✍ معناشناسی مکارم اخلاق
📚 معاني الأخبار، ص191(شیخ صدوق: 381)
1⃣ حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنَ مُحَمَّدٍ ع فَقَالَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَخْبِرْنِي بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَقَالَ 👈 الْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ صِلَةُ مَنْ قَطَعَكَ وَ إِعْطَاءُ مَنْ حَرَمَكَ وَ قَوْلُ الْحَقِّ وَ لَوْ عَلَى نَفْسِكَ.
💥 مردی نزد امام صادق علیه السلام آمد و گفت: ای فرزند رسول خدا! مرا از #مکارم_اخلاق آگاه بفرمایید. حضرت فرمودند: #گذشت از کسی که به تو ظلم کرده است و #ارتباط با کسی که با تو قطع رابطه کرده است و #بخشیدن به کسی که از تو دریغ کرده است و #سخن_حق هرچند به زیان خودت باشد.
2⃣ حَدَّثَنَا أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ جَرَّاحٍ الْمَدَائِنِيِّ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ لَا أُحَدِّثُكَ بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ قُلْتُ بَلَى قَالَ 👈 الصَّفْحُ عَنِ النَّاسِ وَ مُؤَاسَاةُ الرَّجُلِ أَخَاهُ فِي مَالِهِ وَ ذِكْرُ اللَّهِ كَثِيراً.
💥 جرّاح مدائنی: امام صادق علیه السلام به من فرمود: آیا #مکارم_اخلاق را برایت بازگو نکنم؟ گفتم: بفرمایید. فرمودند: 👈 گذشت از مردم و به روی آنها نیاوردن، و سهیم کردن برادر دینی در دارایی خود و بسیار خدا را یاد کردن.
3⃣ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى الْعَطَّارُ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ ع 👈 قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَصَّ رَسُولَ اللَّهِ ص بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَامْتَحِنُوا أَنْفُسَكُمْ فَإِنْ كَانَتْ فِيكُمْ فَاحْمَدُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ارْغَبُوا إِلَيْهِ فِي الزِّيَادَةِ مِنْهَا فَذَكَرَهَا عَشَرَةً 👈 الْيَقِينَ وَ الْقَنَاعَةَ وَ الصَّبْرَ وَ الشُّكْرَ وَ الرِّضَا وَ حُسْنَ الْخُلُقِ وَ السَّخَاءَ وَ الْغَيْرَةَ وَ الشَّجَاعَةَ وَ الْمُرُوءَةَ.
💥 امام صادق علیه السلام: خداوند تبارک و تعالی #مکارم_اخلاق را به رسول الله اختصاص داد. پس، خود را امتحان کنید و اگر در شما بود #الحمد_لله بگویید و به بیشتر از آن راغب باشید. سپس حضرت #ده_مورد از مکارم اخلاق را برشمردند: 👈 یقین، قناعت، صبر، شکر، رضایت، خوش خلقی، سخاوت، غیرت، شجاعت، مروت.
💠 پی نوشت(واژه شناسی):
♦️ مفردات ألفاظ القرآن؛ ص486(راغب اصفهانی: 502): 👈 و الصَّفْحُ: تركُ التّثريب، و هو أبلغُ من العفو، و لذلك قال: فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ [البقرة/ 109]، و قد يعفو الإنسانُ و لا يَصْفَحُ.
♦️ مجمع البحرين؛ ج2، ص385(طریحی: 1087) 👈 قوله تعالى: فَاصْفَحْ عَنْهُمْ [43/ 89] أي أعرض عنهم. و الصفح: أن تنحرف عن الشيء فتوليه صفحة وجهك.
🌀 صَفح: اعراض، روی گرداندن؛ گذشت کردن بدون ملامت و سرزنش، گذشت بدون اینکه به روی طرف بیاوریم؛ نادیده گرفتن.
♻️ مَکرَم و مکرمة: برترین خصوصیت؛ مکارم اخلاق یعنی برترین خصوصیات اخلاقی؛ اخلاقهای بزرگ.
@tabyeen98