#مباحث_آموزش۱ #تعریف_شعر شعر چیست ؟ نکته : شعر تعریف مطلقی ندارد که بگوییم «شعر همین است و جز این نیست» ولی برای ایجاد تصوری نسبتا روشن از شعر باید به مهم ترین تعاریفی که از شعر وجود دارد نظری بیندازیم چند نمونه از مهم ترین تعاریف شعر ۱.تعریف شمس قیس رازی در کتاب المعجم فی معاییر اشعارالعجم (مهم ترین آیین نامه شاعری در پیشینه شعر سنتی ): «شعر سخنی است اندیشیده ، مرتّب ، معنوی ، موزون ، متکرر ، مساوی ، حروف آخرین آن به هم ماننده» ۱.تعریف ابن سینا شعر کلامی است مُخیّل ، ترکیب شده از اقوالی دارای ایقاعاتی که در وزن متّفق و متساوی و متکرّر باشند و حروف خواتیم آن متشابه باشند » گویا در نزد حکما ، خیال مهم تر از وزن و قافیه دانسته می شده است. ۳.تعریف دکتر شفیعی کدکنی در کتاب ادوار شعر فارسی «شعر گره خوردگی عاطفه و تخیّل است که در زبانی آهنگین شکل گرفته باشد» این تعریف ، ساده و کاربردی هست اما جامع نیست مثلا آثاری که فاقد «خیال» هستند ، ولی حضور خویش را به عنوان شعر تثبیت کرده اند را شامل نمی شود ۴. تعریف دکتر شفیعی کدکنی در کتاب موسیقی شعر «شعر حادثه ای است که در زبان روی می دهد و در حقیقت ، گوینده شعر ، با شعر خود ، عملی در زبان انجام می دهد که خواننده ، میان زبان شعری او و زبان روز مرّه و عادی تمایزی احساس می کتد» این شاید جامع ترین تعریف باشد از شعر ولی همین کلی بودن و فراگیری این تعریف ، کاربردش را دشوار میکند . چون نوع آن حادثه و ویژگی های آن مطرح نمیشود. منبع : کتاب روزنه استاد محمدکاظم کاظمی

#آموزش_شعر #تعریف_شعر #فرق_بیان_عادی_و_شعر 🌹از بیان عادی تا بیان شاعرانه🌹 همانطور که اشاره شد ، نمیتوان از شعر تعریف مطلق و ثابتی معرفی کرد امّا همه قبول دارند که بیان شعری از عادی ، متفاوت و متمایز است تمایز بیان عادی با شعر در کجاست؟ ما برای انتقال یک مفهوم ، غالبا میتوانیم بیش از یک شک بیانی داشته باشیم مثلا از مرگ یک انسان میتوان به صورتهای گوناگون خبر داد : 1.مُرد 2.فوت کرد 3.در گذشت 4.رحلت کرد 5.به عالم بالا کوچ کرد 6.کبوتر روحش به ملکوت اعلی پرواز کرد 6.روحش در جوار حق مسکن گزید 7.ما را تنها گذاشت 8.دلدار رفت و دیده به حیرت دچار شد و اگر شخص متوفا فرد ناپسندی باشد 10.به درک واصل شد 11.به دوزخ متصل شد 12.سقط شد 13.شرّش کم شد 14.از مرگ ، به یک تپانچه بر خاک افتاد ما برای بازگو کردن یک پدیده می توانیم از صورتهای بیانی گوناگونی استفاده کنیم بعضی از این صورت ها معمولی هستند و فقط یک آگاهی رسانی ساده انجام میدهند بعضی از صورتها کمابیش از حالت روحی و عاطفی گوینده حکایت می کنند حتی ممکن است این معانی مطابق با واقعیت بیرونی نباشند ولی از واقعیت های پنهان دیگری در عواطف خبر میدهند وقتی بیان به سمت شعر می گراید نه تنها کاربرد کلمات و شیوه نگاه گوینده به پیرامون تغییر میکند ، بلکه منطق سخن هم دگرگون میشود و چه بسا منطق شعر با استدلال منطقی غیرقابل اثبات باشد اول و آخر قرآن ز چه «با» آمد و «سین» ؟ یعنی اندر ره دین ، رهبر تو قرآن بس سنایی . . . ✅جامعه بشری برای اینکه یک سخن برتر را به عنوان شعر بپذیرد چنان خواسته هایی از آن دارد:✅ 1.منطق گفتار ، متفاوت با منطق عادی باشد 2.ساختار زبانی متفاوتی در آن به کار رفته باشد 3.تناسب هایی از جهات مختلف در آن سخن حس شود 4.آن سخن ، یک مجموعه نظام دار باشد ، به گونه ای که خواننده خود را با یک اثر ادبی متشکل روبرو ببیند 5.گوینده از ایجاد آن سخن ، هدف خاصی داشته باشد ، یعنی آن بیان ویژه را برای تاثیری ویژه اختیار کرده باشد . . ❇️به کمک این دو بیت حافظ ، میتوان با بعضی از آن عناصر آشنا شد❇️ بیا که قصر أمل سخت سست بنیاد است بیار باده که بنیاد عمر بر باد است غلام همت آنم که زیر چرخ کبود ز هر چه رنگ تعلّق پذیرد آزاد است 🔸تمایزات این دو بیت با بیان عادی:🔸 1.بارز ترین برجستگی ، نوعی آهنگ است همه سطرها یک نظام آوایی ویژه را نشان می دهند به این تناسب آوایی وزن می گوییم 2.تمایز دیگر خود را در آخر سطرهای اول و دوم و چهارم نشان میدهند یعنی تکرار کلمه «است» و پایان هماهنگ کلمات «بنیاد» «بر باد» «آزاد» به این نوع تناسب ردیف و قافیه می گویند 3.رابطه ای دیگر بین اجزاء کلام هست . مانند تضاد بین «سخت» و «سست» و تناسب بین «باده» و «باد» و رابطه بین «رنگ» و «کبود» اینها را تناسب لفظی و معنوی میتوان نامید 4.تمایز بعدی نوعی نخفی تر است نوع نگاه شاعر به پیرامون . مثل شباهت معنوی بین أمل و قصر در حالی که در عالم واقع چنین قصری وجود ندارد در سطر بعدی هم عمر بنایی تصور شده که میتوان بنیاد داشته باشد یا غلام همت بودن همچنین رنگ تعلق این طرز دید را «خیال» می نامند 5.شاعر با این عناصر می کوشد معنایی ویژه را منتقل کند که احساس و فکر شاعرانه اوست (ناپایداری عمر و و بی حاصلی آرزوها این احساس و تفکر شاعر را «عناصر معنوی شعر» می نامیم. 6.یک هماهنگی بین اجزا و عناصر این شعر حافظ از آغاز تا آخر میبینیم به گونه ای که آن را یک اثر ادبی واحد می یابیم این ویژگی را «شکل» یا «ساختمان» شعر می نامیم منبع: گزیده بحث تعریف شعر کتاب روزنه نوشته استاد کاظمی #تعریف_شعر #آموزش_شعر #استاد_کاظمی