᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
و اما نسخه سوم هم که میگوید اوصیاء 12 نفر از اولاد حضرت زهرا علیهم السلام بودند این را نیز میگوید که چهار نفر از آنان علی نام داشتند در حالیکه در میان فرزندان حضرت زهرا سلام الله علیها فقط سه نفر به نام علی هستند.
لذا تنها راهی که برای درست شدن مضمون روایت وجود دارد اینست که بگوییم حضرت علی علیه السلام هم جزو همان اوصیاء دوازدهگانه میباشند که چون غالب آنها یعنی 11 نفرشان از فرزندان حضرت زهرا سلام الله علیها بودهاند از باب تغلیب، همه جزء فرزندان ایشان معرفی شدهاند.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
همچنانکه در روایتی، حضرت پیامبر امام علی علیهما السلام را از باب تغلیب جزء فرزندان خود دانسته اند: ائمه بعد از من که از نسل من میباشند به تعداد نقباء بنی اسرائیلند که اولینشان علی بن ابی طالب است:
«يَكُونُ بَعْدِي أَئِمَّةٌ مِنْ ذُرِّيَّتِي قَوَّامُونَ بِالْقِسْطِ كَعَدَدِ نُقَبَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ فَهُوَ الْإِمَامُ وَ الْخَلِيفَةُ بَعْدِي وَ تِسْعَةٌ مِنَ الْأَئِمَّةِ مِنْ صُلْبِ هَذَا وَ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى صَدْرِي وَ الْقَائِمُ تَاسِعُهُمْ يَقُومُ بِالدِّينِ فِي آخِرِ الزَّمَانِ».
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
. كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثني عشر، ص173.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
لذا با این بررسی متوجه میشویم نسخه چهارم دچار تصحیف شده و چهار علی را اشتباهاً سه علی بیان کرده، و آنچه حجت میباشد همان متن سه نسخه اول است.🔺
غیر از اینکه هر سه بزرگوارِ ناقل این نسخه، آن را درباب حصر عدد ائمه در 12 آورده و در این راستا به آن استدلال کردهاند🔺 که توجه به این نکته، رخداد تصحیف را در آن قطعی میکند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔺. علامه مجلسی در همین زمینه مینگارد: «و الظاهر أن التصحيف من النساخ فإنه روى الصدوق في الإكمال و العيون و الفقيه و الشيخ في الغيبة بهذا الإسناد عن جابر و فيها جميعا و في غيرها من الكتب: و أربعة منهم علي». مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، ج6، ص228.
🔺غيبة (للطوسي) كتاب الغيبة للحجة، ص139.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
همچنین شیخ طوسی روایت دیگری از لوح جابر نقل میکند که در آن تصریح شده نام امام علی علیه السلام هم در میان آن لوح بوده و آخرین وصی، فرزند امام حسن عسکری است.🔺
و اینها همه در کنار روایات فراوانی است که عدد ائمه و اوصیا را دوازده نفر می داند و بطلان نسخه چهارم را آشکار می نماید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔺همان، ص144.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
اما احمد الحسن با بستن چشم خود بر همه آنچه گفته شد، بدون هیچ دلیلی نسخه چهارم را انتخاب نموده و میگوید ضمیر «ثلاثة منهم علی» به فرزندان حضرت زهرا می خورد لذا طبق حدیث لوح، تعداد اوصیاء از فرزندان حضرت زهرا 12 نفر میباشند که سه نفرشان علی نام دارند، و با خود امام علی علیهم السلام میشوند 13 نفر و من همان سیزدهمین هستم.
ولی در اینجا نکات مهمی ـ غیر از آنچه گفته شد ـ وجود دارد که وی از آنها غفلت نموده است:
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
الف) راوی نسخه های (ب) و (ج) و (د) یک نفر به نام ابو الجارود است یعنی او در دو نسخه گفته چهار نفر از اوصیاء علی نام داشتهاند و در یک نسخه گفته سه نفر، و دو نقل بر یک نقل برتری دارد. 🔺
ب) ابو الجارود رئیس فرقه زیدیه است که نزد شیعه اعتباری ندارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔺. بله شیخ طوسی نسخه (د) را از ابو السفاتِج ثبت نموده که اتفاقاً راوی نسخه الف نیز هست، یعنی ابوالسفاتج نیز طبق یک نقل گفته چهار علی و طبق یک نقل گفته سه علی، اما ظاهراً نسخه شیخ طوسی غلط است زیرا او روایت ابو السفاتج را از مصدری نقل نموده که در آن چهار علی ثبت شده و اتفاقاً عموم راویان دو نقل هم یکی هستند.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
ج) در نسخه های (ج) و (د) این جابر است که میگوید لوح درباره نام اوصیاء از فرزندان حضرت زهرا علیها السلام بوده که 12 نفر بودند، اما در نسخه الف این حضرت زهرا علیها السلام هستند که میگویند لوح درباره همه اوصیاء است که 11 نفر از فرزندان منند، و معلوم است که بین برداشت جابر و تصریح خود حضرت، کدام صحیح میباشد.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
د) در این نسخه ها نام تک تک اوصیاء گفته نشده، در حالیکه در چند نسخه دیگر از لوح جابر با چند سند نام تک تک ایشان ثبت شده است که 11 نفرشان از اولاد حضرت زهرا علیها السلام میباشند:
الف) «لَوْحاً أَخْضَرَ ... فَقَالَتْ هَذَا اللَّوْحُ أَهْدَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى رَسُولِهِ ص فِيهِ اسْمُ أَبِي وَ اسْمُ بَعْلِي وَ اسْمُ ابْنَيَّ وَ أَسْمَاءُ الْأَوْصِيَاءِ مِنْ وُلْدِي ... فَضَّلْتُ وَصِيَّكَ عَلَى الْأَوْصِيَاءِ وَ أَكْرَمْتُكَ بِشِبْلَيْكَ بَعْدَهُ وَ بِسِبْطَيْكَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ... وَ ... عَلِيٌّ سَيِّدُ الْعَابِدِينَ ... وَ ابْنُهُ مُحَمَّدٌ ... جَعْفَرٍ ... انْتَجَبْتُ بَعْدَهُ مُوسَى ... عَلِيٌّ ... لَأُقِرَّنَّ عَيْنَيْهِ بِمُحَمَّدٍ ابْنِهِ وَ خَلِيفَتِهِ مِنْ بَعْدِهِ ... وَ أَخْتِمُ بِالسَّعَادَةِ لِابْنِهِ عَلِيٍّ ... أُخْرِجُ مِنْهُ ... الْحَسَنَ ثُمَّ أُكْمِلُ ذَلِكَ بِابْنِهِ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ ... أُولَئِكَ أَوْلِيَائِي حَقّاً بِهِمْ أَدْفَعُ كُلَّ فِتْنَةٍ ... أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ».🔺
این روایت را شیخ طوسی نیز در کتاب غیبت ثبت کرده است.🔺
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔺 . کافی، ج1، ص527 – 528 ح3، عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج1، ص41 – 44 ح2 و ص45 ح3، کمال الدین و تمام النعمة، ج1، ص306 – 307 و ص312، الإختصاص، ص210.
🔺 . الغيبة (للطوسي) كتاب الغيبة للحجة، ص143 – 146.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
ب) «صَحِيفَةٌ بَيْضَاءُ مِنْ دُرَّةٍ ... قَالَتْ فِيهَا أَسْمَاءُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِي ... فَإِذَا أَبُو الْقَاسِمِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْمُصْطَفَى أُمُّهُ آمِنَةُ أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ الْمُرْتَضَى أُمُّهُ فَاطِمَةُ بِنْتُ أَسَدِ بْنِ هَاشِمِ بْنِ عَبْدِ مَنَافٍ أَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْبَرُّ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنُ بْنُ التَّقِيِّ أُمُّهُمَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ أَبُو مُحَمَّدٍ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ الْعَدْلُ أُمُّهُ شَهْرَبَانُو بِنْتُ يَزْدَجَرْدَ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْبَاقِرُ أُمُّهُ أُمُّ عَبْدِ اللَّهِ بِنْتُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع أَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّادِقُ وَ أُمُّهُ أُمُّ فَرْوَةَ بِنْتُ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي بَكْرٍ أَبُو إِبْرَاهِيمَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ أُمُّهُ جَارِيَةٌ اسْمُهَا حَمِيدَةُ الْمُصَفَّاةُ أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا أُمُّهُ جَارِيَةٌ اسْمُهَا نَجْمَةُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الزَّكِيُّ أُمُّهُ جَارِيَةٌ اسْمُهَا خَيْزُرَانُ أَبُو الْحَسَنِ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ بن الْأَمِينُ أُمُّهُ جَارِيَةٌ اسْمُهَا سَوْسَنُ أَبُو مُحَمَّدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الرَّفِيقُ أُمُّهُ جَارِيَةٌ اسْمُهَا سُمَانَةُ وَ تُكَنَّى أُمَّ الْحَسَنِ أَبُو الْقَاسِمِ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ هُوَ حُجَّةُ اللَّهِ الْقَائِمُ أُمُّهُ جَارِيَةٌ اسْمُهَا نَرْجِسُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِين».🔺
ج و د) صاحب کفایة الاثر، 🔺و شیخ طوسی در امالی🔺 دو نسخه دیگر از این لوح نقل نموده اند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔺 . کمال الدین و تمام النعمة، ج1 ص305 – 307 ح1، عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج1، ص40 – 41، ح1.
🔺 . كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثني عشر، ص196.
🔺. الأمالي (للطوسي)، ص291 – 292، ح13.
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥
و اگر از همه اینها بگذریم، آیا اصلاً معقول است که در لوح اوصیاء، نام ابو الأئمه و أفضل الأوصیاء امیر المومنین علیهم السلام نیامده باشد و فقط به نام اوصیاء از اولاد اکتفا شده باشد؟
در حالیکه ایشان سر سلسله اوصیاء هستند و اصلاً وصایت رسول خدا با ایشان آغاز میشود؛ مخصوصاً با توجه به اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله هر کجا میخواستند اوصیاء بعد از خود را معرفی کنند ابتدا نام علی علیه السلام را به زبان جاری نموده و ایشان را با القاب و ویژگی های برجسته می ستودند!
᪥༅ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅𖥸ↈ༅᪥