♦️"سلوک فرم" از راه رسید ✍یوسف شیخی ۲۷ دی ۱۴۰۳ بالاخره کتاب "سلوک فرم: بررسی سیر تکوین فرم در فیلم‌نامه دینی" که آذر ماه امسال توسط انتشارات دین و رسانه در ۲۵۴ صفحه منتشر شده بود، امروز صبح بعد از دو ماه چشم انتظاری به دست من رسید. تحقیق و نگارش و بازنویسی و ارزیابی اولیه و بررسی و تصویب این کتاب، در شورای پژوهش اداره‌ی کل پژوهش‌های اسلامی رسانه و نهایتا چاپ و نشر آن، فرایندی حدودا یکساله را طی کرد. رؤیت این کتاب تا حدودی خستگی و مرارت‌هایم را در مسیر دانش پژوهی التیام بخشید. امیدوارم این پژوهش بنیادی که پشتوانه نظری کتاب "فیلمنامهٔ هَه" می‌باشد، همانند آن فیلمنامه در ابعاد وسیعتری منتشر شود و به دست علاقه مندان مطالعات دینی سینما، خصوصا دانش پژوهان رشته‌ی ادبیات نمایشی برسد. "فیلمنامهٔ هَه" تیر ماه امسال، در ۱۰۵ صفحه توسط انتشارات نقد فرهنگ، وارد بازار نشر شد. #سلوک_فرم #دین_و_رسانه #فیلم‌نامه_دینی #فیلم‌نامه_هه #نقد_فرهنگ #ادبیات_نمایشی #یوسف_شیخی @yusefsheykhi

♦️مرگِ دیوید لینچ (1946-2025) ✍یوسف شیخی ۲۸ دی ۱۴۰۳ اینکه مرگ هنرمند بزرگی چون دیوید لینچ را باور نمی‌کنیم، نه از سر اسطوره سازی‌های غلوآمیز، بلکه به خاطر نامیرایی حاصل از پیوند هنر و تفکر در آثار اوست. #مرگ_هنرمند #دیوید_لینج #یوسف_شیخی @yusefsheykhi

♦️جهان همچون راز: درباره‌ی "جهان با من برقص" ✍یوسف شیخی ۳ بهمن ۱۴۰۳ "جهان با من برقص"؛ ملودرامی است کمیک و فلسفی در باب مرگ. از نظر ژانریک این فیلم اثری مبتنی بر فضا یا حال و هوا به شمار می‌آید. فیلمساز با نمایش فانتزی های شخصیت "جهان" بریده از شهر و پناه برده به دامن طبیعت اما ناگزیر از مواجهه با مرگ، آخرین شام تولد "جهان" را در کنار دوستانش روایت می‌کند. موسيقی در این فیلم نقشی بنیادین دارد و وجه مایز جهان فانی و باقی است. بعد از "طعم گیلاس" مرحوم کیارستمی که می‌توان آن را جدی‌ترین فیلم مرگ اندیشانه سینمای ایران برشمرد، "جهان با من برقص" به روایتی غیرجدی اما تأمل برانگیز از مرگ دست می‌یازد. این فیلم مرگ را در بستر تولد و زندگی معنا می‌کند و با خلق موقعیت‌هایی دیالکتیکی، عجز آدمی را در برابر مسئله‌ی مرگ و زوال حیات به نمایش می‌گذارد. "جهان با من برقص" هر چند درباره‌ی مرگ است، اما همزمان دعوتی است به زندگی با پذیرش رازآمیزی جهان و زیستن با راز. تیتراژ پایانی اشارتی است به تلاش نافرجام آدمی در فهم حقیقتِ دیالکتیکی جهان: "دویدیم، به عمقش نرسیدیم". #پیشنهاد_فیلم #جهان_با_من_برقص #یوسف_شیخی @yusefsheykhi

بازنشر "سمانتیکِ سلوک: تحلیلِ سمانتیکیِ داستانِ بلند «طوطی و تاول»" در خبرگزاری تسنیم⬇️⬇️⬇️⬇️ https://www.tasnimnews.com/fa/news/1403/11/07/3244432/%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B7%D9%88%D8%B7%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%88-%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D9%90-%D8%B3%D9%84%D9%88%DA%A9

🎥 مستند جدید الجزیره دربارۀ طوفان‌الاقصی را با زیرنویس فارسی ببینید ┄┅═✧☫ گونی نیوز ☫✧═┅┄ #گونی_نیوز 🇮🇷 @gooninews

♦️شنبه‌های کتاب گردی با "مشرکی در خانواده‌ی پیامبر" ✍یوسف شیخی ۹ بهمن ۱۴۰۳ این هفته در شنبه‌های کتاب گردی ام که وقت خالی بین کلاس هایم، ساعت ۹ تا ۱۱ صبح، به کتابفروشی‌های مختلف مشهد سر می‌زنم، کتاب "مشرکی در خانواده پیامبر: داستان عاشقانه‌ی زندگی ابوالعاص و زینب (دختر پیامبر)" را از کتابفروشی امام مشهد (یکی از قدیمی‌ترین کتابفروشی های مشهد) خریدم و مثل تعداد دیگری از کتاب‌ها که هفته‌های گذشته تهیه کرده‌ام، در نوبت خواندن قرار دادم، اما امروز که روز تعطیل و مبعث پیامبر رحمت بود، تأخیر را جایز ندانستم و مناسبت امروز را بهانه کردم و مطالعه‌ی کتاب را به پایان رساندم. این کتاب پرفروش، سال ۱۳۹۶ در ۱۴۳ صفحه، توسط انتشارات نقد فرهنگ، به قلم دکتر حسن محدثی گیلوایی (استاد جامعه شناسی) و دکتر بیژن عبدالکریمی (استاد فلسفه) منتشر شد و سال ۱۴۰۲ به چاپ هشتم رسیده است. درباره‌ی این اثر خواهم نوشت. #مشرکی_در_خانواده_پیامبر #حسن_محدثی_گیلوایی #بیژن_عبدالکریمی #انتشارت_نقد_فرهنگ #معرفی_کتاب #یوسف_شیخی @yusefsheykhi

♦️روایتی تاریخی-اگزیستانسیال از دیالکتیک عشق و ایمان: نقد و بررسی کتاب "مشرکی در خانواده‌ی پیامبر" ✍یوسف شیخی ۹ بهمن ۱۴۰۳ ▫️۱ از ۲ کتاب پرفروش "مشرکی در خانواده‌ی پیامبر"، نخستین بار سال ۱۳۹۶، توسط انتشارات نقد فرهنگ، به قلم دکتر حسن محدثی گیلوایی (استاد جامعه شناسی) و دکتر بیژن عبدالکریمی (استاد فلسفه) وارد بازار نشر شد. راقم این سطور برای نگارش یادداشت حاضر مطالعه‌ی چاپ هشتم این اثر به سال ۱۴۰۲ را مبنا قرار داده است. هرچند روی جلد کتاب، عنوان "داستان عاشقانه‌ی ابوالعاص و زینب" درج شده است، اما به معنای امروزی و مصطلح کلمه، ما با یک اثر داستانی مواجه نیستیم، بلکه به نظر می‌رسد، این اثر ناداستان یا نهایتا شبه داستان (با نظر به افزوده‌های غیرمستند اگزیستانسیال از کشمکش‌های ذهنی شخصیت‌ها) باشد که پرداختی قصه وار به سبک حکایات کهن دارد تا داستان به مفهوم مدرن آن. نوشتن دو مقدمه، ذکر دیگر اقوال تاریخی در پاورقی و آوردن منابع و مآخذ وجه ناداستان کتاب را تقویت می‌کند، چرا که برای هیچ رمان یا داستانی مقدمه نمی‌نویسند و منبع نمی‌آورند و پاورقی نمی‌زنند. "مشرکی در خانواده‌ی پیامبر" با اینکه دو نویسنده دارد، اما اثری یکدست، روان و خواندنی است. اصل متن این کتاب ۱۴۳ صفحه‌ای با کسر دو مقدمه‌ای که بر آن نوشته شده است و منابع و مآخذ، حدود ۱۱۵ صفحه است. بر اساس مصاحبه‌های نویسندگان در فضای مجازی و آنچه در مقدمه‌ی کتاب‌ آورده‌اند، اصل کتاب پژوهشی در حدود ۶۰ صفحه به قلم دکتر حسن محدثی گیلوایی (استاد جامعه شناسی) درباره‌ی داستان واقعی عشق ابوالعاص و زینب با تکیه بر منابع و داده‌های تاریخی مختلف بوده است. دکتر بیژن عبدالکریمی (استاد فلسفه) با بازنویسی و افزودن وجوه اگزیستانسیال، این پژوهش کوتاه تاریخی را تبدیل به شبه داستانی بلند می‌کنند که نهایتا با همکاری مشترک دو استاد متخصص در جامعه شناسی و فلسفه این اثر شبه داستانی خلق می‌شود. از ویژگی‌های مثبت این کتاب، مضمون عاشقانه و رحمانی آن است و اینکه در سیطره‌ی اسلام فوبیای حاکم بر اذهان عمومی دنیای معاصر، با ارائه‌ی تصویری نزدیک و انسانی از رابطه‌ی پیامبر با دامادها و دخترانش و دیگر خویشاوندان، چهره‌ای رحمانی از اسلام ترسیم می‌کند و تداعی مثبت عشق، تعهد، احترام گذاشتن به عقايد مختلف در خانواده، همزیستی مسالمت‌آمیز شرک و توحید زیر سقف عشق و مسئولیت پذیری را به جای تداعی منفی شمشیر و خون و خشونت و قهر و نفی دیگری قرار می‌دهد. همچنانکه در مقدمه‌ی کتاب بدان تأکید شده، نویسندگان کوشیده بودند، فارغ از جهت گیری‌های فرقه گرایانه، تئولوژیک و ایدئولوژیک با رویکردی تاریخی- اگزیستانسیال، فراز و فرود روابط و مناسبات پیامبر با اطرافیان در مراحل مختلف گسترش پیام توحید و کشمکش‌های درونی و بیرونی پدید آمده و به طور خاص کشمکش عشق و ایمان در رابطه‌ی ابوالعاص و زینب را روایت کنند. شخصیت بالقوه دیالکتیکی و جذاب ابوالعاص، از نکات مثبت این اثر است، هرچند فاقد شمایل و پرداخت بالفعل داستانی است. او داماد بزرگ پیامبر، خواهرزاده خدیجه همسر پیامبر است و همسرش زینب دخترخاله اوست. شغلش تجارت است و با مشرکان قریش همپیمان است و دارای منافع مشترک، اما عاشقانه همسرش را دوست می‌دارد و به ایمان او و پدرش احترام می‌گذارد، هنگام محاصره در شعب به کمک آنها می‌شتابد، اما حاضر نیست به خاطر عشق به همسرش، دست از عقیده‌اش بکشد، یا برای بازگرداندن اموال به غنیمت گرفته شده توسط مسلمانان، به مصلحت اظهار اسلام کند. ابوالعاص ایمان را همچون عشق، واقعه‌ای می‌داند که در جان برخی آدمیان روی می‌دهد. لذا ایمان امری ارادی و اختیاری نیست، "می‌توان آزادانه اسلام آورد، اما نمی‌توان با اختیار مؤمن شد، همانگونه که عشق بارقه ای است که هیچکس با اختیار خویش در قلب خویش نمی افکند" (محدثی، عبدالکریمی، ۱۴۰۲، ص۱۱۲). بنابراین عشق و ایمان نهایتا در وجود ابوالعاص و زینب به وحدتی دیالکتیکی می‌رسند. #مشرکی_در_خانواده_پیامبر #نقد_و_تحلیل #حسن_محدثی_گیلوایی #بیژن_عبدالکریمی #انتشارت_نقد_فرهنگ #یوسف_شیخی @yusefsheykhi ادامه‌ی مطلب در فرسته‌ی بعدی👇👇👇👇

♦️روایتی تاریخی-اگزیستانسیال از دیالکتیک عشق و ایمان: نقد و بررسی کتاب "مشرکی در خانواده‌ی پیامبر" ✍یوسف شیخی ۹ بهمن ۱۴۰۳ ▫️۲ از ۲ شخصیت زینب نیز که میان ایمان به پدر و عشق به همسر سرگردان است، و دست به انتخاب های شجاعانه ای برخلاف سنت رایج همچون پناه دادن به همسر مشرک سابقش می‌زند، از نکات جالب توجه این کتاب است که نشانگر وجوهی از ایفای نقش سوبژگی زنانه در تاریخ اسلام است. از ویژگی‌های منفی این کتاب چهارده فصلی، پرداخت غیرحرفه‌ای و آماتور داستانی آن و حجم زیاد تکرار و حشو به ویژه در فصول ابتدایی است، چنانکه می‌توان حجم کتاب را با یک ویرایش حرفه‌ای از منظر داستان نویسی به‌ نصف کاهش داد. پنج فصل اول، فاقد کنش عینی مؤثر است و غالبا با نثری گزارش گونه و ذهنی مواجه هستیم. از فصل ششم (جنگ داماد و پدرزن) اندک اندک اتمسفر داستانی جان می‌گیرد و هر چه به پایان کتاب نزدیک می‌شویم، به تدریج غالب می‌شود و با روایت جذاب تری رو به رو می‌شویم. درواقع یکی از ضعف‌های کتاب در عدم توزیع متوازن کنش‌های شخصیت‌هاست، لذا تا ۶۰-۷۰ صفحه اول، جز در پاره‌ای موارد که به درونیات شخصیت‌ها پرداخته شده است، بیشتر با ناداستان مواجه هستیم تا داستان. ضعف دیگر این کتاب در شخصیت پردازی و دیالوگ نویسی است. شخصيت‌ها چهره ندارند، تکیه کلام ندارند، توصیف عینی نمی‌شوند، دیالوگ نمی‌گویند و فقط ما افکار و ذهنیت شان را می‌شنویم. آنها برای شخصیت شدن راه طولانی‌ای در پیش دارند و در حد تیپ های مطرح در قصه‌های آرکائیک مانده‌اند، جذاب‌ترین شخصیت کتاب، ابوالعاص است که او نیز به دلیل کنش‌های بیشترش نسبت به دیگران و تصمیم‌های به ظاهر متضادش متفاوت از دیگران به نظر رسیده و جذاب شده است. از امکانات زبانی جهت شخصیت سازی هیچ استفاده نشده و به همین روی ما با نثر مواجه هستیم تا زبان به معنای دقیق کلمه، با نقل قول مواجه هستیم تا دیالوگ. البته تخصص نویسندگان محترم نیز داستان نویسی نیست، اما با افزوده شدن یک داستان نویس می‌توانستیم با اثر قوی تری از منظر داستانی مواجه شویم. با همه‌ی این نکته گیری‌های حرفه‌ای نباید حساسیت‌های نزدیک شدن به خلق اثری روایی درباره‌ی شخصیت‌های دینی و مقدس همچون پیامبر را از نظر دور داشت که نویسندگان ضمن آشنایی زدایی از شخصیت پیامبر و خانواده‌اش توانسته‌اند با مستندسازی وقایع هم این مرزهای باریک اخلاقی را رعایت کنند و هم به هدف خود برای ترسیم چهره‌ای انسانی و ورای اساطیر از اسلام بپردازند. #مشرکی_در_خانواده_پیامبر #نقد_و_تحلیل #حسن_محدثی_گیلوایی #بیژن_عبدالکریمی #انتشارات_نقد_فرهنگ #یوسف_شیخی @yusefsheykhi

♦️سمانتیکِ سلوک: تحلیلِ سمانتیکیِ داستانِ بلند «طوطی و تاول» نوشته ی ابراهیم اکبری دیزگاه ✍️به قلم: یوسف شیخی مقدمه در کنار مجموعه روایت­ هایی مثل کتاب «روایت پیاده‌روی اربعین: روایت مردم شناسانه و جامعه شناختی از پیاده روی اربعین»، داستان نویسان نیز به این پدیده توجه نشان داده­ اند که از جمله می­توان به داستان بلند یا رمان کوتاه «طوطی و تاول» نوشته‌ی ابراهیم اکبری دیزگاه، اشاره نمود. این داستانِ دینی در سال ۱۴۰۰ خورشیدی توسط نشر معارف و در ۹۶ صفحه منتشر شده است. آثار داستانی اکبری دیزگاه که در بستری حکمی و فلسفی و به دور از سیاست زدگی و ایدئولوژیک اندیشی رایج در ادبیاتِ دینی پساانقلاب آفریده شده­ اند، از نظر ساختاری به دلیل ذوق تأویلی، فراتر رفتن از زبان ابزاری و رسیدن به مرزهای زبان افزایی یا زبان آوری، خلق جهانی‌های داستانی متعدد در عالم رمان، بینامتنیت و ارجاعات متعدد با قرآن به مثابه متن مقدس و سایر متون کلاسیک ادبی و فلسفی، استفاده از رؤیابینی، از نظر مضمونی به خاطر نوعی حال و هوای دینی، معنویت گرایی، نقد اجتماعی دین، طرح تضارب آراء و تلاقی دیدگاه‌های متکثر در ساحت تفکر دینی، دیالوگ اصناف متفاوت دینداری به نظر می ­رسد دعوتی است برای تفکر در بنیادهای زیست جهانِ ایرانی و بازسازی انتقادی-معنوی گفتمان دینی. #سمانتیک_سلوک #طوطی_و_تاول #پیاده_روی_اربعین #نقد_و_تحلیل #ابراهیم_اکبری_دیزگاه #یوسف_شیخی @yusefsheykhi