🔴«تکلف» و «تخلق
یکی از راه‌های «تخلق» به خوبی‌ها، «تکلف» است. یعنی وادارسازی نفس به رفتارها و خلقیات خوب. اگر کسی مدت زمان قابل توجهی علیرغم میلش، خود را به آداب و اخلاقیات خاصی وادار کند، بعد از مدتی همان آداب و اخلاق خاص ملکه او می‌شود.
این روش در روایاتی از #امیرمؤمنان و امام صادق علیهما السلام هم مورد تأکید قرار گرفته است:
امیرمؤمنان(ع) می‌فرمایند:
«إِنْ لَمْ تَكُنْ حَلِيماً فَتَحَلَّمْ فَإِنَّهُ قَلَّ مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ إِلَّا أَوْشَكَ أَنْ يَكُونَ مِنْهُم.»
آن حضرت در سخنی دیگر چنین فرموده‌اند:
مَنْ تَحَلَّمَ حَلُمَ.
#امام_صادق(ع) نیز می‌فرماید:
«إِذَا لَمْ تَكُنْ حَلِيماً فَتَحَلّْم».
تَحَلُّم یعنی «خود را به حلم زدن یا خود را وادار به حلم کردن» به تعبیر دیگر اگر کسی فطرتاً فاقد اخلاق خاصی باشد می‌تواند با تمرین و ممارست و ریاضت متخلق به آن شود. و حتی در روایتی از امام علی(ع) گفته شده است که حلم اکتسابی و حلمی که با ریاضت و تمرین و ممارست حاصل شود ارزشمندتر از حلم فطری و غیراکتسابی است: «خير الحلم التّحلّم»
احمدحسین شریفی
🔴ترس و توقف
Don't let the fear of what could happen , make nothing happen
اجازه نده ترس از رخدادهای محتَمل، کارها را متوقف کند.
🔴ترس، ضعف و شجاعت
«ترس»، مانع «شروع»؛
«ضعف» مانع «پایان دادن»
و «شجاعت» عامل «استقامت» و «استمرار» می‌شود.
🔴جرئت شروع
🔸در کارهای بزرگ، «شروع»، نقشی کلیدی دارد؛ «ترس و دلهره» نسبت به «احتمال عدم موفقیت» و در نتیجه «شروع لرزان»، می‌تواند «نبوغ و توانایی و اراده» را خاموش یا بسیار کم‌رمق کند. «شروع امیدوارانه» و البته حتی الامکان «حساب شده»، جرئت، قوت، «قدرت» و «خلاقیت» را به دنبال می‌آورد.
#امیرمؤمنان در سخنی حکیمانه می‌فرماید:
«إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِيهِ، فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّيهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنه (نهج البلاغه، حکمت ۱۷۵)
هرگاه از كارى بترسى خود را در آن افکن، زيرا سختى بر حذر بودن، بزرگتر از آن چيزى است كه از آن مى‌ترسى»
چو ترسی ز امری بينداز خويش
در آن و بپيراى تشويش خويش
دو دل بودن و خود نگهداشتن
بسی سخت‌تر مي‌كند قلب ريش
🔴 اصرار بر مطلوب
هر چند برای رسیدن به اهداف و آرمان‌ها باید از جان و مال و وقت خود هزینه کرد؛
نابرده رنج، گنج میسر نمی‌شود
مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد
هر کو عمل نکرد و عنایت امید داشت
دانه نکاشت ابله و دخل انتظار کرد
اما هزینه‌هایی که برای «درجا زدن» و «تلاش نکردن» و «تعلل» و «تسویف» می‌دهیم به مراتب بیشتر است. کمترین آنها عبارتند از «حسرت» و «از دست دادن فرصت» و در نتیجه «بی‌توفیقی».
🔸مداومت و خستگی‌ناپذیری و اصرار بر مطلوب، حتما نتیجه‌بخش است.
🔷 #اميرمؤمنان(ع) می‌فرماید:
💐منِ اسْتَدَامَ قَرْعَ الْبَابِ وَ لَجَّ وَلَج؛ هر كس به كوبيدن درى ادامه دهد و اصرار ورزد، عاقبت از آن در وارد خواهد شد. (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم،ص193)
سایهٔ حق بر سر بنده بود
عاقبت جوینده یابنده بود
گفت پیغامبر که چون کوبی دری
عاقبت زان در برون آید سری
چون نشینی بر سر کوی کسی
عاقبت بینی تو هم روی کسی
چون ز چاهی می‌کنی هر روز خاک
عاقبت اندر رسی در آب پاک
🔷اگر حقیقتا خواستار چیزی باشیم حتماً راهی برای رسیدن به آن می‌یابیم.
سستی و یأس و کسالت و بهانه‌تراشی مربوط به جایی است که واقعاً چیزی را نمی‌خواهیم.
احمدحسین شریفی
🟢چگونگی مواجهه با بی‌ادبی و بی‌ادبان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ادب از مهم‌ترین سرمایه‌های اخلاقی و وجودی هر انسانی است: «ادب مرد، به ز دولت اوست»
مع‌الاسف این فضیلت بزرگ اخلاقی در جامعه ما، قدری کم رنگ شده است. البته هیچ جامعه معصومی را نمی‌توان یافت؛ بی‌ادبان در همه‌جا حضور دارند؛ ما باید مهارت اخلاقی مواجهه با بی‌ادبی و بی‌ادبان را بیاموزیم و در خود و متربیان‌مان تقویت کنیم.
به نظر می‌رسد برای مهار بی‌ادبی و در مواجهه با بی‌ادبان چند نکته مهم را باید مورد توجه قرار دهیم:
یک، توجه کنیم که خود ما هم معصوم نبوده و نیستیم. خود نیز در مواقعی نسبت به افرادی بی‌ادبی کرده‌ایم!
دو، بدانیم که خواهی نخواهی در همه ساحت‌های زیست اجتماعی خود با افراد بی‌ادب و گستاخ مواجهه می‌شویم. بی‌ادبان در همه جا حضور دارند: در خیابان، در بیابان، در کلاس درس، در شهر در روستا در حوزه، در دانشگاه ...؛ به همین دلیل باید تلاش کنیم مهارت مواجهه با بی‌ادبان را بیاموزیم.
سه، تلاش کنیم منشأ، علت یا دلیل بی‌ادبی او را بفهمیم؛ شاید مشکلات خانوادگی داشته باشد، شاید از جای دیگری ناراحت باشد، شاید اساساً رفتار خود را بی‌ادبی نداند! شاید به دلیل ساده‌لوحی یا ویژگی‌های شخصیتی خاصش، ابزار افراد دیگری قرار گرفته باشد! در عین حال هرگز سعی نکنید دلیل بی‌ادبی را در همان حین بی‌ادبی، از خودشان جویا شوید. زیرا افراد بی‌ادب و گستاخ، عصبانی هم هستند؛ و در حین عصبانیت هیچ اعتمادی به سخنان آنان نمی‌توان داشت.
چهار، قلب و ذهن خود را درگیر آن گستاخی و بی‌ادبی نکنید. تمرکز و توجه ویژه به آن ممکن است خود شما را هم دچار رذایل اخلاقی دیگری کند: ممکن است دچار سوء ظن یا کینه و بغض نسبت به آن شخص شوید. که اینها نیز به نوبه خود گناهانی بزرگ‌اند.
پنج، هرگز مقابله به مثل نکنید. و این دشوارترین اما مطمئن‌ترین راه مواجهه با بی‌ادبان است. دشواری آن از این جهت است که بی‌ادبی از مُسری‌ترین رفتارهای اجتماعی است. چون شخص بی‌ادب اصل شخصیت و هویت ما را نادیده می‌گیرد و به آن حمله می‌کند! و در چنین شرایطی همه ما تمایل به دفاع از خود داریم و مع الاسف عموماً راه دفاع را در مقابله به مثل می‌بینیم! اما باید بدانیم که رفتار متقابل فقط اوضاع را بدتر می‌کند. و این همان نتیجه مورد علاقه فرد بی‌ادب است.
اما در هر شرایطی باید مواظب باشید که در زمین افراد گستاخ و بی‌ادب بازی نکنید. باید چرخه و زنجیره بی‌ادبی را قطع کنید. و راه قطع این چرخه آن است که مواظب باشیم رفتار یا سخن ما تحت‌الشعاع رفتار یا سخن افراد بی‌ادب قرار نگیرد. حتی نباید سعی کرد که بلافاصله فرصت بی‌ادبی و گستاخی را از فرد بی‌ادب گرفت! سکوت و طمأنینه و آرامش شما، موجب می‌شود فرد گستاخ و بی‌ادب خلع سلاح شود. مهم‌ترین پادزهر بی‌ادبی، آرامش و خونسردی و مهربانی است.
به تعبیر هاینریش بل، نویسنده بزرگ آلمانی قرن بیستم و برنده جایزه ادبی نوبل: «هنوز هم که هنوز است اظهار ادب، در مقابله با یک فرد بی‌ادب، مطمئن‌ترین، طریق تحقیر است» البته قصد ما از اظهار ادب در برابر فرد بی‌ادب، هرگز نباید تحقیر او باشد چرا که قصد تحقیر دیگران را داشتن نیز خود نوعی بی‌اخلاقی است.
شش، اگر بی‌ادبی در جمع صورت می‌گیرد، سعی کنید با شوخ‌طبعی و مزاح و بیان حکایت‌های خنده‌دار مناسبی فضا را تلطیف کنید. چون افراد بی‌ادب همه فضا را پر از انرژی منفی می‌کنند. آنان قدرتی شیطانی در آلوده کردن فضا دارند. شوخی و خنده می‌تواند انرژی‌های منفی را از فضا دور کند.
هفت، بی‌ادبی و گستاخی دیگران را باید پلی برای صعود و تعالی خود قرار دهیم؛ یعنی نه تنها در زمین بی‌ادبان بازی نکنیم که از دامی که برای ما تنیده‌اند، ریسمان صعود به تعالی و کمال نفس ببافیم. این شیوه برخورد حکیمان و فرزانگان عالم با بی‌ادبان بوده است:
به #حضرت_عیسی علیه السلام گفته شد: «مَنْ أَدَّبَكَ؟» (ادب از که آموختی؟)
در پاسخ فرمود: «مَا أَدَّبَنِي أَحَدٌ رَأَيْتُ قُبْحَ الْجَهْلِ فَجَانَبْتُه؛ کسی مرا ادب نکرد. من، زشتی نادانی و سفاهت را دیدم و از آن پرهیز کردم.»
به قول #سعدی:
«لقمان را گفتند: ادب از که آموختی؟ گفت: از بی‌ادبان، که هر چه از ایشان در نظرم ناپسند آمد، از فعل آن پرهیز کردم.»
#امیرمؤمنان (علیه السّلام) فرمود:
إِذَا رَأَيْتَ فِي غَيْرِكَ خُلُقاً ذَمِيماً فَتَجَنَّبْ مِنْ نَفْسِكَ أَمْثَالَهُ؛ هر گاه در دیگری اخلاق ناپسندی را دیدی، بپرهیز که آنگونه رفتار در خودت نباشد!»
احمدحسین شریفی
🟢موفقیت و مدیریت زمان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مدیریت زمان از مهم‌ترین ویژگی‌های انسان‌ها و زندگی‌های موفق است. به تعبیر #امیرمؤمنان علیه السلام:
«قِوَامُ الْعَيْشِ حُسْنُ التَّقْدِيرِ وَ مِلَاكُهُ حُسْنُ التَّدْبِيرِ؛
استواری و پایداری زندگی به برنامه‌ریزی درست و تکیه‌گاه آن مدیریت صحیح است.»
تفاوت افراد موفق و ناموفق در میزان ساعات شبانه‌روز آنان نیست! تفاوت آنان در «مدیریت» ساعات شبانه‌روز است.
افراد موفق همیشه برای انجام به موقع و با حوصله همه کارهای ضروری و لازم خود، وقت کافی دارند! اینان مهارت «مدیریت زمان» را دارند.
در مقابل، کمبود وقت، یکی از گلایه‌های همیشگی افراد ناموفق است. اینان برای انجام هیچ کاری وقت کافی ندارند!
احمدحسین شریفی
#مدیریت_زمان
🟢ماندگاری نیکی و محبت
محبت‌ها و خدمت‌های خالصانه هرگز فراموش نمی‌شوند؛ حتی اگر خود ما هم آنها را فراموش کنیم، خدای متعال نظام عالم را به گونه‌ای طراحی کرده است که به نحوی نتیجه آنها را خواهیم دید.
به تعبیر حکیمانه #امیرمؤمنان علیه السلام:
«اَلْخَيْرُ لايَفْنی؛ كار خير هرگز فانى نمی‌شود»
و به ترجمه شعری #سعدی:
تو نیکویی کن و در دجله انداز
که ایزد در بیابانت دهد باز
احمدحسین شریفی
🟡هدفداری در زندگی
🔹نیازها، مشکلات و مسائل فراوانند، تأمین و حل همه آنها ناشدنی است.
افراد «موفق» کسانی‌اند که
اولاً، دنبال نیازها و مسائل غیرقابل تأمین نمی‌روند؛
و ثانیاً، در نیازهای قابل تأمین نیز به تعیین اولویت‌ها می‌پردازند و در جهت تأمین آنها برنامه‌ریزی و اقدام می‌کنند.
#امیرمؤمنان علیه‌السلام می‌فرماید:
✔️«مَنِ اشْتَغَلَ بِغَیْرِ الْمُهِمِّ (قَدْ) ضَیَّعَ الْأَهَمَّ؛ کسی که مشغول کارهای غیرمهمّ شود، امور مهم‌تر را تباه می‌کند.»
✔️«إِنَّ رَأْیَکَ لَا یَتَّسِعُ لِکُلِّ شَیْءٍ فَفَرِّغْهُ لِلْمُهِمِّ؛ اندیشه تو برای همه‌چیز گنجایش ندارد، پس آن را برای کارهای مهم آزاد کن»
احمدحسین شریفی
🟢بازگشت نیکی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔶#امیرمؤمنان علیه السلام می‌فرماید:
«كَما تُعينُ تُعانُ؛ همانطور که ياری می‌كنی، ياری می‌شوی»
🔶به تعبیر #مولوی:
این جهان کوهست و فعل ما ندا
سوی ما آید نداها را صدا
🔶و به تعبیر #فروغی_بسطامی:
هر دست که دادند از آن دست گرفتند
هر نکته که گفتند همان نکته شنیدند.
احمدحسین شریفی
🌱 #بهار_انسانیت.
🌿 بخشی از زیارت #امام_زمان علیه‌السّلام :
🔹السّلام علی ربیع الأنام و نضرة الأیّام .
🔹سلام بر مهدی که بهار #انسان و زمینیان، و سبزی و خرمی همه دوران ها می‌باشد./
☘️ البته #بهار آیتی از خداست که به ما می‌آموزد که چگونه زمین خشک و سرد و چوبی به ظاهر بی جان، به زمین و درختانی با طراوت و زیبا متحوّل خواهند شد، پس اوست که همه زمین و زمان را با #حجت و جانشینش تحویل به احسن الحال می کند.
🌳 به گفته مولانا #امیرمؤمنان علیه‌السّلام:
🍀 البته وقتی #قائم ما قیام کند، آسمان تمام بارانش را می‌بارد [ آنچنان که بارش های قبل را نمی توان باران نامید. ] و زمین تمام گیاهانش را می رویاند (زمین بایری نمی‌ماند).
کدورت و #کینه از دل های بندگان خدا بیرون رود و رابطه‌ی بین درندگان و چهارپایان (گرگ و میش) نیز خوب و مسالمت آمیز شود، و آنقدر امنیّت و خرّمی فزونی یابد، و فضا برای #زنان آنقدر امن می‌شود که یک #زن که بر سرش طبقی از زیورآلات و جواهراتش را گذاشته است، بین #عراق و #شام [مکانی که الان هم کویر و بسیار ناامن است.] می‌تواند به تنهایی پیاده برود در حالی که روی سبزه و خرّمی گام بر می‌دارد و هیچ درنده‌ای او را آشفته نکند و از هیچ چیزی نهراسد . /
🍀 و لو قد قام قائمنا لأنزلت السّماء قطرها، و لأخرجت الأرض نباتها، و لذهب الشّحناء من قلوب العباد و اصطلحت السّباع و البهائم، حتّی تمشی المرأة بین العراق إلی الشّام، لا تضع قدمَیها إلّا علی النّبات و علی رأسها زینتها لا یهیجُها سبع و لا تخافة . /
📚 الخصال ج ۲ ص ۶۲۶
🟢استعداد و آرزو
🖊احمدحسین شریفی
🔹دریایی از توانایی‌ها و استعدادها در تک‌تک آدمیان نهفته است.
و چه زیبا این حقیقت در اشعاری منسوب به #امیرمؤمنان علیه السلام منعکس شده است:
دَوَاؤُكَ فِيكَ وَ مَا تَشْعُرُ
وَ دَاؤُكَ مِنْكَ وَ مَا تَنْظُرُ
وَ تَحْسَبُ [تزعم] أَنَّكَ جِرْمٌ صَغِيرٌ
وَ فِيكَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَكْبَرُ
وَ أَنْتَ الْكِتَابُ الْمُبِينُ الَّذِي
بِأَحْرُفِهِ يَظْهَرُ الْمُضْمَر
اى انسان، داروى تو در درونت وجود دارد در حالی‌که تو نمی‌دانى
و دردت هم از خودت می‌باشد اما نمی‌بينى.
آيا گمان میكنى كه تو موجود كوچكى هستى
در حالى‌كه دنیای بزرگی در تو نهفته است؟!
اى انسان، تو كتاب روشنى هستى كه
با حروفش هر پنهانى آشکار می‌شود.
🔸اما توانایی‌های هر فرد و جامعه‌ای به اندازه آرزوها و آرمان‌ها و مقاصدشان بروز پیدا می‌کند و فعال می‌شود.
آرزوهای کوچک، فرد و جامعه را نیز کوچک می‌کند.
و آرمان‌های متعالی، فرد و جامعه را تعالی‌جو و متعالی می‌کند.
🔹آرمان‌هایی مثل «جامعه‌پردازی اسلامی» و «تمدن‌سازی»، توانسته‌اند بخشی از استعدادها و توانمندی‌های اعجازگونه ایرانیان را آشکار سازند.⁸
🔻«خودسازی» نه تنها مقدم بر «دیگرسازی» و «جامعه‌پردازی» است، بلکه راحت‌تر از آنها هم هست.
🔸کسی که نتواند از عهده اصلاح خود برآید، هرگز نمی‌تواند دیگران را اصلاح نماید.
#امیرمؤمنان علیه السلام می‌فرماید:
«مَنْ لَمْ يُصْلِحْ نَفْسَهُ لَمْ يُصْلِحْ غَيْرَهُ؛
هر كس خودش را اصلاح نكند، نمى‌تواند ديگران را اصلاح نمايد.»
#خودسازی
🔻«خودسازی» نه تنها مقدم بر «دیگرسازی» و «جامعه‌پردازی» است، بلکه راحت‌تر از آنها هم هست.
🔸کسی که نتواند از عهده اصلاح خود برآید، هرگز نمی‌تواند دیگران را اصلاح نماید.
#امیرمؤمنان علیه السلام می‌فرماید:
«مَنْ لَمْ يُصْلِحْ نَفْسَهُ لَمْ يُصْلِحْ غَيْرَهُ؛
هر كس خودش را اصلاح نكند، نمى‌تواند ديگران را اصلاح نمايد.»
#خودسازی
◻️نبینی هیچ‌کس عاجزتر از خویش
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از توصیه‌های مهم قرآن این است که پیش و بیش از آنکه دغدغه هدایت یا ضلالت دیگران را داشته باشیم، باید مراقب گفتار و رفتار و عملکرد خودمان باشیم. مع الاسف بسیاری از افراد وضعیتی برعکس دارند. دائماً در جستجوی عیوب دیگران‌اند و غافل از خویشتن!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لَا يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (مائده، ۱۰۵)
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مراقب خود باشید! اگر شما هدایت یافته‌اید، گمراهی کسانی که گمراه شده‌اند، به شما زیانی نمی‌رساند. بازگشت همه شما به سوی خداست؛ و شما را از آنچه عمل می‌کردید، آگاه می‌سازد»
#امیرمؤمنان علیه السلام: يَا أَيُّهَا النَّاسُ، طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَيْبُهُ عَنْ عُيُوبِ النَّاسِ؛ (نهج،خ۱۷۶) اى مردم خوشا كسى كه پرداختن به عيب خويش وى را از عيب ديگران بازدارد.»
#سعدی در گلستان در باب اخلاق درویشان می‌گوید:
یاد دارم که در ایام طُفولیّت مُتَعَبِّد بودمی و شب‌خیز و مُوْلَعِ زهد و پرهیز.
شبی در خدمتِ پدر، رَحْمَةُ اللهِ عَلَیْهِ، نشسته بودم و همه شب دیده بر هم نبسته و مُصْحَفِ عزیز بر کنار گرفته و طایفه‌ای گردِ ما خفته.
پدر را گفتم: از اینان یکی سر بر نمی‌دارد که دوگانه‌ای بگزارد. چنان خوابِ غفلت برده‌اند که گویی نخفته‌اند که مرده‌اند.
گفت: جانِ پدر! تو نیز اگر بخفتی به از آن که در پوستینِ خلق افتی.
نبیند مدّعی جز خویشتن را
که دارد پرده‌ی پندار در پیش
گرت چشمِ خدابینی ببخشند
نبینی هیچ‌کس عاجزتر از خویش
احمدحسین شریفی