امام علی (ع) و اقسام نفس
دانشنامه امام علی علیه السلام
جمعی از نویسندگان
صفحه : 695
https://lib.eshia.ir/71808/1/695
در عرفان؛ مراحل و عوالم نفس آدمی به شرح زیر گفتهاند:
1️⃣ #طبع: قواى طبیعى که مرحله نازله حقیقت انسانى است؛ یعنى قواى نباتى و آثار و افعال آن؛ مانند خوردن و نوشیدن و امثال آنها.
2️⃣ #نفس: بالاتر از مرتبه طبع است که عبارت است از قواى حیوانى و إدراکات حس و خیال و وهم.
3️⃣ #قلب: که توجه به عالم غیب دارد، ولی آمیخته است با نظر به عالم شهود. این مقام به مراتب از مقام نفس، عالیتر و برتر است.
4️⃣ #روح: آن مرتبه و مقام نفس ناطقه است که از چنگ قواى بدن و آثار طبع و نفس به کلّى رها شده و به عالم قدس پیوسته است.
5️⃣ #سرّ: در این مقام عارف به معرفت حق و جمال الهى آشنا و بینا میشود و سرّ الهى را در همه موجودات مشاهده میکند.
6️⃣ #خفیّ: عارف، در این مرتبه تنها خدا را مشاهده میکند.
7️⃣ #اخفى: عارف، در این مقام فناى در حق است. منتها التفات به فنا هم در این مقام نیست، چنانکه در مقام خفى بود. وصال در این مقام است.
هر یک از این مراتب هفتگانه به ترتیب از مرتبه دانى به مقام عالى میرسد و از شهر کوچکى به شهر بزرگى، تا در مقام اخفى به کشور پهناور هستى مطلق قدم میگذارد.
📕ر.ک: حسن زاده آملى، حسن، مُمدّ الهمم در شرح فصوص الحکم، ص 55 – 56، تهران، وزارت ارشاد، چاپ اول، 1378ش.
https://eitaa.com/shokhi_talabegi