eitaa logo
طهور
533 دنبال‌کننده
1.4هزار عکس
325 ویدیو
6 فایل
پایگاه اطلاع رسانی طهور؛ نشر آثار حجت الاسلام و المسلمین استاد دكتر سيدمرتضی حسينی شاهرودی نشانی: tahour.ir ایتا | سروش | بله @sharabetahour آپارات: tahourap
مشاهده در ایتا
دانلود
هدایت شده از طهور
💠 عظمت زیارت جامعه کبیره 🔹 اگر ما از امام هادی هیچ روایتی نداشته باشیم و آنچه که از امام هادی باقی مانده، اگر و اگر و اگر تنها زیارت جامعه کبیره باشد، تمام حقِ ولایت را که باطن توحید است، اظهار کرده است؛ تمام ثمره ولایت را که تفسیر و توحید است، بیان کرده است. هر دو تعبیر درست است: ولایت، هم ظهور توحید و هم باطن توحید است، از دو حیثیت متفاوت. کانال طهور @sharabetahour
بلوغ شیعه در زمان امام هادی (علیه السلام) در زمان علیه السلام شیعیان به درجه‌ای رسیده‌اند که می‌توانند خاندان پیامبر را آن‌گونه که در زبان بشر قابل توصیف است، بشناسند. @sharabetahour
هدایت شده از طهور
💠 ماه رجب، آغاز سلوک همگانی 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی، به مناسبت ماه رجب 🔊 صوت و 🗂 متن در ادامه🔽🔽 کانال طهور @sharabetahour
هدایت شده از طهور
Rajab[Tahour.ir].mp3
1M
🔊 💠 ماه رجب، آغاز سلوک همگانی 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی، به مناسبت ماه رجب
هدایت شده از طهور
💠 ماه رجب، آغاز سلوک همگانی 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی، به مناسبت ماه رجب 🔹 ماه رجب آغاز سلوک است. سلوک یا سالکان بر دو دسته‌اند. اهل بدایت و اهل نهایت. برای هر دو، آغاز سلوک ماه رجب است و دست‌یابی به مرتبه عبودیت اهل بدایت در ماه رجب شروع می‌شود و برای دسترسی به عبودیت اهل نهایت هم باز از همین ماه رجب انجام می‌شود. 🔹 با این توضیح که کسانی که مراتب چهارگانه وجود آن‌ها یعنی طبیعت، نفس، قلب و روح هنوز به مرتبه اسلام یا تسلیم محض و خالص به‌گونه‌ای که خدا را هم مبدأ همه کمالات و صفات و هم همه افعال بداند، نرسیده، از ماه رجب آغاز می‌کنند. در این ماه است که آرام آرام از ظاهر آن و دعاهای مختلفی که مربوط به ظاهر است، به مرتبه نفس می‌رسد، از نفس عبور می‌کند و به قلب می‌رسد و بالاخره پایان آن مرتبه روح است. 🔹 اما به نظر رایج، کسانی که از مرتبه روح عبور کردند و به مرتبه سر، خفی و اخفی رسیدند، این‌ها هم در ماه رجب اتفاق می‌افتد. عبودیت آن‌ها در ماه رجب رخ می‌دهد به این معنا که در این مرتبه توحید فاعلی آن‌ها، توحید سرّی می‌شود و مشاهده می‌کنند یا می‌یابند و یا عقیده و ایمان دارند که عابد همان کسی است که معبود است و عبادت هم غیر از ارتباط بین عابد و معبود نیست. این بنا بر یک نظر که سه مرتبه اول، مرتبه اهل بدایت است، سه مرتبه آخر، مرتبه اهل نهایت و انتهای سیر اهل بدایت و ابتدای سیر اهل نهایت، مرتبه روح است. 🔹 اما بنابر این‌که تمام این مراتب هفت‌گانه مربوط به اهل بدایت است، در ماه رجب است که انسان‌ها می‌توانند علاوه بر طبیعت و نفس و قلب و روح، به سر و خفی و اخفای خود هم از طریق عبادات بپردازند. 🔹 عباداتی هم که در این ماه خیلی سفارش شده است، یکی سوره توحید است، یکی لا اله الا الله و بعد هم صلوات. ذکرهای دیگری هم که هست، در همین زمینه‌هاست. یعنی اکثریت قریب به اتفاق ذکرها مربوط به توحید است و امور مربوط به توحید از جمله ذکر صلوات بر خاندان پیامبر هم اگر در این ماه وارد شده، به‌خاطر این است ‌که مربوط به ظهور توحید است. 🔹 بنابراین تمام مراتب هفت‌گانه وجود انسان و تمام مراتب هفت‌گانه عالم هستی، تماماً نقطه آغاز و پایان آن یا حداقل آغاز آن در ماه رجب است، باطن این مراتب هفت‌گانه که مربوط به سیر اهل نهایت است (بنابر نظر ادقّ) آن‌هم مربوط به ماه رجب. 🔹 بنابراین ادعیه و اورادی که وجود دارد، برای همگان است. یعنی کسانی که از مرتبه طبیعت می‌خواهند شروع کنند، دعاهای آن‌ها همین‌هاست. کسانی که از مرتبه نفس شروع می‌کنند، همین‌هاست. کسانی که نفس آن‌ها رام است، قلبشان را شروع کردند و می‌خواهند تلوّنات قلبی را پیشگیری کنند، بازهم دعاهای آن‌ها همین‌هاست و همین طور تا آخر کسانی که سر، خفی و اخفی را می‌خواهند به کمال برسانند هم همین است. 🔹 حتی اهل نهایت هم که همه این مراتب را ظاهراً و باطناً طی کردند و سیر دیگری که سیر در اسماء و صفات خدای متعال هست را شروع کردند، آن‌ها هم همین‌گونه است. یعنی دعای آن‌ها، دعای حقیقت و باطن طبیعت آن‌ها همین دعاهایی است که در این‌جاست. باطن و حقیقت نفس آن‌ها، بازهم دعاها همین‌گونه است. 🔹 یعنی به‌خاطر جامعیت ماه رجب نسبت به رحمت خدای متعال، ادعیه‌ای که وجود دارد، ادعیه همگانی است. بر خلاف ماه مبارک رمضان است که مثلاً دعای امام محمد باقر علیه الصلات و السلام، دعای خواص بلکه اخص خواص است. یا مثلاً در ماه شعبان، زیارت شعبانیه یا ادعیه خاص شعبان ممکن است که مربوط به همگان نباشد و اگر کسانی هم بخوانند، ممکن است متوجه نشوند که چه می‌گویند، به‌خاطر این‌که امکان دسترسی برای آن‌ها نیست. اما ماه رجب این‌گونه نیست. 🔹 ماه رجب سفره عامی است که عمومات، ظواهر، روایات و ادعیه آن مربوط به همگان است و همگان می‌توانند به آن دست پیدا کنند. سفره‌ای به این گستردگی که ظاهر آن مربوط به جمعی، باطن آن مربوط به جمعی دیگر و هر دو هم به اندازه استعداد، لیاقت، حال و قال خود از آن استفاده ببرند، وجود ندارد؛ چه، این‌گونه به نظر می‌رسد. کانال طهور @sharabetahour
استاد حسینی شاهرودی: 💠 سفره عامی است که عمومات، ظواهر، روایات و ادعیه آن مربوط به همگان است و همگان می‌توانند به آن دست پیدا کنند. سفره‌ای به این گستردگی که ظاهر آن مربوط به جمعی، باطن آن مربوط به جمعی دیگر و هر دو هم به اندازه استعداد، لیاقت، حال و قال خود از آن استفاده ببرند، وجود ندارد. @sharabetahour
هدایت شده از طهور
💠 جایگاه ماه در مراحل سلوک 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی 🔊 صوت در ادامه🔽🔽 کانال طهور @sharabetahour
هدایت شده از طهور
13950119Rajab.mp3
4.1M
🔊 💠 جایگاه ماه در مراحل سلوک 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی
هدایت شده از طهور
💠 جایگاه ماه در مراحل سلوک 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی 💠 حیات انسان و مراتب آن، برخی مقصد و برخی مقدمه است. برخی مقدمات بدوی و برخی مقدمات وسط است. افعال و صفات انسان و بقیه موارد نیز همین‌گونه است که برخی یا مقصدند و یا مقدمه و مقدمات نیز برخی موصل هستند و برخی غیرموصل. 💠 همچنان‌که در میان عقاید، افکار و اندیشه‌ها برخی در قله قرار دارند، برخی تالی تلو هستند و برخی نیز مقدمات دوری هستند که بالاخره آدم باید اطلاعاتی داشته باشد که به مقدمات بالا برسد. 💠 در صفات نیز همین‌گونه است. مثلاً رضا یکی از صفات انسان است که درجه اعلی است؛ این‌که طلب کند هرچه را خدا طلب می‌کند بدون وحشت از عوارض و لوازم آن، این مقام بسیار عالی است. برخی از صفات است که جنبه مقدمه‌ای دارد. در افعال هم همین‌گونه است. 💠 در میان موجوداتی که در عالم وجود هستند، چه موجودات حقیقی و چه اعتباری، آن‌ها نیز همین‌گونه هستند. 💠 یکی از مواردی که رتبه‌بندی است، ماه‌هاست. 💠 اوج و نهایت کمال آدمی فناست. اوج رشد و تعالی آدمی عبارت است از وجه تام و تمام خدای متعال بودن، به‌گونه‌ای که هر کاری را که انجام می‌دهد، در نهایت می‌خواهد وجه الله و کلمة الله تام شود. چون انسان می‌خواهد به این‌جا برسد، خدای متعال ماه‌ها را بر اساس جنبه‌های تکوینی و تشریعی و ملازمات تقسیم کرده است. ممکن است جهات تکوینی داشته باشد که این حرکت‌هایی که در جهان طبیعت انجام می‌شود آثار تکوینی خاص خود را دارند. در جاهایی هم ممکن است که اعتباری باشد که خدای متعال اعتبار کرده باشد که این خوب است. مثلاً خدای متعال بگوید که یک روز را می‌خواهید به عبادت حسابی بپردازید، نام آن را جمعه می‌گذاریم. در جایی دیگر ممکن است از ملازمات باشد. نه تکوین است و نه تشریع، بلکه میان این دو است. یعنی پیامبری از پیامبران خدا یا ولیی از اولیای خدای متعالی، کاری انجام داده یا فعالیت و حضوری داشته که آن ماه یا آن روز و ساعت ارزش پیدا کرده. 💠 در میان ماه‌های دوازده‌گانه که هم جنبه تکوینی دارند و هم جنبه اعتباری، قراردادی و تشریعی و هم جنبه میانه تکوین و تشریع، می‌توان این ماه‌ها را بنابر یک احتمال رایج تقسیم کرد. 💠 احتمال رایج و مشهور آن است که ماه مبارک رمضان چون شهر الله است، آخرِ کمال است. بعد از ماه مبارک رمضان اگر کسی به کمال خویش در این ماه نرسید، باید برای ماه [رمضان] بعدی آماده باشد. روایات هم در این زمینه فراوان است که کسی که در ماه مبارک رمضان مورد مغفرت قرار نگرفت، باید خود را برای ماه مبارک رمضان سال آینده آماده کند. 💠 وقتی روایات این‌جا هست، طبعاً کسانی که اهل روایت و آشنایی با منقولات هستند، به همین ظواهر استناد کردند و گفتند مقصد نهایی در کمال و تجلی صفات، حقایق، کمالات و فضایل انسان در ماه مبارک رمضان اتفاق می‌افتد. بر این اساس ماه مبارک رمضان مقصد المقاصد و ماه شعبان و ماه رجب از مبادی موصل می‌شود. 💠 روایات متعدد هم در این زمینه داریم که قبلاً هم توضیح دادم که در ماه رجب انسان باید بندگی کند و بندگی را تمرین کند و متحقق به عبودیت شود تا در ماه شعبان به ولایت برسد تا در ماه رمضان به توحید برسد. کل عالم هستی هم همین بیشتر نیست. 💠 کل عالم هستی عبارت است از توحید و موحد و موحد هم دو درجه دارد، مرتبه عبودیت و مرتبه ولایت. پس کل کمالات این سه است. این سه تا هم از این‌جا شروع می‌شود که انسان تمرین بندگی می‌کند، به ولایت می‌رسد و در آخر به توحید می‌رسد. 💠 بقیه ماه‌ها مقدمه و مقدمه بعید هستند. یعنی دو ربیع، دو جمادی، محرم، صفر و مانند آن‌ها جنبه مقدماتی دارند. 💠 بر این اساس ماه رجب مانند آسمان هفتم است برای کسی که می‌خواهد به خدای متعال برسد. اول باید از زمین فاصله بگیرد، بعد از آسمان‌های هفت‌گانه، بعد از عرش و کرسی فاصله بگیرد تا آخر خط به توحید یا خدای متعال برسد. این بر اساس متعارف است که ماه‌های دوازده‌گانه این‌گونه می‌شود که ماه رجب و شعبان در حکم عرش و کرسی خدای متعال است. در ماه مبارک رمضان هم که مهمانی مستقیم خدای متعال است، نه عرش است و نه کرسی، [بلکه] عبور کردن از عرش و کرسی است. 💠 این تعبیری است که در جای دیگر به این عبارت نگفته بودم، ولی گفته بودم که این دو ماه شرافت ویژه‌ای دارند، به‌خاطر این‌که انسان سه کمال اساسی دارد که برخی نسبت به برخی دیگر مقدمه است ولی نسبت به همه کمالات دیگر غایت است: رجب، شعبان و رمضان. 💠 اما در همان‌جا نکته دیگری گفته بودم که اوج کمال آدمی در ذی‌حجه اتفاق می‌افتد. در ذی‌حجه دو رخداد و حقیقت اتفاق افتاده، یکی عید قربان است. قربانی شدن و از خود، منیت، انانیت و ماسوی الله گذشتن باید در عید قربان اتفاق بیفتد. عید قربان چون مظهر قربانی شدن اسماعیل و قربانی کردن حضرت ابراهیم علیه السلام است، بنابراین در جایی است که ماسوی الله باید برداشته شود.
هدایت شده از طهور
🗂 رجبیون 🗂 پرسش (177): رجبيون چه کساني هستند؟ 🔹 پاسخ: سلام علیکم و رحمت الله 🔹 همان‌گونه که انسان‌ها و اشیاء طبیعی نشان‌دهنده‌ي وجهی و وصفی از وجوه و اوصاف خدای متعال هستند، ماه‌ها و روزها و قطعات زمان نیز همین‌گونه‌اند. 🔹 در میان ماه‌های قمری یا به‌خاطر استعدادهای طبیعی و ذاتی آن‌ها و یا به سبب جعل خدای متعال یا انبیاء و اولیاء، ماه‌های رجب و شعبان و رمضان، مختصاتی دارند که با آن قوت و شدت و ظهور در ماه‌های دیگر وجود ندارد. 🔹 ماه رجب، نقطه آغاز سلوک خاص و برنامه‌ریزی برای وصول به قرب خدای متعال از طریق منازل طبیعی و فراطبیعی است و ماه رمضان نقطه وصول به مقصد نهایی است. 🔹 برای وصول به مقصد نهایی که توحید حقیقی است، باید از منزل محبت و عشق به بزرگ‌ترین محبوبان و معشوقان عالم هستی گذر نمود. 🔹 برای گذر از منزل محبت و عشق باید در مسیر بندگی و سرسپاری حقیقی گام نهاد. 🔹 ماه رجب، ماه تمرین بندگی است، ماه شعبان، تمرین محبت و عشق و ماه مبارک رمضان، ماه حضور در بارگاه توحید است. 🔹 بر این اساس، رجبیون کسانی هستند که اهل عبادتند، نه مسافر و مهمان شهر عبادت. آنان که در بندگی و بند بودن ظاهر و باطن و وجودشان به خدای متعال و در اظهار این بندگی، از تمام توان و استعداد خود و لطف خدای متعال بهره بردند. 🔹 از امام صادق صلوات الله علیه روایتی نقل شده است که از این قرار است: 🔹 إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ نَادَى مُنَادٍ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ أَيْنَ الرَّجَبِيُّونَ فَيَقُومُ أُنَاسٌ يُضِي‏ءُ وُجُوهُهُمْ لِأَهْلِ الْجَمْعِ عَلَى رُءُوسِهِمْ تِيجَانُ الْمُلْكِ مُكَلَّلَةً بِالدُّرِّ وَ الْيَاقُوتِ مَعَ كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ أَلْفُ مَلَكٍ عَنْ يَمِينِهِ وَ أَلْفُ مَلَكٍ عَنْ يَسَارِهِ وَ يَقُولُونَ هَنِيئاً لَكَ كَرَامَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ يَا عَبْدَ اللَّهِ فَيَأْتِي النِّدَاءُ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ عِبَادِي وَ إِمَائِي وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَأُكْرِمَنَّ مَثْوَاكُمْ وَ لَأُجْزِلَنَّ عَطَايَاكُمْ وَ لَأُوتِيَنَّكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ إِنَّكُمْ تَطَوَّعْتُمْ بِالصَّوْمِ لِي فِي شَهْرٍ عَظَّمْتُ حُرْمَتَهُ وَ أَوْجَبْتُ حَقَّهُ مَلَائِكَتِي أَدْخِلُوا عِبَادِي وَ إِمَائِيَ الْجَنَّةَ ثُمَّ قَالَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام هَذَا لِمَنْ صَامَ مِنْ رَجَبٍ شَيْئاً وَ لَوْ يَوْماً وَاحِداً فِي أَوَّلِهِ أَوْ وَسَطِهِ أَوْ آخِرِهِ (بحارالأنوار، 94، 41؛ وسائل‏الشيعة، 10، 479؛ روضةالواعظين، 2، 401؛ فضائل‏الأشهرالثلاثة، 31، 17) 🔹 این‌ها کسانی هستند که حرمت ماه رجب را بزرگ داشته‌اند و نشان آنها این است که روز یا روزهایی از این ماه را روزه گرفته‌اند. کانال طهور @sharabetahour
هدایت شده از طهور
💠 امام جواد (علیه السلام)؛ پاداش كمال شيعيان 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی 🗂 متن در ادامه🔽🔽 کانال طهور @sharabetahour
هدایت شده از طهور
💠 امام جواد (علیه السلام)؛ پاداش كمال شيعيان 📝 گفتاری از استاد حسینی شاهرودی 🔹 راجع به امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام چند نكته را مي‌توانم خدمت‌تان عرض كنم. ✔️ يك نكته همان است كه درباره‌ي امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام و عالم بودن آن حضرت گفته شد و تكرار نمي‌كنم و بر اساس آن ـ چنان‌كه گفته شد ـ همه‌ي خاندان پيامبر عليهم‌الصلات‌والسلام صاحب جود و کرم ذاتي و فعلي (جواد) هستند. ✔️ نكته‌ي دوم، با توجه به اين‌كه امامت در امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام به تماميت رسيده، به‌گونه‌اي كه تمام كساني كه امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام را به امامت شناختند و بدو ايمان آوردند، به مرتبه‌اي از بلوغ، تعقل و كمال دست پيدا كرده‌اند كه گويي مي‌توانند حقيقت امامت را دريابند، هر چند مصداق آن غير متعارف باشد. در اين صورت، شيعيان امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام كمّل شيعيان هستند، يعني به اوج تعالي شيعه رسيدند. 🔹 بر اين اساس چون به كمال رسيدند، شايسته‌ي دريافت پاداشي فراتر از همه‌ي عالم هستي هستند، پاداش هم نتيجه كمال يا استكمال است. اين‌كه پاداش‌شان بايد فراتر از عالم هستي باشد، به خاطر اين است كه آن كمالي كه يافته‌اند، فراتر از عالم هستي است؛ كمالي كه يافته‌اند امامت و حقيقت امامت است بدون توجه به ويژگي‌هاي عرفي و طبيعي. چون حقيقت امامت را يافته‌اند، تجزيه و تقسيم و مانند آن بعد از امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام رخ نداد و رخ نمي‌دهد. اما در گذشته چون شيعيان به حقيقت و تماميت امامت دست پيدا نكرده بودند، به‌راحتي با اندكي شرايط اجتماعي، سياسي، اقتصادي و مانند آن عمداً يا سهواً؛ خواسته يا ناخواسته امام را گم مي‌كردند، بنابراين جمعي دو امامي، سه امامي و ... شدند. وقتي به امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام رسيد، شيعه به‌جاي آنكه امام را بيابد، امامت را يافته است و اين يعني دريافت امانت، خلافت، ولايت و حقيقت توحيد. 🔹 بنابراين چون كمال نامتناهي است، پاداش آن‌هم بايد نامتناهي باشد. اين پاداش نامتناهي براي شيعيان خالص، وجود مبارك امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام است و سرّ اين‌كه در برخي از روايات ـ بر حسب نقل ـ و نيز آداب زيارت و مجربات در دعا و استدعا آمده است كه اگر كسي چيزي از امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام، آن حضرت را به امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام قسم بدهد، بدين سبب است كه امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام پاداش كمال شيعيان است، به‌گونه‌اي كه اگر پس از امام جواد يا ائمه ديگر ـ به نحو شرطيه امتناعيه ـ امام ديگري هم معرفي نمي‌شد، شيعيان بر امامت حضرت امام رضا عليه‌الصلات‌والسلام تا روز قيامت باقي مي‌ماندند و نتيجه‌ي اين كمال جود الهي يا بركت الهي در وجود امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام است كه ظهور پيدا كرده. شواهدي هم در روايات مي‌توان بر اين نكته يافت. ✔️ نكته ديگر اين‌كه، در ميان انبيا و اولياي الهي گاهي خداي متعال امام و پيامبر را براي خلق فرستاده است ولي براي تأييد صدق آن‌ها به آن‌ها معجزه كرامت فرموده است ولي خودشان فردي از ميان انسان‌ها ـ بشر مثلكم ـ اما صاحب معجزه هستند. اما در برخي از موارد به يكي از اين دو دليل كه انسان‌ها شايستگي و قابليت دريافت فيض ملكوتي و متافيزيكي الهي را مستقيم پيدا كرده‌اند يا بدين سبب كه استعداد دريافت ابدي الهي را به دست بياورند، ـ كه هر دو توجيهاتي دارد و مي‌توان آن را تبيين كرد ـ خدا پيامبر و امامي مي‌فرستد كه خودش معجزه است، نه آن‌كه معجزه داشته باشد. در ميان پيامبران عليهم‌الصلات‌والسلام حضرت عيسي صلوات‌الله‌عليه و در ميان امامان عليهم‌الصلات‌والسلام امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام اولين معجزه الهي است به اين سبك كه عرض كردم كه در كودكي امام است، يعني در كودكي كسي است كه محيط بر عوالم هستي است كه سرّش يكي از آن دو نكته است؛ يا بدين سبب است كه انسان‌ها قابليت دريافت فيض ملكوتي الهي را دارند، يا به اين خاطر كه اين‌ها به خاطر كمال‌شان حاضرند نسبت به يك كودك چند روزه و چند ساله هم منقاد و مطيع باشند و يا بدين خاطر كه اين كودك چند ساله مي‌آيد تا انسان‌ها را براي پيامبران يا اماماني كه از كودكي امام خواهند بود، آماده سازند. 🔹 هر كدام از اين دو نكته كه باشد، نكته بسيار مهمي است درباره‌ي امام جواد عليه‌الصلات‌والسلام. 🔹 بر اساس همين نکته دوم است که مي‌توان آغاز غيبت و يا مقدمات اصلي آن را از زمان امام رضا صلوات‌الله‌وسلامه‌عليه دانست. اگر چه بر اساس تعابير ديگر، غيبت از زمان امام هادي صلوات‌الله‌وسلامه‌عليه به‌آرامي شروع شده است. کانال طهور