بسم الله الرحمن الرحیم
❓آیا حرف مبنی است؟
🔹نحویون معتقدند که حروف مبنی و بلکه اصل در بناء هستند و سایر کلمات در صورت شباهت به حروف مبنی میشوند.
🔸مبنی در مقابل معرب است. معرب عبارت است از کلمهای که با توجه به عوامل مختلف میتواند اعراب مختلفی را بپذیرید و در صورتی که حرف آخر آن مانع از بروز اعراب نباشد (اعراب تقدیری) میتواند با علامتی مانند حرکات یا حروف، اثر اعرابی عامل را نشان دهد. مثلا «زید» معرب است زیرا در موقعیتهای مختلف اعرابی مانند جاء زید (رفع) و رایت زیدا (نصب) و مررت بزید (جر) میتواند اثر جاء به عنوان عامل را با حرکات ضمه، فتحه و کسره نشان دهد.
🔹با توجه به مقابله بین معرب و مبنی، مبنی کلمه ای است که در موقعیتهای اعرابی مختلف نمیتواند اعراب بپذیرد.
🔸با توجه به این مطلب، از آنجایی که حروف نمیتوانند در موقعیتهای اعرابی قرار بگیرند و معمول واقع نمیشوند اصلا شأنیت اعراب و بنا را ندارند تا بخواهند مبنی نام بگیرند. معرب و مبنی رابطه ملکه و عدم ملکه دارند. کلمه معرب یا مبنی است که شأنیت اعراب که عبارت است از معمول واقعشدن را داشته باشد. بنابراین حروف، نه معربند نه مبنی همانطور که دیوار نه کور است نه بینا و نه معرب است و نه مبنی.
🔹این مطلب در مورد فعل هم صادق است. فعل در موقعیت اعرابی قرار نمیگیرد. اعراب رفع و نصب و جزم فعل ربطی به جایگاه نحوی فعل ندارد. تغییرات اعرابی فعل به اطوار مختلف فعل مربوط است و بیش از ارتباط آن به دانش نحو یک بحث صرفی است. پس اگر از دقت کم نگذاریم فعل هم نه معرب است و نه مبنی. البته در مورد فعل باید تعریفی متناسب با فعل در دانش صرف ارائه کرد. معرب و مبنی در دانش نحو صرفا ویژگی اسم است که میتواند در موقعیتهای اعرابی مختلف قرار گیرد.
🔸البته بحث عامل و معمول خود مبحث دیگری است که نیازمند بازبینی است.
#استاد_قربانی_همدانی
کانال ایشون :
@ghorbani_hamedani