🌸یلدا در لغت‌نامه دهخدا یَلدا: لغت سُریانی است به معنی میلاد عربی. [سریانی یا آرامی زبانی است که سده اول میلادی در ایران باستان رواج داشته، و در طول سدهٔ چهارم تا هشتم میلادی، یکی از زبان‌های مهم ادبی در خاورمیانه بوده‌است] و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می کرده اند از این رو بدین نام نامیده اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح ( نوئل ) که در 25 دسامبر تثبیت شده ، طبق تحقیق محققان در اصل ، جشن ظهور میترا ( مهر=خورشید ) بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شبهای سال است و در آن شب یا نزدیک بدان، آفتاب به برج جدی تحویل می‌کند و قدما آن را سخت شوم و نامبارک می انگاشتند. در بیشتر نقاط ایران در این شب مراسمی انجام می‌شود. شعرا زلف یار و همچنین روز هجران را از حیث سیاهی و درازی بدان تشبیه کنند و از اشعار برخی شعرا رابطه بین مسیح و یلدا ادراک می شود. #لغت‌نامه_دهخدا "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

📚 یلدا در شعر برخی شاعران و نویسندگان کهن: حلقه ربایند به نیزه؛ تو به نیزه خال از رخ زنگی بربایی شب یلدا عنصری ق ۴ نور رایش تیره شب را روز نورانی کند دود چشمش روز روشن را شب یلدا کند منوچهری ق ۵ گر نیابد خوی ایشان درنیابد خلق را روز روشن در بر دانا شب یلدا شود ناصرخسرو ق۵ قندیل فروزی به شب قدر به مسجد مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا ناصرخسرو ق۵ او بر دوشنبه و تو بر آدینه تو لیل قدر داری و او یلدا ناصرخسرو ق۵ کرده خورشید صبح ملک تو روز همه دشمنان شب یلدا. مسعودسعدسلمان ق۵ به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جویی که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا سنایی ق۶ تو جان لطیفی و جهان جسم کثیف است تو شمع فروزانی و گیتی شب یلدا خاقانی ق۵ گر آن کیخسرو ایران و تور است چرا بیژن شد اندر چاه یلدا. خاقانی ق۵ آری که آفتاب مجرد به یک شعاع بیخ کواکب شب یلدا برافکند. خاقانی همه شب‌های غم آبستن روز طرب است یوسف روز به چاه شب یلدا بینند خاقانی ق۵ هست چون صبح آشکارا کاین صباح چند را بیم صبح رستخیز است از شب یلدای من خاقانی در شبهای یلدای ظلم که آفتاب ملک من به مغرب زوال افول نماید چراغ فراغ چگونه افروزند. ( سندبادنامه ص 40 ) روز رویش چو برانداخت نقاب از سر زلف گویی از روز قیامت شب یلدا برخاست سعدی ق۷ همه بر آن همه دردم امید درمان است که آخری بود آخر شبان یلدا را سعدی یاد آسایش گیتی بزند بر دل ریش صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود سعدی برآی ای صبح مشتاقان اگر هنگام روز آمد که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم سعدی نظر به روی تو هر بامداد نوروزی ست شب فراق تو هرگه که هست یلدایی ست سعدی شب یلدای غمم را سحری پیدا نیست گریه های سحرم را اثری پیدا نیست ؟( از انجمن آرا ) "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

💮در منابع تاریخی به برگزاری مراسم شب یلدا اشاره‌ای نشده است. ابوریحان بیرونی(ص ۲۵۷) از جشن روز اول دی‌ماه(خرم‌روز) در دستگاه حکومتی و پادشاهی یاد می‌کند و نامی از شب یلدا در میان نیست(به عنوان مراسم خاص) که این نیز دلیل بر غیررسمی و خانوادگی برپاشدن این جشن است. برای شب یلدا خوراک ویژه‌ای نمی‌شناسیم... در واقع می‌توان گفت اهم خوردنی‌های شب یلدا میوه و آجیل است. رسم فال حافظ چند سده اخیر به این جشن اضافه شده است. برگرفته از کتاب فرهنگ عامه، دکتر احمد تمیم‌داری "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

یلدا مبارک🌻

"آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند آیا بود که گوشه‌ی چشمی به ما کنند دردم نهفته به ز طبیبان مدعی باشد که از خزانه‌ی غیبش دوا کنند #حافظ "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

دیدمت، آهسته پرسیدمت خواندمت، بر ره گل افشاندمت آمدی بر بام جان پر زدی همچو نور بر دیده بنشاندمت بردمت تا کهکشان های عشق پرکشان تا بی نشانهای عشق گفتمت افتاده در پای عشق زندگیست رویای زیبای عشق میروی ، چون بوی گل از برم رفتنت، کی میشود باورم بوده‌ای ، چون تاج گل بر سرم تا ابد، یاد تو را میبرم #فریدون_مشیری #محمد_نوری "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

"آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

شب یلدا همیشه یک بهانه برای دیدن فامیل بوده ولی معمولا آن شب بین فامیل فقط دعوا سر آجیل بوده شنیدم بچه همسایه ما در این شب بس که خورده هندوانه زمان خواب کل رختخوابش خروشان مثل رود نیل بوده همیشه رسم بوده که در این شب همه تا بوق سگ بیدار باشند کسی خوابش نمی‌برده، به ویژه اگر فردای آن تعطیل بوده همه دور هم و سرگرم صحبت عموما بانوان مشغول غیبت و مردانِ سیاست‌بازِ فامیل تمام حرف‌شان تحلیل بوده پدر می‌‌گفت: ماها یادمان نیست ولی آن سال‌ها، قبل از گرانی تمام ظرف‌ها غرق انار و لبو و نُقل و چیزِفیل بوده مدیری گفت: آن شب توی اخبار که فهمیدیم این را طبق آمار گرانی پراید و مرغ و مسکن تماما کار اسرائیل بوده بگویم نکته‌ای بسیار بی‌ربط که گاهی کار مسئولین ذی‌ربط شبیه شعرهای طنز بنده پر از ایراد و هردمبیل بوده اگرچه خسته‌ایم از حیث مالی اگرچه جیب‌هامان هست خالی همین که جمع‌مان جمع است یعنی همیشه عیش‌مان تکمیل بوده #محمدحسین_مهدویان #شعر_طنز "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

به وطن دل‌گرمیم "آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast

"آن" (فرهنگ، هنر، ادبیات) @shekardast