خاص خود را دارد و به این سادگی نیست.
🔴 ماه‌های دشوار و مذاکره با آمریکا!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 شواهد و قراین نشان می‌دهد که کشور با ماه‌های دشوار و احتمالا سرنوشت‌سازی روبرو است که عبور از آن ظرافت، دقت نظر و سیاست‌ورزی خاصی را می‌طلبد.
🔸 از یک طرف، مشکلات اقتصادی برای خیلی از اقشار جامعه طاقت‌فرسا شده و فعلا در فشار تحریم‌ها و تداوم کرونا چشم‌انداز روشنی برای آن متصور نیست؛
✅ از طرف دیگر، تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حدود چهار ماه مانده که این بازه زمانی بسیار مهم است
🔹 با توجه به مشکلاتی که کرونا برای اقتصاد آمریکا ایجاد کرده و دستاوردهای اقتصادی چشمگیر ترامپ را به محاق برده، وی در چنین وضعیتی بی‌رغبت نبود تا از طریق زوم کردن بر مسائل سیاست خارجی بتواند چالش‌های داخلی را تحت الشعاع قرار دهد.
🔸 از این رو، مذاکره با ایران در این وضعیت موضوعیت بیشتری برای وی پیدا کرد و تلاش زیادی هم برای آن انجام داد؛ اما با وجود این، اشتباه است اگر پنداشته شود چنین زمانی برای امتیازگیری از آمریکا بسیار مناسب هست و همچنان که برخی گفته‌اند بهترین زمان برای گرفتن "امتیازات کلان" از آمریکا است. واقعیت اما اینگونه نیست.
✅ نیاز ترامپ به مذاکره در این شرایط انتخاباتی صرفا برای نشان دادن یک برگه موفقیت پیشروی رای‌دهندگان آمریکا به ویژه پایگاه اجتماعی رای دهنده به وی است.
🔹 اما ظاهرا این نکته مغفول مانده است که در کنار این مساله، هر نوع امتیازدهی ترامپ به ایران برای وی حکم سم مهلک را دارد و می‌تواند وی را نزد اوانجلیست‌ها و حتی دیگر رای دهندگان آمریکا در موضع ضعف نشان دهد و به زیان وی تمام شود.
🔸 اما حالا که مذاکره برای ترامپ در این چند ماه قابل تحصیل نیست که بتواند از طریق آن موفقیت خود را در کشاندن ایران به پای میز مذاکره نشان دهد، به نظر می‌رسد که به دنبال امنیتی کردن قابل توجه شرایط تقابل با ایران است.
✅ معتقدم هنوز تصمیمی پیشینی در ارکان قدرت در آمریکا برای چنین جنگی وجود ندارد، اما علی رغم آن شرایط میدانی در این مساله بسیار تعیین کننده است و وقایع میدانی می‌توانند چنین جنگی را تحمیل کنند.
💢 بلکه منظور این است که دولت آمریکا احتمالا تلاش کند تا سطح قابل توجهی اوضاع را به سمت امنیتی شدن پیش ببرد. از این رو، همچنان که در مطلع یادداشت هم عرض شد، مواجهه با این وضعیت سیاست ورزی پیچیده و خاصی را می‌طلبد.
🔴 وساطت الکاظمی میان ایران و عربستان!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 قرار است نخست وزیر جدید عراق دوشنبه آینده به عربستان و روز بعد به تهران سفر کند و این گونه پیداست که بعد از این سفر منطقه‌ای به آمریکا برود.
🔸 جدا از بحث تقویت روابط دو جانبه عراق با این سه کشور، اما مساله میانجیگری را می‌توان مهم‌ترین دستور کار سفر خارجی وی پنداشت.
✅ در این راستا هم باید به سفر فردا یکشنبه وزیر خارجه ایران به عراق نگریست که از این منظر قابل تامل است. سفر ظریف به بغداد به احتمال زیاد با میانجیگری الکاظمی میان عربستان و ایران مرتبط است و دور از ذهن نیست که وی حامل پیام ایران به عربستان باشد تا الکاظمی در سفر خود به آنجا منتقل کند.
🔹احتمالا نخست وزیر عراق در نظر داشته تا قبل از سفرش به ریاض با طرف ایرانی درباره ابتکار خود برای میانجیگری گفتگو کند تا با اطلاع دقیق‌تر از موضع ایران، بتواند وساطت خود در عربستان را پیگیری کند.
🔸 آیا الکاظمی می‌تواند گشایشی در روابط تهران و ریاض ایجاد کند یا وساطت وی نیز چون عادل عبدالمهدی فرجامی نخواهد داشت.
✅ نخست وزیر کنونی عراق در موقعیت نسبتا بهتری نسبت به عبدالمهدی برای میانجیگری قرار دارد و دلیل آن هم نگاه مثبتی است که ریاض به وی دارد و او را در موقعیتی نسبتا بی‌طرف می‌داند.
🔹 الکاظمی که در صرافت تثبیت موقعیت سیاسی خود و پیروزی در انتخابات پارلمانی آتی و تصدی مجدد کرسی نخست وزیری و در اندیشه ساماندهی به وضعیت داخلی عراق است، بر این باور است که مواجهه موفق با این چالش‌ها بدون کاهش یا حل تنش میان تهران با ریاض و واشنگتن امکانپذیر نیست و تا زمانی که عراق را از تبعات نزاع میان این طرف‌ها دور نگه ندارد نه حل بحران‌ها و چالش‌های داخلی میسر است و نه توسعه متوازن روابط خارجی عراق ممکن است.
🔸 واقعیت اما این است که با وجود اهمیت دو فاکتور پیشگفته، یعنی نگاه مثبت عربستان به الکاظمی و برخورداری وی از انگیزه لازم برای وساطت، ولی موفقیت در این پرونده فاکتورهای مهم‌تر دیگری را می‌طلبد که در شرایط کنونی فراهم نیست و از این جهت زیاد نمی‌توان به ثمربخش بودن این وساطت خوشبین بود.
💢 مهم‌ترین چالش فراروی چنین میانجیگری‌های منطقه‌ای این است که هم اکنون تنش میان عربستان و ایران در دوره ترامپ به نوعی به تابع تنشی بزرگ‌تر میان آمریکا و ایران تبدیل شده است و گشایش در آن هم بسته به گشایش در این تنش بزرگ است که آن هم فعلا متصور نیست.
🔴 پیام رفتن هوک!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که دیروز استعفا کرد، از سرسخت‌ترین منتقدان جمهوری اسلامی در میان جمهوری‌خواهان و از هماهنگ‌ترین اعضای کابینه با دونالد ترامپ در سیاست فشار حداکثری بود.
🔸 از این رو، استعفای ناگهانی وی آن هم سه ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پرسش‌برانگیز است و هنوز دلایل این استعفا و یا احتمالا برکناری مشخص نیست؛ این که بر اثر اختلافات شخصی با دونالد ترامپ بوده است یا انگیزه شخصی و تصمیم وی برای بازگشت به فعالیت در بخش خصوصی عامل اصلی است.
✅ پیام مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا که نشان از خرسندی دولت آمریکا از عملکرد هوک داشت و چیز خاصی را رو نمی‌کرد و باید دید ترامپ در ساعات و روزهای آتی در توییتی به رفتن وی و دلایل آن می‌پردازد یا خیر.
🔹 اما به هر حال رفتن هوک حامل هیچ پیام مثبتی به ایران نیست و اگر از منظر هویت شخص جایگزین به قضیه بنگریم که انتخاب الیوت آبرامس به جای وی می‌تواند حامل این پیام باشد که سیاست فشار حداکثری آمریکا سرسختانه‌تر از قبل دنبال خواهد شد؛
🔸 از این جهت که آبرامس از طراحان اصلی جنگ عراق است و هم اکنون نیز نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ونزوئلاست. به هر حال این جابجایی نشان از آن دارد که هر نوع گشایس دیپلماتیک در تنش میان آمریکا و ایران در سه ماهه منتهی به انتخابات غیرممکن‌تر از قبل خواهد بود.
✅ همچنین احتمالا ترامپ خواسته باشد با کنار گذاشتن هوک این پیام را برساند که دوره جدیدی از تشدید تنش را آغاز خواهد کرد.
🔹 اما در این میان، احتمالا برخی تلاش کنند رفتن هوک، سخنان روحانی و قالیباف درباره "خبر خوب" اقتصادی، و اظهارات دیشب واعظی درباره روزهای پایانی تحریم‌ها و دریافت سیگنال‌هایی از آسیا و اروپا را به هم ربط دهند و این گمانه را برانگیزند که اتفاقاتی پشت پرده میان آمریکا و ایران در جریان است و گشایشی در تنش فیمابین در راه است،
💢 اما به نظر نمی‌رسد ارتباطی میان رفتن هوک و این اظهارنظرها وجود داشته باشد و هر چند در عالم سیاست هیچ چیز غیر ممکنی وجود ندارد، ولی چنین گشایشی را در شرایط فعلی بعید می‌دانم.
🔴 پیام برکناری بن علوی!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 سلطان جدید عمان هیثم بن طارق امروز با ترمیم کابینه، یوسف بن علوی وزیر خارجه این کشور را برکنار کرد.
🔸 بن علوی از سیاستمداران کهنه کار خاورمیانه است که 23 سال وزیر خارجه کشورش و از طرفداران رابطه با اسرائیل بود.
✅ احتمالا این برکناری محمل گمانه‌زنی‌های ناظران منطقه‌ای و بین‌المللی قرار گیرد و دور از انتظار نیست که برخی در تفسیر آن، علت را تلاش سلطان جدید برای اعمال تغییراتی در سیاست خارجی سلطنت عمان بیان کنند و حتی ممکن است برخی این عزل را به تماس تلفنی وی و وزیر خارجه اسرائیل گابی اشکنازی ربط دهند و این گونه بیان شود که سلطان هیثم مخالف روابط با تل آویو است.
🔹 واقعیت اما این است که تغییرات در کابینه عمان از جمله برکناری بن علوی نشان از تحولاتی در رویکرد سیاست خارجی عمان نیست و بعید است که این سیاست تفاوت چندانی با دوران سلطان قابوس داشته باشد.
🔸 همچنین در رابطه با روابط با اسرائیل نیز محتمل نیست سلطان هیثم نسبت به سلطان قابوس رویکرد متفاوتی در پیش گیرد و عمان جزو کشورهایی است که به احتمال زیاد در آینده نزدیک روابط رسمی خود را با تل آویو اعلام می‌کند.
✅ در واقع این ترمیم کابینه نیز صرفا برای سرکار آوردن چهره‌های تازه نفس و جدید است که آن هم متناسب تغییری است که در راس قدرت در این کشور با مرگ سلطان قابوس و جانشین شدن سلطان هیثم حادث شده است.
🔹 بن علوی دوست صمیمی سلطان پیشین بود و این طبیعی است که سلطان جدید اعضای تیم کاری خود را از میان افراد نزدیک به خود انتخاب کند.
🔸 در مجموع ترمیم کابینه عمان پیام خاصی برای خارج ندارد، و پیام اصلی آن برای داخل کشور است و جدا از این که اقتضای دوره جدید سلطنت است، پیام مهم آن برای داخل در راستای اصلاحاتی اقتصادی است که سلطان جدید به دنبال اجرای آن است.
💢 از این رو هم تغییر وزیر دارایی و رئیس بانک مرکزی و اعمال تغییراتی در ساختار و اسامی وزارتخانه‌های اقتصادی قابل توجه است.
🔴 آقای روحانی! شرّ ترامپ ادامه دارد!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 امروز رئیس جمهور شکرگویان از پایان ترامپ و ترامپیسم گفت و اظهار داشت که "خدا را شکر که این شر از سر مردم آمریکا و مردم منطقه پاک شد".
🔸 اما آقای روحانی واقعیت این است که شرّ ترامپ تمام نشده است.
1️⃣ رای بیش از 70 میلیون آمریکایی به ترامپ در انتخابات اخیر نشان از این است که ترامپیسم هنوز مورد پسند بیش از 45 درصد از مردم آمریکاست؛ حتی اگر هم عده زیادی از آنها به دلایل اقتصادی به وی رای داده باشند، اما این رای با وجود این خلق و خوی جنجالی ترامپ در حقیقت نوعی تایید ترامپیسم است.
2️⃣ حدود دو ماه از ریاست جمهوری این "شرّ" مانده و اکنون مثل یک گاو زخمی است و مشخص نیست چه برنامه‌هایی در سر دارد و بهتر است از تحریک آن پرهیز کرد.
3️⃣ شرّ ترامپ با رفتن وی پایان نمی‌یابد و چه بسا بعد از وی به شکل بدتری هم خود را نشان دهد. ترامپ واقعیتی ایجاد کرده است که دولت بایدن نیز اگر بخواهد باز نمی‌تواند به آسانی از این شرّ عدول کند. خود بایدن هم دیروز سه شنبه گفت که دولتش ادامه دولت اوباما نیست و با جهان جدیدی مواجه است.
✅ از این جهت، در این جهان جدید که بایدن به دنبال بازگشت مقتدرانه آمریکا به سیاست بین‌الملل از طریق احیای روابط ائتلافی و همپیمانی به ویژه با اروپاست، وی در عین تلاش برای ترامپ‌زدایی از سیاست خارجی آمریکا در قبال اروپا، اما در رابطه با ایران نهایت تلاش خود را خواهد کرد تا همراه اروپا، شرّی را که ترامپ کاشت، درو کند و "شرّ اندر شرّ" شود.
🔹 اگر ترامپ با وجود تضعیف موقعیت آمریکا در سیاست بین‌الملل در نتیجه رفتارهای منحصر به فردش توانست چنین شرّی علیه ایران به پا کند، حال باید منتظر ماند و دید در دوره بایدن که به دنبال بهبود این موقعیت، بازگشت به نقش کلاسیک آمریکا و تقویت زعامت آن بر جهان است، چه اتفاقی می‌افتد.
🔸 اگر ترامپ با شعار "نخست آمریکا" چنین و چنان کرد، باید دید بایدن که دیروز گفته است آمریکا جهان را دوباره رهبری خواهد کرد؛ چه خواهد کرد؛ جهانی که در آن منافع کنونی آمریکا و ایران کاملا در نقطه مقابل یکدیگر قرار دارند.
💢 به نظرم پیچیدگی اوضاع می‌طلبد با درنگ و تعمق به مسائل نگاه کرد.
🔴 گره اصلی مذاکرات!
✍️ #صابر_گل_عنبری
🔹 اروپا از آمریکا و ایران برای شرکت در مذاکرات با 1+4 دعوت کرده است. آمریکا دعوت را پذیرفته و برای گفتگو اعلام آمادگی کرده و به نوعی توپ را زمین ایران انداخته است.
🔸 ایران نیز از طرف دیگر، گفته است در حال بررسی مشارکت آمریکا در این گفتگوها به عنوان "مهمان" است و هنوز تصمیم قطعی خود را در این باره اعلام نکرده است؛ این در حالی است که قبلا مقامات دولت گفته بودند اگر آمریکا بخواهد به برجام برگردد، تهران حاضر است در قالب 1+5 درباره نحوه بازگشت مذاکره کند.
✅ اما امروز گفته می‌شود، گروهی بنام 1+5 وجود خارجی ندارد؛ البته حرف درستی است، اما تا چند وقت پیش، چند باری نام همین گروه از زبان مقامات کشور بیان شده است.
🔹 به هر حال، به نظرم گره اصلی این مسائل نیست. بلکه گره اصلی دستور کار مذاکرات پیشرو است و علت تاخیر ایران در اجابت دعوت نیز به همین مساله باز می‌گردد.
🔸 آمریکا بر قرار دادن کلیه مسائل (موشکی، منطقه‌ای، تمدید بندهای غروب برجام) در دستور کار مذاکرات پیشرو تاکید دارد و این چیزی است که تهران نمی‌خواهد و به همین خاطر در پی آن است تا قبل از ورود به مذاکرات موضوع آن مشخص و منحصر به بحث برجام شود.
✅ از همین رو، به نوعی با این تاخیر بر طرف‌های مقابل فشار می‌آورد که مساله فراتر از برجام نرود. البته در این باره هم جوزف بورل هماهنگ کننده سیاست خارجی اروپا با هدف اقناع ایران خواستار محدود شدن مذاکرات به برجام شده است. اما مواضع بورل هر چند در مقام مسئول سیاست خارجی اروپا بیان می‌شود، اما نمی‌توان آن را موضع نهایی اروپا دانست.
🔹 البته ناگفته نماند که ایران با تشدید گام‌های هسته‌ای اخیر تلاش کرد که قبل از شروع مذاکرات احتمالی، امتیاز قابل توجهی از آمریکا در بحث تحریم‌ها گرفته شود؛ اما واشنگتن از دادن آن خودداری و همه چیز را به مذاکرات موکول کرده است.
🔸 همچنین، این گونه به نظر می‌رسد که ایران چه از کانال قطر چه اروپایی‌ها خواستار آن شده بود که آمریکا قبل از مذاکرات حسن نیت جدی خود را نشان دهد که این اقدام در قالب پس گرفتن درخواست فعال‌سازی مکانیسم ماشه و کاهش محدودیت تردد هیات ایرانی در نیویورک اتفاق افتاد؛ اما برای تهران رضایت بخش نبود.
💢 در این سو نیز ایران با توافق با آژانس بین‌المللی اترژی اتمی پالسی مثبت به طرف‌های مقابل فرستاد.
🔴 انتخابات اسرائیل و سه سناریو!
✍️ #صابر_گل_عنبری
1️⃣ انتخابات امروز سه شنبه کنست چهارمین از نوع خود طی دو سال اخیر به دنبال بن بست سیاسی ناشی از ناتوانی احزاب و جناح‌های سیاسی رقیب در کسب اکثریت پارلمانی، شکنندگی ائتلاف‌ها و شکاف فزاینده درون حزبی است.
2️⃣ رقابت در این انتخابات اساسا میان جناح راست و محافظه‌کار است. این خود از یک طرف نشان از یک جابجایی تاریخی در سپهر سیاست در اسرائیل و افول جناح چپ و طیف میانه است و از طرف دیگر نیز منعکس کننده راستگراتر شدن جامعه اسرائیلی است.
🔸 سه سناریو درباره انتخابات امروز کنست:
1️⃣ موفقیت نتانیاهو در تشکیل دولت جدید با همراهی حزب راستگرای یمنا به رهبری نفتالی بنت.
2️⃣ موفقیت رقبای نتانیاهو در تشکیل دولت جدید و کنار گذاشتن بی بی
3️⃣ ناتوانی هر دو رقیب در تشکیل دولت و برگزاری پنجمین انتخابات
✅ واقعیت این است که در میان سه سناریوی پیشگفته، احتمال موفقیت نتانیاهو در تشکیل کابینه بیشتر از یائیر لابید رئیس حزب "یش عتید" یا گدعون ساعر رئیس حزب "تیکوا هدشا" (امید جدید) است. وی هم اکنون هم پس از دو سال و چهار انتخابات همچنان قوی‌ترین سیاستمدار اسرائیلی است و تاکنون تلاش‌های مخالفانش برای حذف او نتیجه بخش نبوده است و وی و حزبش همچنان صدرنشین انتخابات و نظرسنجی‌هاست؛ اما در مقابل جایگاه رقبایش نیز متزلزل شده است. به عنوان مثال، حزب "آبی سفید" ژنرال‌ها که در انتخابات پیشین رقیب جدی نتانیاهو بود، اکنون در وضعیتی قرار گرفته که حتی ممکن است حد نصاب ورود به کنست را هم پیدا نکند.
🔹 اما با این حال، این که رقبای فعلی نتانیاهو هم بتوانند همگی متحد شده و دولت را تشکیل دهند، کاملا منتفی نیست، بلکه به عنوان یک احتمال مطرح است و اگر هم موفق شوند، به نظرم، دولت ائتلافی آنها پس از کنار گذاشتن "دشمن مشترک" یعنی نتانیاهو بقای چندانی نخواهد آورد. به هر حال، اولا تعارضات فکری و سیاسی میان رقبای نتانیاهو مانع مهمی در مسیر تشکیل دولت از جانب آن‌هاست و ثانیا در صورتی که بخواهند فعلا صرفا با هدف کنار گذاشتن بی بی بی‌خیال این مانع شوند، باز این تضادها مانع جدی فراروی آنها برای تداوم کار مشترک خواهد بود.
💢 اگر هیچ کدام از دو سناریوی نخست محقق نشود، لزوما بن بست سیاسی ادامه خواهد یافت و پنجمین انتخابات گریز ناپذیر خواهد بود.
⚫️ معمای انتقال پول ایران به عمان!
👤 #صابر_گل_عنبری
✔️ آمریکا اعلام کرد که بخشی از پول ایران در عراق را به عمان منتقل و تاکید کرده است که این پول صرفا می‌تواند برای فعالیت‌های تجاری غیر تحریمی هزینه شود. این اتفاق احتمالا با موافقت ایران به امید سهولت دسترسی به این اموال در عمان صورت می‌گیرد و در کنار آن هم بسیار دور از انتظار است که عمان بدون جلب رضایت ایران با انتقال این اموال موافقت کرده باشد.
▪️گفته می‌شود که این پول‌ها به حسابی دیناری به نام شرکت توانیر و شرکت گاز در بانک تی بی ای عراق واریز می‌شود و تبدیل آن به ارز برای خرید کالاهای غیر تحریمی نیاز به مجوز آمریکا دارد و به این آسانی هم مجوز صادر نمی‌شود.
✖️حال چند پرسش مهم در این باره مطرح می‌شود. اول این که وقتی بنا به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مکانیسم دسترسی ایران به این اموال هیچ تغییری حاصل نشده است و امکان پرداخت نقدی وجود ندارد و صرفا باید با آنها کالاهای غیر تحریمی خرید، تغییر مکان این پول‌ها از عراق به عمان چه معنا و مفهومی دارد؟
✔️دوم این که مگر آمریکایی که در عراق حتی به سختی به بانک تی بی ای مجوز تبدیل پول‌های دیناری به دلار برای خرید کالاهای غیر تحریمی را می‌داد، با آمریکایی که در عمان هم بر این روند نظارت خواهد کرد، فرق دارد؟ بعید است که آمریکا مدیریت کامل این اموال را به عمان واگذار کند تا عملیات خرید کالاهای غیر تحریمی به دلخواه ایران تسهیل شود.
▪️این جابجایی به احتمال زیاد روند تجارت خارجی ایران را پیچیده‌تر می‌کند. این که کالا به کشوری صادر شود و پول آن با مجوز کشور ثالثی (آمریکا) به کشور چهارمی (عمان) منتقل شود و با تحمیل هزینه‌های جانبی دیگر همان پول باز با مجوز همان کشور ثالث برای کالاهای بشر دوستانه هزینه شود.
✖️حال با توضیحی که رفت و جدا از این که این دست اتفاقات و در کل تحریم‌ها تا چه اندازه استقلال عمل در تجارت خارجی را محدود و به پرستیژ کشور آسیب زده و می‌زند، پرسش دیگر این است که آیا آمریکا با این اقدام خواسته است که این اهرم فشار را از ایران علیه دولت عراق بگیرد و این کشور را تا حدودی از مخمصه عدم پرداخت بدهی‌های خود به تهران نجات دهد؟ تا دیگر نتواند عراق را به خاطر مشکل پرداخت بهای صادرات برق و گاز خود تحت فشار قرار دهد و این صادرات را به عنوان اهرم فشاری کم و یا احیانا قطع کند.
✔️به هر حال، وقتی پول به عمان منتقل شود، دیگر در صورت مطالبه بهای صادرات برق و گاز، بغداد می‌تواند مدعی شود که پول شما در مسقط است و به آنجا حواله دهد. کما این که آمریکا هم به نوعی با این کار، خود را از زیر بار فشار درخواست‌های مکرر بغداد برای دادن مجوز به منظور پرداخت بدهی ایران رها می‌کند.
▪️دیگر هدف آمریکا از این اقدام می‌تواند ایجاد ما به ازایی از جیب خود ایران برای گرفتن امتیاز در مذاکرات با میانجیگری عمان باشد. به این معنا که صرف دادن مجوز برای هزینه کردن این اموال در عمان وارد پروسه مذاکرات درباره مسائل متعدد با وساطت مسقط شود و آزاد کردن آنها رفته رفته به عنوان "امتیازی" به این مذاکرات و هر گونه گشایشی در آن گره بخورد.
✖️اما هدف دیگر نظر به تحریم‌های بانکی اخیر آمریکا علیه 14 بانک عراقی، می‌تواند قطع تدریجی ارتباط بانکی میان ایران و عراق و پیچیده‌تر کردن روند تجارت میان دو کشور باشد و از این منظر می‌توان این انتقال پول به عمان را به عنوان گامی در جهت تشدید تحریم‌ها و کاستن از قدرت مانور ایران در عراق در نظر گرفت و نه تسهیل پرداخت بدهی‌ها به ایران که اگر چنین بود، همان آمریکایی که قرار است در عمان این پول‌ها تحت نظارتش هزینه شود، در عراق این کار را تسهیل می‌کرد.
🔚از این رو، گر چه احتمالا ایران به امید دسترسی آسان‌تر به این اموال با انتقال آنها به عمان موافقت کرده یا به مسقط چراغ سبز نشان داده باشد، اما با شرحی که رفت، تحقق این دسترسی آسان چندان هم محتمل نیست، بلکه این اقدام آمریکا پیامدهایی نیز می‌تواند داشته باشد.
🏴 #صلی_الله_علیک_یا_مظلوم_یا_اباعبدالله
🌐 کانال خبری،تحلیلی#شاخص👇
🇮🇷 http://eitaa.com/shakhese
♻️♻️♻️اروپا و ایران؛ چرایی تشدید تقابل؟
👤 #صابر_گل_عنبری
🔹تقابل اروپا و ایران رو به فزونی و وارد فازی کم‌سابقه شده است. تحریم‌های اخیر اروپا از هواپیمایی تا کشتیرانی و همچنین تلاش برای تصویب قطعنامه‌ای در شورای حکام و اقدامات دیگر نشان از عزم اروپا برای بالا بردن سطح این تقابل به شکل جدی است.
🔸طرح پیش‌نویس قطعنامه در شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای ایران منعکس‌کننده همین عزم و اراده اروپایی‌هاست. چنین قطعنامه‌ای در صورت تصویب سفر گروسی به ایران را کان لم یکن و روند فعال‌سازی اسنپ بک را تسریع خواهد کرد.
✅به نظر می‌رسد که تهران با این سفر و بالا بردن سطح دیدارها با گروسی تلاش داشت که مانع تصویب این قطعنامه شود و تنش را کنترل کند. از این رو، هم گویا موافقت نهایی با تفاهماتی که با مدیر کل آژانس در سفرش مطرح شد، به سرنوشت نشست فردای شورای حکام منوط شده و قبل از آن چیزی رسانه‌ای نشد.
🔹اما پرسش کانونی درباره علت یا علل این دور تند اروپا علیه ایران است. عوامل زیادی مطرح می‌شود که مهم‌ترین آنها دریافت اروپایی‌ها از نقش ایران در جنگ اوکراین به عنوان جنگی حیاتی برای امنیت و آینده این قاره است.
🔸واقعیت این است که همه این عوامل تاثیرگذار و مهم است؛ اما به نظر نگارنده نباید این رفتار اروپا صرفا در تصویری اروپایی ایرانی در قاب روابط و تنش‌های دوجانبه دیده شود.
✅این رویکرد اروپا را می‌توان تصمیمی غربی و نه صرفا اروپایی برای افزایش تقابل دیرینه غرب و جمهوری اسلامی ایران دانست.
🔹به نظر می‌رسد که مجموعه غرب در یک سال اخیر به دلایل مختلف از انباشت تنش تاریخی گرفته تا جنگ اوکراین، جنگ‌های اخیر اسرائیل و تنش‌ها در منطقه و غیره به این برآورد و جمع‌بندی رسیده است که باید دستکم در تاکتیک‌های خود علیه تهران بازنگری کند و سیاست جدیدی را در پیش بگیرد و در این راستا هم می‌خواهند از همه ظرفیت‌های موجود برای «فشار حداکثری» از جمله ظرفیت پرونده هسته‌ای استفاده کنند.
🔸در یک کلام می‌توان گفت که رویکرد جدید اروپا خروجی تصمیم هماهنگ «غرب سنتی» (با شمول آمریکای بایدن و اروپا با همکاری اسرائیل) است و بعید نیست در آینده هم اروپا چنان تند شود که چه بسا خود ترامپ نیز انگشت به دهان بماند و تعجب کند.
💢اما بازگشت ترامپ نیز می‌تواند به تلاقی رویکرد جدید «غرب سنتی» و «غرب ترامپی» علیه ایران کمک کند.
⚔ #جهان_در_انتظار_منتقم
•┈┈••••✾•🌿⚖🌿•✾•••┈┈•
🌐☫کانال خبری،تحلیلی#شاخص☫👇
🇮🇷 𑁍 http://eitaa.com/shakhese
♻️♻️♻️قطعنامه جدید در وضعیتی متفاوت!
👤 #صابر_گل_عنبری
🔹قطعنامه تروئیکای اروپایی با حمایت آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران در شورای حکام تصویب شد. تصویب قطعنامه فارغ از محتوای آن، به معنای نادیده گرفتن هشدارها و تهدیدهای مکرر تهران بود.
🔸این قطعنامه دومین از نوع خود علیه ایران ظرف شش ماه اخیر است که با 19 رای موافق، 12 ممتنع و 3 مخالف کشور به تصویب رسید.
✅علی رغم تحرکات گسترده دیپلماتیک ایران در دو روز اخیر، اما تغییر معناداری نسبت به قطعنامه قبلی در آرای موافق، مخالف و ممتنع رخ نداد؛ تنها با این اختلاف که قطعنامه ماه ژوئن با یک رای بیشتر (20 رای) تصویب شد و 12 رای ممتنع و 2 رای مخالف (یک رای کمتر) داشت.
🔹قطعنامه جدید از مدیر‌کل آژانس می‌خواهد که تا نشست بعدی شورای حکام در ماه مارس آینده گزارش جامعی از وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارايه دهد. همچنین از ایران خواسته است که «اقدامات ضروری و فوری» برای حل و فصل مسائل اختلافی پادمانی (دو سایت) انجام دهد.
🔸تهران نیز فورا واکنش نشان داده و رئیس سازمان انرژی ایران دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه متنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد.
✅اما ایران در عین حال بر تداوم همکاری‌های فنی و پادمانی با آژانس و آمادگی خود برای «تعامل سازنده» تاکید کرده است.
🔹در حالی که تهدیدهای مکرر ایران به «پاسخ قاطع» در صورت صدور قطعنامه در سنگین‌تر شدن فضا به ویژه در داخل کشور سهیم بود، اما با اطمینان از قطعی شدن تصویب قطعنامه و پس از آن، تلاش شد از اهمیت آن کاسته شود.
🔸هر چند محتوای قطعنامه تفاوت محتوایی چندانی با چند قطعنامه قبلی ندارد و فعلا خواستار اقدامات عملی چون ارجاع پرونده به شورای امنیت نشده است، اما تصویب آن در کنار دور تند تحریم‌ها و مواضع اروپا را نباید واکنشی انفعالی چه در پرونده هسته‌ای چه دیگر پرونده‌ها مانند جنگ اوکراین پنداشت، بلکه به نظر می‌رسد که خروجی راهبرد جدید و حساب شده طرف‌های غربی در قبال ایران است که با گام‌های تصاعدی عملیاتی می‌شود. از این رو هم ممکن است که این روند تا فعال شدن مکانیسم ماشه تداوم یابد؛ مگر این که در میانه راه اتفاقی خارق العاده مانع آن شود.
✅اما در کنار آن نباید از نظر هم دور داشت که هدف دیگر تصویب قطعنامه علیه ایران می‌تواند به نوعی بسترسازی و آماده کردن فضای بین‌الملل برای اقداماتی علیه برنامه هسته‌ای ایران نیز باشد. از این رو می‌توان گفت که از هم اکنون تا دستکم در دو سال اول دولت ترامپ، تنش غرب و ایران بسیار جدی‌تر و شدیدتر از قبل پیش رود.
🔹تصویب قطعنامه پس از تهدیدهای بیشتر ایران نسبت به گذشته و همین سفر گروسی به تهران بیانگر این است که مدل سنتی مدیریت و کنترل تنش چه بسا دیگر جواب نمی‌دهد و تاثیری در محاسبات طرف مقابل نداشته است.
🔸گویا دریافت طرف غربی با شمول آمریکا و اروپا این است که زمانه تشدید جدی فشار بر ایران و بکارگیری اهرم‌های فشار است. به همین خاطر هم بعید است که «فعلا» برای دیپلماسی و مذاکره جدی و بر اساس قواعد قبلی مذاکراتی اراده‌ای داشته باشد.
✅ احتمالا طرف‌های غربی قبل از شروع مذاکراتی جدی، در صرافت تشدید گام‌های خود و در انتظار تاثیر آن بر محاسبات طرف ایرانی با هدف عقب‌نشینی جدی در پرونده‌های متعدد مورد مناقشه است.
🔹در حالی که در دور اول ریاست جمهوری ترامپ هر چند عملا نتوانست در مقابل خروج او از برجام بایستد، اما دستکم مواضع اعلامی انتقادی گرفت؛ اما اکنون در دو بعد اعلامی و اعمالی از او پیشی گرفته است.
🔸گویا برخی طرف‌های منطقه‌ای مانند عربستان نیز به این جمع‌بندی رسیده‌اند که ممکن است که تنش در منطقه دستکم در یکی دو سال آینده وارد مراحل پیشرفته‌ای شود و به همین خاطر از اکنون برای دور ماندن از ترکش‌های این تنش، مواضع خود را هدفمند تنظیم می‌کنند.
💢این تنش ممکن است تا سر حد جنگ پیش برود، اما بعید است که ترامپ به دنبال جنگی منطقه‌ای در خاورمیانه باشد و چه بسا اگر دیپلماسی معطوف به تفاهمات و توافقی نیز شکل گیرد در لب پرتگاه جنگ و در لحظه‌ای حساس و سرنوشت‌ساز با هدف مهار اوضاع و جلوگیری از وقوع آن باشد. با این حال، قبل از شروع دوره ترامپ باید دید این مقطع زمانی دو ماهه تا آمدن او چگونه و به چه شکلی سپری می‌شود.
⚔ #جهان_در_انتظار_منتقم
•┈┈••••✾•🌿⚖🌿•✾•••┈┈•
🌐☫کانال خبری،تحلیلی#شاخص☫👇
🇮🇷 𑁍 http://eitaa.com/shakhese
♻️♻️♻️آزادی عمل بعد از آتش‌بس؟!
👤 #صابر_گل_عنبری
🔹یک روز پس از شروع آتش‌بس در جنگ لبنان، اسرائیل امروز چندین بار آن را نقض کرد که به زخمی شدن دو نفر انجامید و به گفته نجیب میقاتی نخست وزیر این کشور خسارت مادی زیادی نیز بر جای گذاشته است.
🔸ارتش اسرائیل با توپخانه شهرک‌های طیبه، خیام و مرجعیون را هدف قرار داد، اما مهم‌تر از آنها حمله هوایی به یک سایت نظامی حزب‌الله بود. جالب هم اینجاست که خود ارتش اسرائیل رسما طی بیانیه‌‌ای از این حمله خبر داد و اعلام کرد که از این سایت برای انبار کردن موشک‌های میان برد استفاده می‌شد و پس از مشاهده فعالیت حزب‌الله در آن مورد حمله قرار گرفته است.
✅این حمله هوایی در نزدیکی صیدا با هماهنگی آمریکا هم بوده است؛ به نحوی که باراک راوید خبرنگار معروف اسرائیلی می‌گوید که ارتش اسرائیل قبل از حمله به آمریکا اطلاع داده که حزب‌الله در این سایت موشکی مشغول فعالیت است و می‌خواهد با انجام حمله‌ای، این تهدید را از بین ببرد.
🔹این هماهنگی و موافقت آمریکا با حمله بر وجود تضمین‌های این کشور به اسرائیل برای آزادی عمل صحه می‌گذارد. یکی از اختلافات جدی در مذاکرات آتش‌بس این بود که اسرائیل اصرار داشت توافق متضمن آزادی عمل آن پس از آتش‌بس باشد؛ به این معنا که هر جا و هر هدفی را خواست به هر بهانه‌ای بزند.
🔸 اما طرف لبنانی به شدت با آن مخالفت کرد و از پیش‌نویس توافق حذف شد، اما همان زمان برخی منابع اسرائیلی تاکید داشتند که آمریکا طی توافقی دو جانبه به اسرائیل تضمین داده است که آزادی عمل او محفوظ خواهد بود.
✅در واقع، حملات امروز هم عملا ترجمان همان «آزادی عملی» است که اسرائیل، تضمین آن را از آمریکا گرفته است و عدم ذکر آن در متن توافق با لبنان مانع اسرائیل نشد.
🔹در کنار آن، در بند 4 توافق آمده است که تعهدات طرفین مانع اعمال حق دفاع از خود مطابق حقوق بین‌الملل نمی‌شود. اما مشکل اینجاست که اسرائیل از اصطلاحات حقوقی تفسیر خاص خود را دارد؛ به عنوان مثال، اینجا تعریفش از «دفاع از خود» این نیست که اگر مورد حمله و تهدیدی بالفعل قرار گرفت، حق پاسخگویی داشته باشد، بلکه تفسیرش این است که برای خود حق دفاع در مقابل تهدیدهای بالقوه نیز قائل است.
🔸حملات امروز و بیانیه رسمی ارتش اسرائیل نشان می‌دهد که تفسیر آن از توقف جنگ، صرفا علیه اهداف غیر نظامی و بمباران ساختمان‌های مسکونی و غیره است، اما شامل خود اهداف نظامی حزب‌الله نمی‌شود.
✅واقعیت این است که اگر از هم اکنون از شکل‌گیری این معادله جلوگیری نشود، وضعیتی شبیه سوریه در لبنان شکل خواهد گرفت که اسرائیل هر وقت خواست به هر بهانه‌ای برای دفع تهدید بالقوه حملاتی انجام دهد.
🔹ظاهرا دولت لبنان تحرکاتی را برای ممانعت از این دست حملات اسرائیل شروع کرده است، اما چندان محتمل نیست که این حملات متوقف شود.
💢اکنون باید دید خود حزب‌الله با این مساله چگونه کنار می‌آید. مقابله با این «آزادی عمل» اسرائیل نیز ممکن است که موجب از سرگیری جنگ شود و اگر اقدامی هم علیه آن صورت نگیرد، دیگر چنین حملاتی به امری روتین تبدیل خواهد شد.
⚔ #جهان_در_انتظار_منتقم
•┈┈••••✾•🌿⚖🌿•✾•••┈┈•
🌐☫کانال خبری،تحلیلی#شاخص☫👇
🇮🇷 𑁍 http://eitaa.com/shakhese
♻️♻️♻️«فاتحانِ جدیدِ» دمشق!
👤 #صابر_گل_عنبری
🔹روسای دستگاه اطلاعاتی ترکیه و قطر و یک گروه مستشاری به دمشق سفر کرده‌اند. این سفر مشترک لحظه احیای بلوکی را به تصویر می‌کشد که با کودتا در «بهار عربی» به محاق رفت.
💢کالن در فیلم از مسجد اموی بازدید می‌کند که اردوغان در ۲۰۱۲ گفت در آن نماز خواهد خواند؛ اما اوضاع بر وفق مراد پیش نرفت وبه دیدار با اسد رضایت داد که او نپذیرفت.
✅اما ترکیه از ۷ سال پیش در حال آموزش «فنون حکمرانی» به مخالفان در ادلب بود که پیشروی ارتش سوریه و متحدانش در ۲۰۱۹ پشت دروازه‌هایش متوقف شد و به نوعی هم روسیه تحت الزامات دوستی با آنکارا تمایلی به ادامه کار نداشت.
🔹مخالفان از ۲۰۱۷ «دولت نجات» را تشکیل دادند و محمد بشیر از ژانویه گذشته رئیس آن شد.
💢در حالی که اسد سرمست از پیروزی موقت و بازگشت به اتحادیه عرب، هیچ گامی در راه اصلاح و کاهش فشار استبداد برنداشت و دمشق غرق بحران اقتصادی بود، دولت ادلب با کمک ترکیه پروژه‌های اقتصادی اجرا کرد و مسلحین نیز مجهزتر شدند. ترکیه آنچه را در ادلب کاشت امروز در دمشق درو می‌کند؛ اما این «فتح» تا کی ادامه می‌یابد؟ آیا نفوذ نرم اقتصادی ضامن آن خواهد بود؟
⚔ #جهان_در_انتظار_منتقم
•┈┈••••✾•🌿⚖🌿•✾•••┈┈•
🌐☫کانال خبری،تحلیلی#شاخص☫👇
🇮🇷 𑁍 http://eitaa.com/shakhese
♻️♻️♻️اسد و تضاد منافع متحدانش!
👤 #صابر_گل_عنبری
🔹یکی از عوامل مهم سرنگونی نظام بشار اسد تضاد منافعی بود که میان ایران و روسیه پس از «تثبیت موقت» نظام او به عنوان هدف و منفعت مشترک در جریان بحران فراگیر داخلی در این کشور ایجاد شد.
پس از حفظ نظام سوریه، منافع دو متحد او هیچ هم‌پوشانی نداشت و تضاد منافع رفته رفته ابعاد مختلفی به خود گرفت.
🔸در حالی که ایران و متحدانش، سوریه را کانون و محور نفوذ سخت‌افزاری و رکن رکین جبهه خود در شامات و به ویژه در تقابل با اسرائیل و کریدور تسلیح مستمر حزب‌الله می‌دیدند، روسیه هیچ نوع همدلی با این راهبرد ایران نداشت و هر چند قولا بر زبان نمی‌آورد، اما عملا مخالف آن بود و سوریه‌ای می‌خواست که منافعش در شرق مدیترانه و خاورمیانه را با پاسداشت روابط راهبردی‌اش با اسرائیل حفظ کند.
✅بنابراین در کنار نگرانی از بسط نفوذ رقیب ایرانی در سوریه، تبدیل شدن این کشور به جبهه‌ای علیه اسرائیل را به نفع منافع خود نمی‌دانست و معتقد بود که پیشبرد منافعش در سوریه و منطقه با درافتادن با اسرائیل امکانپذیر نیست که قبلا خود را متعهد به تضمین امنیتش اعلام کرده بود. لاوروف در سال ۲۰۲۳ در پیامی به مناسبت سالگرد روابط روسیه و اسرائیل نوشت: «راهحلهای جامع مشکلات منطقه لزوما باید منافع امنیتی اسرائیل را در نظر بگیرد. این یک اصل است.»
🔹در این میان نیز اسد میان دو متحد خود و منافع ناهمگونشان گرفتار شده بود؛ ایران بر او فشار می‌آورد و سوریه را کاملا در جبهه‌اش می‌خواست و طرح ارتباط ریلی شلمچه - بصره - لاذقیه (و بیروت) را دنبال و تشکیل جبهه‌ای علیه اسرائیل در جنوب سوریه مانند جنوب لبنان را پیگیری می‌کرد. در آن سو نیز روسیه فشار می‌آورد که مانع آن شود و مدام اسد را برحذر می‌داشت و آسمان سوریه را در اختیار اسرائیل گذاشت و در ده سال گذشته نیروهای ایران و متحدان آن مدام هدف حملات هوایی اسرائیل قرار گرفتند؛ بدون این که یک بار سیستم‌های پدافندی پیشرفته روسیه و لو اشتباهی با این حملات مقابله کنند.
🔸خود اسد و ارتش سوریه نیز با وجود تعدی مستمر اسرائیل به خاک این کشور در این ده سال، چه از سر بی‌رغبتی چه توصیه روسیه، یک بار هم همین موشک‌ها و جنگنده‌های خود را که اخیرا اسرائیل نابود کرد، علیه آن به کار نگرفت و واکنشی نشان نداد.
✅البته این رفتار اسد منعکس‌کننده این واقعیت هم بود که به مقاومت حسب تعریف و مفهوم ایران و حزب‌الله باوری نداشت که اگر داشت در این چند دهه در واکنش به ادامه اشغال جولان «رویکردی مقاومتی» را کلید می‌زد.
🔹اسد در دو سال اخیر به روسیه متمایل و از غایبان جنگ غزه شد؛ جنگی که «محور مقاومت» درگیر آن شد و یمن برای اولین بار به اسرائیل حمله کرد، اما سوریه اسد که از آن به عنوان ستون محور یاد می‌شد، ساکت بود و عربستان و اردن شدیدتر از او موضع می‌گرفتند.
🔸اما این سکوت و فاصله گرفتن تدریجی اسد از ایران کاملا غرض آمریکا و اسرائیل را برآورد نمی‌کرد و آنها خواستار قطع ارتباط با ایران و متحدانش بودند؛ امری که عملی کردنش برای اسد به این راحتی نبود.
✅ فشارها در دو ماه اخیر وارد فاز تهدید جانی خود اسد شد و وزیر امور راهبردی اسرائیل حدود یک ماه قبل به مسکو رفت و پیام شدیداللحن نتانیاهو را تحویل پوتین داد. مدتی بعد هم کرملین بشار اسد را فراخواند. از این که در دیدار او و پوتین چه گذشته است، اطلاعاتی در دست نیست، اما شروع شدن حمله مخالفان دو روز بعد از این سفر واجد دلالتی خاص در این رابطه است.
🔹 به نظر می‌رسد که سیاست بین‌الملل به این جمع‌بندی رسیده بود که دور کردن سریع ایران از سوریه در این شرایط مستلزم حذف اسد است و این سرنگونی را واجد دلالت‌ها و پیامدهای بیشتری در تضعیف محور ایران و ایجاد هراس منطقه‌ای نسبت به همکاری با ایران از جمله در عراق می‌دانست.
🔸 مخالفان که از ماهها قبل خود را برای یک حمله گسترده آماده کرده بودند، با دریافت چراغ سبز از ترکیه، این فرصت تاریخی را مغتنم شمرده و عملیات برق‌آسای خود در ۲۷ نوامبر را شروع و نیروهای روسیه هم همزمان با آن، عقب‌نشینی را آغاز کردند.
✅ارتش سوریه به سرعت از هم پاشید و جدا از این که در نتیجه بحران اقتصادی توانی برای جنگ نداشت و یا برخی فرماندهانش تبانی کردند، اما منابعی هم می‌گویند که برخی افسران در خطوط دفاعی تماس‌هایی مبنی بر عدم رویارویی و عقب‌نشینی دریافت کرده‌اند.
⚔ #جهان_در_انتظار_منتقم
•┈┈••••✾•🌿⚖🌿•✾•••┈┈•
🌐☫کانال خبری،تحلیلی#شاخص☫👇
🇮🇷 𑁍 http://eitaa.com/shakhese
♻️♻️♻️بحران انرژی و مدیریت ستونی!
👤 #صابر_گل_عنبری
🔹ناترازی انرژی در ایران و خاموشی زمستانی در کشوری برخوردار از چهارمین ذخایر نفت و دومین ذخایر گاز در جهان در خارج از کشور نیز خیلی‌ها را مات و مبهوت کرده است.
🔸دلایل زیادی برای این ناترازی و کمبود سوخت در کشوری سوخت‌خیز مطرح می‌کنند؛ از فرسوده بودن میادین تولید نفت و گاز و نبود منابع کافی برای سرمایه‌گذاری و توسعه آنها تا سوء مدیریت و افزایش مصرف سوخت و «توجیه‌ناپذیری» گستردگی شبکه توزیع گاز از لحاظ اقتصادی وغیره.
✅همه این‌ها درست! اما فارغ از نقش کانونی تحریم‌ها، این کمبودها و خاموشی‌ها در وهله اول محصول مدل مدیریت «از این ستون به آن ستون» است که شاخصه آن نبود چشم‌اندازی منطقی و اصولی به عنوان لازمه مدیریت آینده‌نگر است.
🔹اگر چنین مدیریتی وجود داشت که از چند دهه قبل به ویژه زمانی که خزانه هم به اندازه کافی پر بود، متناسب با رشد جمعیت و مصرف و نظر به چالش‌های احتمالی این روزها، بحران ناترازی امروز را پیش‌بینی و با نیازسنجی نظام‌مند در حوزه‌های زیرساختی و بنیادین برای آن چاره‌اندیشی و برنامه‌ریزی می‌کرد. اما این اتفاق نیفتاده است.
🔸ای کاش دست‌اندرکاران از قبل اندکی وقت می‌گذاشتند و نگاهی به دور و بر ایران می‌انداختند که شاید غیرت و حمیت آنها را بر می‌داشت و طرحی نو می‌انداختند. در حالی که ایران با این همه منابع دچار بحران انرژی است و هنوز در تولید انرژی ناپاک و تجدیدناپذیر مشکل دارد که همسایگان جنوب در چارچوب چشم‌انداز‌های کلان تعریف شده به سرعت در حال حرکت به سمت انرژی پاک و سبز هستند.
✅به عنوان مثال، عربستان در چارچوب اقتصاد چرخشی بدون کربن در راستای چشم‌انداز 2030، قرار است تا این سال 266 میلیارد دلار برای تولید انرژی پاک و سبز سرمایه‌گذاری کند؛ به نحوی که تا سال 2030 سالیانه 20 گیگاوات (20 هزار مگاوات) و در مجموع 130 گیگاوات (130 هزار مگاوات) انرژی تجدیدپذیر تولید کند؛ یعنی حدود دو برابر تولید برق ایران.
🔹البته از 2012 هم با برنامه «بازده انرژی» (SEEP) از هدر رفت روزانه 492 هزار بشکه نفت جلوگیری کرده و آن را به صادرات خود افزوده است.
🔸هم اکنون هم تولید برق آن با ده میلیون مشترک (یعنی یک سوم مشترکین ایران 39 میلیون مشترک) 422.9 تراوات ساعت برق تولید می‌کند که 55 تراوات بیشتر از برق تولیدی ایران است.
✅همين تابستان گذشته هم وزیر انرژی عربستان از بزرگ‌ترین پیمایش سرزمینی جهان در کشورش در چارچوب برنامه ملی انرژی تجدیدپذیر برای شناسایی بهترین نقاط برای اجرای ابرپروژه‌های تولید این انرژی خبر داد که 850 هزار کیلومتر مربع را شامل می‌شود؛ یعنی معادل مساحت کل انگلیس و فرانسه با هم و یا آلمان و اسپانیا.
💢ایران هم اگر می‌خواهد بیش از این از قافله عقب نماند و قبل از انفجار بحران‌ها باید چاره‌ای ریشه‌ای بیندیشد.
⚔ #جهان_در_انتظار_منتقم
•┈┈••••✾•🌿⚖🌿•✾•••┈┈•
🌐☫کانال خبری،تحلیلی#شاخص☫👇
🇮🇷 𑁍 http://eitaa.com/shakhese